Đây là lần thứ hai phiên tòa được đưa ra xét xử, trước đó phiên tòa bị tạm hoãn vì một số bị cáo vắng mặt.
Bị cáo Trương Tuấn Dũng, nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính tại phiên tòa.
Tại phiên khai mạc, một số luật sư đã đề nghị triệu tập thêm các ông: Nguyễn Thành Công, nguyên Chủ tịch UBND huyện Mường La; Cầm Ngọc Minh, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La; Nguyễn Thái Hưng, nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La tới để làm rõ một số vấn đề liên quan đến vụ án này.
Theo thẩm phán, chủ tọa phiên tòa, ông Nguyễn Thành Công đã có đơn xin xét xử vắng mặt, còn những người làm chứng khác hồ sơ vụ án đã thể hiện, đề nghị của các luật sư sẽ được kiểm soát viên làm rõ trong quá trình xét hỏi.
Vụ án này có 17 bị cáo, trong đó 13 bị cáo bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại điều 165 và điều 285, Bộ luật hình sự năm 1999, gồm: Trương Tuấn Dũng (sinh năm 1960), nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La, kiêm Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư huyện Mường La, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Sơn La; Phan Tiến Diện (sinh năm 1975), nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La, nguyên Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Phan Đức Chính (sinh năm 1961), nguyên Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mường La; Phan Xuân Khoa (sinh năm 1974), nguyên Phó trưởng ban di dân huyện Mường La; Trần Mạnh Trì (sinh năm 1977), nguyên Phó trưởng ban di dân huyện Mường La; Tòng Văn Thành (sinh năm 1979), nguyên Bí thư Đảng ủy xã Chiềng Hoa, huyện Mường La; Lê Quang Duy (sinh năm 1986), nguyên cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mường La; Ngô Xuân Vân (sinh năm 1965), nguyên cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mường La; Nguyễn Văn Thanh (sinh năm 1970), nguyên Phó trưởng phòng kĩ thuật - Trung tâm Kĩ thuật Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Đèo Văn Ban (sinh năm 1956), nguyên Phó Bí thư chi bộ bản Co Chai, xã Mường Chùm, huyện Mường La; Mai Văn Quang (sinh năm 1973), nguyên Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Bùi Văn Tân (sinh năm 1979), Tổ trưởng tổ đo đạc Văn phòng Đăng ký đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Vũ Hồng Giang (sinh năm 1984), cán bộ đo đạc Công ty Cổ phần tư vấn và đo đạc Bảo Bình.
Quang cảnh phiên tòa.
Các bị cáo bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, gồm: Triệu Ngọc Hoan (sinh năm 1958), nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Sòi Ngọc Hùng (sinh năm 1967), nguyên Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Đỗ Tiến Đồng (sinh năm 1978), nguyên Giám đốc Trung tâm Kĩ thuật Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La; Cà Văn Tỉnh (sinh năm 1979), nguyên Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự xã Tạ Bú, huyện Mường La.
Theo cáo trạng, năm 2005, công tác chi tiền bồi thường, hỗ trợ di dời cho các hộ dân trong khu vực nhà máy thủy điện Sơn La đã hoàn thành. Năm 2013, Chính phủ cho phép bồi thường thêm phần chênh lệch giá trị đất giữa nơi đi và nơi đến tại khu tái định cư Tân Lập. Năm 2014, UBND tỉnh Sơn La ra Công văn 617 chỉ đạo UBND huyện Mường La thống kê lại diện tích đất của từng hộ và đề xuất phương án bồi thường, hỗ trợ.
Năm 2014, Trương Tuấn Dũng, khi đó là Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Mường La, kiêm Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư ký ban hành Kế hoạch số 41 để thực hiện chỉ đạo của tỉnh Sơn La, cho phép Văn phòng đăng ký đất đai và Công ty Cổ phần tư vấn và đo đạc Bảo Bình có trụ sở tại Hà Nội đo đạc, lập bản đồ địa chính.
Cơ quan tố tụng xác định, Kế hoạch 41 được ban hành sai quy định, chỉ đạo của UBND tỉnh Sơn La; đo đạc trước, hoàn thiện hồ sơ pháp lý sau… Khi thực hiện Kế hoạch 41, tại Sơn La xuất hiện nhiều đơn thư vượt cấp, đặc biệt là đơn của Đèo Văn Ban, một cá nhân nằm trong diện được đền bù đã gây ảnh hưởng xấu tới an ninh trật tự, buộc công an phải điều tra.
Kết quả cho thấy, Đèo Văn Ban từng được cấp 1 thửa đất rộng 32.400m2 tại xã Tạ Bú và đã nhận đủ tiền đền bù từ dự án thủy điện. Tuy vậy, Ban liên tục gửi đơn thư vượt cấp, đề nghị được bồi thường theo khung giá đất năm 2015 thay vì giá năm 2013. Năm 2014, khi đo đạc lại theo Kế hoạch 41 nói trên, Đèo Văn Ban đã tự ý khoanh vùng đất của mình trên bản đồ với diện tích lớn hơn nhiều lần thực tế.
Ban cũng đề nghị và được Bùi Văn Tân, cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai chuyển loại đất để được bồi thường giá cao. Đèo Văn Ban cũng được Vũ Hồng Giang, lúc này làm việc cho Công ty Cổ phần tư vấn và đo đạc Bảo Bình chia, số hóa đất trên bản đồ thành 97 thửa trong khi thực tế Ban chỉ có 1 thửa. Ban còn tự nhận là Trưởng bản để ký xác nhận hồ sơ cho chính mình. Kết quả, Đèo Văn Ban được huyện Mường La phê duyệt thu hồi gần 170.000m2, với số tiền hơn 1,2 tỷ đồng. Từ việc chỉ đạo sai của Trương Tuấn Dũng, Ban di dân huyện Mường La và các đơn vị tư vấn đo đạc đã thực hiện sai quy định về đo đạc, lập bản đồ địa chính đối với đất nông nghiệp của hộ Đèo Văn Ban, dẫn đến việc thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ sai hơn 1,2 tỷ đồng.
Bị cáo Phan Tiến Diện thời điểm phạm tội là Phó Chủ tịch UBND huyện Mường La (sau khi kiện toàn là Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư huyện Mường La thay ông Dũng) tiếp tục chỉ đạo công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ cho các hộ dân. Bị cáo Diện biết Kế hoạch số 41 của Ủy ban nhân dân huyện Mường La có nhiều nội dung không đúng văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên nhưng vẫn ký các quyết định phương án thu hồi đất, phương án bồi thường hỗ trợ, dẫn đến việc bồi thường hỗ trợ sai cho các hộ dân, trong đó có hộ ông Đèo Văn Ban.
Với chức vụ Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La, ông Triệu Ngọc Hoan có thẩm quyền ký ban hành bản đồ địa chính do đơn vị chuyên môn và Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện. Tuy nhiên, Hoan đã không thực hiện đúng quy trình, quy định, không kiểm tra hồ sơ, không biết kết quả đo đạc, bản đồ địa chính do Văn phòng đăng ký đất đai lập đúng hay sai nhưng vẫn ký xác nhận để ban hành phục vụ công tác thu hồi đất, bồi thường, dẫn đến việc hỗ trợ sai.
Các bị cáo khác dù biết Kế hoạch số 41 của UBND huyện Mường La trái với văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh Sơn La cũng như Bộ Tài nguyên và Môi trường nhưng vẫn thực hiện dẫn đến việc thất thoát ngân sách Nhà nước số tiền lớn.
Dự kiến phiên tòa diễn ra đến ngày 30/5.