Binh sĩ Mỹ tại căn cứ Al Dhafra (UAE). Ảnh: Không quân Mỹ
Theo tờ Politico, Mỹ từ lâu đã triển khai hàng nghìn binh sĩ tại các căn cứ quân sự ở UAE, Kuwait, Oman, Qatar và một số quốc gia Trung Đông khác. Kể từ khi xung đột giữa Israel và lực lượng Hamas nổ ra vào tháng 10/2023, vai trò của các nước Arab trong việc hỗ trợ các hoạt động quân sự của Mỹ cũng đã trở thành tâm điểm chú ý.
Cho đến nay, chính phủ các nước Arab tỏ ra rất cẩn trọng để không thổi bùng lên cơn giận dữ của người dân trong nước khi cho rằng họ chỉ đang ủng hộ Washignton và Israel. Bên cạnh đó, các nước Arab cũng tính toán sao cho việc họ hỗ trợ các hoạt động của Mỹ tại Trung Đông không khiến Iran tức giận.
Theo 4 quan chức Mỹ giấu tên biết rõ vấn đề, trong bối cảnh số dân thường thiệt mạng ở Gaza ngày một gia tăng, một số quốc gia Arab, đặc biệt là những quốc gia đang cố gắng giảm căng thẳng với Iran, đều tìm cách hạn chế Mỹ và các đối tác tiến hành các hoạt động tấn công vào các lực lượng thân Iran. Các biện pháp này bao gồm việc giới hạn các cuộc tấn công trả đũa ở Iraq, Syria và Biển Đỏ.
Trong 3 tuần trở lại đây, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra lệnh quân đội nước này phối hợp với các đồng minh Mỹ thực hiện nhiều cuộc không kích và tấn công bằng tên lửa đáp trả trước các mối đe dọa đến từ các lực lượng mà Washington cho là được Iran hậu thuẫn ở Trung Đông. Chính phủ Mỹ cáo buộc lực lượng dân quân thân Iran dùng máy bay không người lái và tên lửa tấn công binh sĩ nước này ở Iraq, Syria và Jordan 170 lần kể từ tháng 10/2023, khiến 3 quân nhân Mỹ thiệt mạng và hàng chục người khác bị thương. Cũng từ ngày 19/11, lực lượng Houthi ở Yemen đã tiến hành 46 cuộc tấn công nhằm vào tàu hàng ở Biển Đỏ và Vịnh Aden.
Các quan chức Mỹ chỉ ra một số quốc gia Arab đã hạn chế quyền tiếp cận căn cứ và quyền bay đối với các phương tiện quân sự tham gia vào chiến dịch đáp trả. Không rõ có bao nhiêu quốc gia đang thực hiện hành động này.
Theo một quan chức phương Tây, lý do khiến UAE hạn chế quân đội Mỹ là do họ không muốn tỏ ra chống lại Iran và tỏ ra quá thân thiết với phương Tây và Israel trước dư luận, mặc dù trong một vài năm trở lại đây, UAE vẫn nêu lên mối lo ngại về việc gia tăng các cuộc tấn công từ lực lượng Houthi ở Yemen.
Về phần mình, Washington cho biết quân đội Mỹ có khả năng điều thêm khí tài tới khu vực để hỗ trợ các nỗ lực răn đe trong khu vực và cung cấp các phương án cho nhiều tình huống bất ngờ khi cần thiết. Người phát ngôn Lầu Năm Góc, Thiếu tướng Pat Ryder, nhấn mạnh trong một tuyên bố: “Chúng tôi muốn duy trì khả năng và trách nhiệm khu vực của Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ nhằm bảo vệ lực lượng và tiến hành các cuộc tấn công tự vệ vào thời gian và địa điểm do chúng tôi lựa chọn”.
Căn cứ không quân Al Dhafra ở UAE là nơi đóng quân của hàng chục máy bay Mỹ tham gia các hoạt động trên khắp khu vực, bao gồm máy bay chiến đấu và máy bay không người lái trinh sát như MQ-9 Reapers.
Vào tháng 10/2023, các máy bay chiến đấu F-16 của Mỹ đã thực hiện các cuộc tấn công trả đũa nhằm vào hai cơ sở được cho là của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRCG) và các lực lượng thân Iran ở miền Đông Syria. Mặc dù vào thời điểm đó, Lầu Năm Góc không tiết lộ máy bay xuất phát từ đâu nhưng Al Dhafra là một trong những căn cứ gần nhất trong khu vực thường xuyên tiếp nhận F-16.
Tuy nhiên, ngay sau cuộc tấn công tháng 10, Lầu Năm Góc đã ngừng công khai việc sử dụng các loại máy bay trong các hoạt động tiếp theo đáp trả lực lượng thân Iran.
Thay vào đó, các cuộc tấn công vào lực lượng Houthi kể từ tháng 1 được thực hiện bởi các máy bay chiến đấu F/A-18 xuất phát từ tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower di chuyển ở vùng biển quốc tế gần đó.
Đặc biệt, sau khi một tiền đồn nhỏ của Mỹ ở Jordan bị tập kích mới đây khiến 3 binh sĩ thiệt mạng, Lầu Năm Góc đã điều động máy bay ném bom tầm xa B-1 từ căn cứ Không quân Ellsworth, Nam Dakota đến để không kích trả đũa.
Phản ứng trước tin đồn về mối quan hệ căng thẳng giữa Washington và Emirates liên quan đến căn cứ quân sự, một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ phản bác, chỉ ra rằng máy bay tấn công A-10 và máy bay không người lái MQ-9 có vũ trang gần đây vẫn hoạt động ngoài căn cứ Al Dhafra để hỗ trợ các hoạt động bảo vệ hàng hải ở Vịnh Arab.
Trong khi đó, người phát ngôn Lầu Năm Góc Thiếu tướng Ryder giải thích việc điều động máy bay B-1 là “minh chứng cho thấy Mỹ duy trì khả năng tấn công toàn cầu, có thể di chuyển nhanh chóng và linh hoạt để thực hiện đáp trả”.
Lo ngại xung đột Israel-Hamas sẽ lan rộng trở thành một cuộc chiến toàn khu vực, quân đội Mỹ cùng với một số đối tác quốc tế đã tăng cường các hoạt động ở Trung Đông. Theo cơ quan y tế Gaza do Hamas điều hành, cuộc xung đột giữa Israel và Hamas đã bước sang tháng thứ năm. Chiến dịch quân sự đáp trả của Israel sau vụ tấn công của Hamas vào tháng 10/2023 đã khiến ít nhất 28.500 người Palestine thiệt mạng và nhiều người trong số đó là dân thường.