Hình ảnh gốc cây và dấu vết cưa hạ của “lâm tặc” trong rừng đặc dụng Mường Phăng. Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN
Số cây gỗ này nằm trên địa bàn 2 xã Pá Khoang và Mường Phăng (thành phố Điện Biên Phủ), chủ yếu là cây Dẻ, Vối thuốc, Mắc Khén, Thanh Mai và một số loại cây bản địa khác (thuộc nhóm V đến nhóm VIII), xác định thời gian chặt hạ từ cuối năm 2019 đến tháng 10/2020. Trong quá trình kiểm tra, xác minh lực lượng liên ngành đã sử dụng máy định vị cầm tay Map 78s định vị tọa độ từng vị trí gốc cây chặt hạ.
Theo đó, tại xã Pá Khoang, các khu vực xảy ra tình trạng rừng đặc dụng bị cưa, chặt hạ thuộc các khoảnh 4, 5, 8, 9, 11, tiểu khu 714; khoảnh 5, 6, tiểu khu 708A, 708B. Tại xã Mường Phăng, khu vực xảy ra tình trạng rừng đặc dụng bị cưa, chặt hạ thuộc các khoảnh 4, 5, 6, 8, tiểu khu 709A; khoảnh 6, tiểu khu 708A; khoảnh 9, tiểu khu 709A; khoảnh 5, tiểu khu 708B. Toàn bộ những diễn tích xảy ra tình trạng cây rừng trong rừng đặc dụng bị chặt, hạ đã có cộng đồng bản nhận khoán và nhận tiền dịch vụ chi trả môi trường rừng.
Trong tổng số 173 cây gỗ bị khai thác trái phép, hiện nay cơ quan chức năng, lực lượng kiểm lâm chưa phát hiện được cá nhân, tổ chức vi phạm. Một số cây được đánh dấu sơn đỏ là do Ban Quản lý rừng di tích và Cảnh quan môi trường Mường Phăng (thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Điện Biên) đã phát hiện trước đó nhưng chưa được xác lập hồ sơ để xử lý vi phạm theo quy định.
Theo đánh giá của Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên, vụ việc rừng đặc dụng Mường Phăng bị cưa, chặt hạ chủ yếu là do nhân dân sinh sống trên địa bàn khai thác về phục vụ nhu cầu làm nhà ở trên địa bàn.
Trước thông tin phản ánh của TTXVN về thực trạng “Vùng lõi rừng đặc dụng Mường Phăng bị “rút ruột”, tại buổi làm việc với phóng viên TTXVN vào ngày 23/12, ông Hà Lương Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên thừa nhận: Nội dung rừng đặc dụng Mường Phăng bị khai thác trái phép là đúng như TTXVN đã phản ánh. Số liệu, khối lượng, vị trí địa điểm đã có đoàn liên ngành (gồm lực lượng Kiểm lâm, Công an thành phố Điện Biên Phủ, lực lượng chức năng) đã kiểm đếm, xác định chính xác.
Khúc thân cây to, chu vi vành thân một người ôm không xuể còn nằm lại tại hiện trường trong trong rừng đặc dụng Mường Phăng. Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng rừng đặc dụng Mường Phăng bị cưa, chặt hạ trái phép, theo ông Hà Lương Hồng, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên có yếu tố thực tiễn. Bởi rừng đặc dụng Mường Phăng nằm trên địa bàn hai xã Pá Khoang, Mường Phăng, có hơn 30 bản nằm xen kẽ trong rừng đặc dụng, kể cả vùng lõi rừng đặc dụng cũng có dân sinh sống. Do phong tục tập quán cần nhu cầu về gỗ (để làm nhà), người dân vẫn lén lút khai thác trộm gỗ trong rừng.
Cùng với đó, còn có nguyên nhân chủ quan là trách nhiệm trong công tác quản lý, bảo vệ rừng của Ban Quản lý rừng di tích và Cảnh quan môi trường Mường Phăng có vấn đề. Đó là việc buông lỏng, thiếu trách nhiệm, thiếu kiểm tra, giám sát và tham mưu để xử lý cũng như công tác phối hợp với chính quyền địa phương để tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn và phối kết hợp trong công tác quản lý, bảo vệ rừng.
Theo quyết định 1976/QĐ-TTg ngày 30/10/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch hệ thống rừng đặc dụng cả nước đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, rừng đặc dụng Mường Phăng được quy hoạch chuyển tiếp, có diện tích hơn 4.436 ha thuộc địa bàn hai xã Mường Phăng và Pá Khoang. Rừng đặc dụng Mường Phăng có chức năng bảo vệ Di tích chiến dịch Điện Biên Phủ (Di tích quốc gia đặc biệt). Thực hiện các Quyết định số 611/QĐ-UBND ngày 24/7/2015 và Quyết định số 274/QĐ-UBND ngày 02/4/2019 của UBND tỉnh Điện Biên về việc giao đất rừng đặc dụng để quản lý bảo vệ và phát triển rừng, Ban Quản lý rừng di tích và Cảnh quan môi trường Mường Phăng được giao quản lý hơn 2.310 ha.
Trước đó, TTXVN có các bài viết “Điện Biên: Hàng loạt cây cổ thụ ở rừng Mường Phăng bị chặt phá”, “Vùng lõi rừng đặc dụng Mường Phăng bị "rút ruột": Hệ lụy khó lường”, phản ánh thời gian qua, do công tác quản lý lỏng lẻo, thiếu trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương, cơ quan chức năng đã dẫn đến một thực trạng đáng báo động: rừng đặc dụng Mường Phăng đã bị “lâm tặc” mang cưa vào vùng lõi để triệt hạ cây rừng, ngang nhiên sơ chế, khai thác gỗ thành phẩm ngay tại chỗ, gây hệ lụy sẽ rất khó lường.