Khám phá uy lực hệ thống tên lửa vác vai mới Verba Nga

Hệ thống tên lửa phòng không vác vai (MANPADS) mới Verba, vốn có khả năng phân biệt bất kỳ mục tiêu tấn công nào, đã được biên chế cho lực lượng vũ trang Nga, thay thế cho hệ thống Igla-S. Theo các chuyên gia Nga, Verba vượt trội hơn so với các hệ thống phòng không vác vai của những nước khác ở các đặc điểm kỹ, chiến thuật.

Verba, vốn được phát triển bởi Cục Thiết kế Trang bị thuộc công ty vũ khí công nghệ cao Vysokotochnye, đã được trang bị cho một trong số các sư đoàn không quân và một lữ đoàn bộ binh cơ giới thuộc Quân khu miền Đông của Nga.

"Hệ thống tên lửa phòng không vác vai mới trên không chỉ được biên chế cho các lữ đoàn súng trường và xe tăng cơ giới, mà cho cả lực lượng không quân cũng như Thủy quân lục chiến. Chúng tôi dự định thay thế hệ thống tên lửa phòng không Igla hiện nay bằng hệ thống MANPADS mới", người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Yevgeny Meshkov nói nhưng không cho biết thời gian chính xác để thay thế hoàn toàn loại vũ khí trên.

Hiện nay, MANPADS Igla đang hoạt động tại hơn 30 quốc gia (ngoài Nga và các nước Cộng đồng các quốc gia Độc lập - CIS), bao gồm: Bulgaria, Serbia, Croatia, Ba Lan, Phần Lan, Việt Nam, Singapore, Brazil, Mexico, Venezuela, Peru, Nicaragua, Cuba, Ấn Độ, Đức, Iraq, và Malaysia.

Cũng theo người phát ngôn trên, có thể trong tương lai gần, Verba sẽ thay thế kho vũ khí phòng thủ chống máy bay, và cũng sẽ có những phiên bản có bánh xe hoặc bánh xích.

Khả năng tiêu diệt máy bay không người lái và tên lửa hành trình
 
Khác biệt chính giữa Verba và MANPADS thế hệ gần đây nhất của Nga là đầu tìm kiếm quang phổ quang học (GOS), nhờ đó Verba có thể phân biệt một mục tiêu thu được từ "bẫy nhiệt thụ động", mà hiện đang là yếu tố cần thiết trong hệ thống phòng thủ không chỉ của máy bay chiến đấu, máy bay ném bom, máy bay trực thăng tấn công và máy bay tấn công, mà còn đối với các máy bay vận tải và trực thăng thông thường.

"Tên lửa MANPADS trang bị GOS đang được quân đội của các nước như Mỹ và Pháp tích cực thảo luận để mua lại, nhưng những tên lửa này hiện không được xuất khẩu", chuyên gia quân sự độc lập Anton Lavrov nói.

Verba là dòng MANPADS thế hệ mới có các tính năng được nâng cao nhờ sử dụng đầu tự dẫn 3 phổ hoàn toàn mới (Igla-S chỉ sử dụng đầu tìm 2 phổ) và khoang thiết bị mới. Độ nhạy của đầu tìm đã tăng lên nhiều lần, khả năng chống nhiễu của đầu tìm cũng tăng lên. Kết quả là, vùng tiêu diệt mục tiêu được mở rộng và hiệu quả sử dụng hệ thống ở tầm xa tăng rất cao.


Bên cạnh đó, nó có thể phân biệt một mục tiêu ngay cả khi cái gọi là “đèn pha laser” tìm cách làm mù Verba bằng các tia. Đầu tìm nhiệt hiện đại trên có thể phát hiện và giúp đánh chặn các mục tiêu với bức xạ nhiệt thấp, chẳng hạn như máy bay không người lái và tên lửa hành trình. Thậm chí các máy bay trực thăng có các thiết bị gắn kết đặc biệt giúp làm giảm nhiệt độ của động cơ khí thải cũng không thể “qua mặt” được Verba.

Tấn công trực diện

Trong khi đa số các đặc điểm thực tế của MANPADS Verba mới vẫn còn là một bí mật, theo một số thông tin ít ỏi được nhà sản xuất KBM ở Kolomna tiết lộ, hệ thống Verba ưu việt hơn tất cả các hệ thống MANPADS hiện có trong trang bị của quân đội Nga như 9K310 Igla-1, 9K Igla, 9K3 Igla-S, cũng như các loại tương đương của Mỹ và các nước khác.

Hầu hết các MANPADS của những nước khác hoạt động thoải mái chỉ trong quá trình theo đuổi, nghĩa là khi máy bay của đối phương đã bay qua vị trí của người điều khiển MANPADS, và sau đó tên lửa được bắn ra sẽ tập trung bám theo nhờ vào nhiệt tỏa ra từ động cơ của máy bay. Tuy nhiên, tên lửa của Verba có thể đối đầu với mục tiêu và thực hiện một cuộc tấn công trực diện. Trong một kịch bản như vậy, thiết bị tìm nhiệt quang học GOS không những có thể tiếp cận mục tiêu nhờ vào sức nóng phát ra từ động cơ máy bay mà còn có thể dựa vào nhiệt độ phát ra từ thân hoặc cánh máy bay do ma sát với không khí.

"Ngoài việc được trang bị đầu tìm nhiệt mới, Verba khác với Igla ở các đặc tính hiệu suất cao của nó, đặc biệt ở tầm bắn và độ cao tiêu diệt mục tiêu”, một đại diện của Bộ Quốc phòng Nga cho biết.

Bên cạnh đó, Verba có thể tiêu diệt mục tiêu ở cự ly khoảng 6,5km và ở độ cao 4,5 km, trong khi hệ thống Igla cũng có thể tiêu diệt mục tiêu gần như tương tự, nhưng chỉ ở độ cao 3,5km. Và tầm hoạt động hiệu quả của hệ thống Stinger MANPADS của Mỹ chỉ trong phạm vi 4,8km và ở độ cao 3,8km.


Bằng cách sử dụng tích hợp hệ thống điều khiển tự động thiết bị đầu cuối (ACS), nên Verba có thể được sử dụng dễ dàng bởi người lính cũng như triển khai trên bệ phóng. Thông qua hệ thống ACS, người điều khiển Verba không chỉ sử dụng các dữ liệu từ radar mặt đất, mà còn có thể sử dụng dữ liệu thậm chí từ radar máy bay cảnh báo sớm. Nó có thể phát hiện mục tiêu của mình trước, và sau đó hiển thị cho người sử dụng MANPADS mới này trong chế độ tự động.

"Các hệ thống tên lửa vác vai hiện đại của nước ngoài cũng được tích hợp với một hệ thống chỉ huy quân sự tự động. Tuy nhiên, Verba của Nga vẫn vượt trội hơn so với đối tác nước ngoài về đặc điểm chiến thuật và kỹ thuật", chuyên gia quân sự độc lập Anton Lavrov nhận xét.

Nguyên lý mới của hệ thống điều khiển cũng cho phép loại trừ khả năng hệ thống Verba tiêu diệt nhầm phương tiện bay của "quân mình". Vì vậy việc đưa Verba vào trực chiến có ý nghĩa rất quan trọng với Nga trong chiến tranh hiện đại.

Theo Tư lệnh sư đoàn Đổ bộ đường không Ivankyvsky, Đại tá Andrei Musiyenko, chiến trường phòng không hiện đại là những cuộc chạm trán với cường độ cao, sử dụng những vũ khí tác chiến trên không, do đó yêu cầu cần phải có những hệ thống phòng không hiện đại được điều khiển tự động.

"Cho đến nay, việc giám sát trên chiến trường phòng không của các sư đoàn không quân chưa được tự động hóa và xạ thủ phòng không sẽ mất đi mục tiêu nếu như họ cần thời gian triển khai và tìm kiếm chúng trong 3 - 5 phút. Trong khi đó, ở hệ thống tên lửa Verba mới thì thời gian tìm kiếm và tiêu diệt mục tiêu đã nhanh hơn 10 lần", Đại tá Musiyenko cho biết.


Công Thuận