Theo cáo trạng, Trần Văn Phương là đối tượng không nghề nghiệp. Đầu năm 2018, do cần chi tiêu cá nhân nên thông qua người môi giới (không xác định được nhân thân), Phương đã sang Campuchia bán 1 quả thận của mình rồi về nước.
Sau khi bán thận, Phương tìm hiểu thì biết nhiều người bị suy thận có nhu cầu mua thận để ghép và có nhiều người vì hoàn cảnh khó khăn nên cần bán thận để lấy tiền trang trải cuộc sống. Thấy việc mua bán thận có thu nhập cao nên Phương đã đứng ra tổ chức tìm người mua và người bán thận để thu lợi bất chính.
Cụ thể, trong khoảng thời gian từ tháng 4/2018 đến tháng 9/2018, Trần Văn Phương đã sử dụng tài khoản Facebook có tên là “Trần Bụi” có kèm theo số điện thoại của mình để tìm người “hiến thận”, nhưng thực chất là bán thận.
Mục đích là Phương tìm thông tin của những người muốn bán thận, sau đó liên lạc với họ, đưa họ về nơi ở của Phương tại số 26, ngõ 364 đường Giải Phóng (phường Thịnh Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội) và số 43, ngõ 112/15, phố Định Công Thượng (phường Định Công, quận Hoàng Mai, Hà Nội) để xét nghiệm, nuôi ăn ở, chăm sóc chờ bán thận. Phương thỏa thuận giá mua 1 quả thận từ 240-320 triệu đồng.
Sau đó, Phương trực tiếp đến khoa chạy thận nhân tạo của Bệnh viện Việt Đức để tìm người bị suy thận hoặc thông qua các thông tin trên mạng xã hội tìm người có nhu cầu muốn mua thận. Khi tìm được người bị suy thận đang có nhu cầu ghép thận có các chỉ số phù hợp với người bán thận, Phương thỏa thuận giá với người mua thận với mức từ 320-450 triệu đồng/một quả thận.
Phương thức thanh toán của Phương với người bán và người mua thận là khi ca phẫu thuật được thực hiện thì người mua thận sẽ chuyển vào tài khoản của Phương để Phương chuyển trả người bán thận, hoặc có thể thanh toán tiền mặt trực tiếp với Phương.
Điển hình, trường hợp của anh Lưu Văn T. (sinh năm 1987, trú tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang) có nhu cầu bán 1 quả thận để lấy tiền trang trải cuộc sống. Sau khi bàn bạc với gia đình và được gia đình đồng ý cho bán thận, tháng 2/2018, anh T. đã lên mạng xã hội Facebook tìm hiểu và gặp Phương. Hai bên thỏa thuận mức giá mua bán một quả thận là 250 triệu đồng, khi anh T vào phòng mổ, Phương sẽ chuyển tiền cho anh T.
Tháng 6/2018, trong một lần đến Bệnh viện Việt Đức tìm người mắc bệnh thận, Phương đã gặp và biết anh Phạm Minh C. (sinh năm 1974, ở thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) bị bệnh thận nên cần ghép thận. Thấy anh C. có chỉ số sinh hóa phù hợp với anh T. nên Phương đã thỏa thuận với anh C. giá mua một quả thận là 0 triệu đồng, thanh toán tiền khi anh C. được phẫu thuật ghép thận. Sau khi trừ đi các chi phí, Phương hưởng lợi khoảng 95 triệu đồng.
Với cùng thủ đoạn trên, Phương đã tổ chức mua bán thận thành công cho thêm 5 trường hợp khác, thu lợi bất chính từ 35 đến 120 triệu đồng/một quả thận. Tổng cộng, Trần Văn Phương đã thực hiện được 6 vụ mua bán thận, thu lời bất chính 485 triệu đồng.
Trong vụ án này, một số cá nhân từ vai trò là người bán thận cho Phương đã trở thành đồng phạm, giúp sức cho Phương thực hiện hành vi phạm tội, như trường hợp của Hoàng Ngọc Tiến và Phạm Văn Hùng. Cơ quan điều tra đã xem xét hành vi, mức độ của hai người này, nhận thấy đây đều là những người có nhân thân tốt, hoàn cảnh gia đình khó khăn, mức độ đồng phạm có vai trò thứ yếu, đã nhận thức sai phạm và khai báo thành khẩn… Do đó, không cần thiết phải truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Tiến và Hùng.
Riêng trường hợp của Lê Thùy Linh (sinh năm 1996, trú tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương, là bạn gái của Phương), vì mục đích nhân đạo, Linh đã đi hiến 1 quả thận của mình, sau đó quen biết và trở thành bạn gái của Phương.
Về sau, Linh vô tình giúp sức cho Phương bằng việc nấu ăn cho những người chờ ghép thận ở nhà trọ. Linh không biết chính xác việc Phương thực hiện mua bán thận và những người ở nhà trọ của Phương là để bán thận. Căn cứ vào các tài liệu điều tra thì không đủ cơ sở xác định Linh đồng phạm với Phương về hành vi mua bán thận. Do đó, Cơ quan điều tra không đề cập xử lý đối với Linh.