Chậm tiến độ 6 năm, đội vốn hơn 3000 tỷ
Dự án đường 5 kéo dài đoạn qua cầu Chui – Đông Trù – Phương Trạch – Bắc Thăng Long là dự án nhóm A, có vị trí đặc biệt quan trọng về giải quyết mạng lưới giao thông Hà Nội, kết nối khu vực kinh tế, khu công nghiệp, đô thị và giao thông liên tỉnh khu vực phía bắc. Dự án nằm trong Quy hoạch được Thủ tướng phê duyệt, thuộc danh mục các dự án, công trình chào mừng kỉ niệm 1000 Thăng Long – Hà Nội.
Tổng mức đầu tư của dự án là 3.532 tỷ đồng, nguồn vốn lấy từ nguồn thu các dự án đấu giá quyền sử dụng đất. Trước mắt khi chưa có nguồn thu của các dự án đấu giá, Dự án đường 5 kéo dài sử dụng nguồn vốn ngân sách. Thời gian thi công được ấn định trong 3 năm, từ 2005 – 2008.
Đường 5 kéo dài đoạn cầu Chui - cầu Đông Trù - Phương Trạch - Bắc Thăng Long (Hà Nội) đội vốn hơn 3.000 tỷ đồng. Ảnh: Huy Hùng - TTXVN |
Theo kế hoạch đấu thầu được duyệt, dự án gồm 13 gói thầu xây lắp, thực hiện từ năm 2005 – 2008. Thực tế năm 2005 mới triển khai được 2 gói thầu, năm 2006 được 4 gói thầu, năm 2008 được 3 gói thầu, năm 2009 được 2 gói thầu, còn lại phải đến năm 2013, 2014 mới triển khai với nhiều gói thầu được bổ sung, điều chỉnh. Đến thời điểm năm 2013, sau khi đã chậm tiến độ kéo dài, các gói thầu triển khai thực hiện việc điều chỉnh giá do trượt giá vật liệu, nhân công… đã làm tăng dự toán dẫn đến phải điều chỉnh mức tổng đầu tư, lên mức 6.661 tỷ đồng (tăng hơn 3.130 tỷ đồng so với phê duyệt năm 2005).
“Tính đến thời điểm thanh tra, tất cả các gói thầu đều chưa hoàn thành, dự án đã chậm tiến độ 6 năm, không đáp ứng được mục tiêu đầu tư là hoàn thành kết nối giao thông khu vực trước Lễ kỉ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội”, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Đức Hạnh cho biết.
Theo kết luận thanh tra, hầu hết các khâu trong công tác quản lý đầu tư xây dựng dự án đường 5 kéo dài đều bộc lộ sai phạm với những mức độ khác nhau. Cụ thể, trong việc quản lý điều hành dự án, nhiều hạng mục công trình điều chỉnh dự toán không tuân thủ quy định để giá trị dự toán lập quá cao. Mặc dù dự án thuộc nhóm A, nhưng chủ đầu tư không lập Tổng dự toán, nhà thầu không thực hiện nghiêm ngặt tiến độ thi công như hợp đồng kí kết. Cá biệt có nhà thầu ngừng thi công đến 2, 3 năm với lý do không chính đáng.
Về công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư, chất lượng lập dự án có nhiều hạn chế, thiếu trách nhiệm, mang tính hình thức, việc khảo sát mặt bằng thiếu cụ thể, thiết kế cơ sở thiếu khoa học. Bên cạnh đó, nhiều công trình, hạng mục liên quan đến dự án đã không được đề cập trong báo cáo nghiên cứu khả thi, dẫn đến phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần. Chính những điều này đã khiến dự án đội vốn lên hơn 3000 tỷ đồng.
Công tác đấu thầu của dự án cũng bộc lộ nhiều sai sót. Theo kế hoạch đấu thầu được duyệt thì 13 gói thầu đều được triển khai trong năm 2005, nhưng thực tế việc triển khai kéo dài đến năm 2009. Một số gói thầu bổ sung, điều chỉnh đến năm 2013 mới tiến hành dẫn đến thời điểm thực hiện công tác đấu thầu có nhiều nội dung thay đổi, phải điều chỉnh kế hoạch đấu thầu như tăng giá trị gói thầu đối với các gói 16, 17, 24. Điều này là vi phạm Luật Đấu thầu .
Công tác giải phóng mặt bằng của dự án cũng bị đánh giá là quá chậm chạp, kéo dài đến năm 2014 vẫn chưa dứt điểm, làm chậm tiến độ thi công, gây lãng phí ngân sách và hiệu quả đầu tư. Việc bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư được thực hiện không đúng, trong đó việc chi trả tiền hỗ trợ cho tổ chức, cá nhân, đơn vị sai quy định với số tiền hơn 77 tỷ đồng.
Đề nghị kiểm điểm hàng loạt
Trước những sai phạm bị phát hiện, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng giao Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội nhanh chóng chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư, chỉ đạo cho chủ đầu tư và các đơn vị khẩn trương làm rõ nguyên nhân để hoàn thiện hồ sơ phê duyệt lại dự toán. Đặc biệt là kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của một loạt cá nhân, đơn vị liên quan đến dự án theo đúng quy định của pháp luật.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Tài chính xem xét bổ sung các quy định về hợp đồng xây dựng, trong đó quy định hạn mức tạm ứng, thu hồi tạm ứng qua các lần nghiệm thu và khi không có khối lượng hoàn thành... để tránh làm lãng phí vốn đầu tư. Đồng thời giao Bộ Giao thông vận tải tăng cường trách nhiệm quản lý Nhà nước về giám sát tiến độ thực hiện các dự án thuộc thẩm quyền trách nhiệm thẩm định thiết kế cơ sở, để quản lý các dự án thực hiện đúng thiết kế, tiến độ và chất lượng.