Mỹ chậm chân hơn Nga nửa thế kỷ trong cuộc đua vũ khí siêu thanh

Tác giả của bài viết đăng trên tờ National Interest đã lấy dẫn chứng rằng báo cáo của Ban nghiên cứu Không quân Mỹ xác nhận rằng Lầu Năm Góc đã hoàn toàn xác định được rằng Mỹ không là nước duy nhất đi sâu vào việc sáng tạo ra nền tảng vũ khí có khả năng di chuyển ở tốc độ lớn hơn Mach 5 (cực siêu thanh). Bài báo cũng chỉ ra rằng các đối thủ cạnh tranh của Mỹ như Nga và Trung Quốc đều đã nhúng tay vào việc thử vũ khí siêu thanh.

Về nhận định này của tờ báo Mỹ, nhà báo quân sự người Nga Vladimir Tuchkov gợi ý rằng tâm trạng lạc quan của Mỹ về phát triển vũ khí siêu thanh trong thời gian gần và tiếp đó là nền tảng tấn công siêu thanh có thể là điều hơi mơ mộng.

Ông Tuchkov chia sẻ với hãng tin Sputnik: “Trên thực tế, các nhà khoa học và kỹ sư Mỹ sẽ phải căng dây thần kinh để tránh tụt lại phía sau Nga trong lĩnh vực này”. Ví dụ được đưa ra là các kỹ sư Mỹ vẫn đang thử nghiệm “phòng thí nghiệm bay” trong khi tại Nga việc sát hạch vũ khí thật đã trong quá trình thực hiện. Và một cái tên được nhắc tới là tên lửa siêu thanh chống tàu Zircon.

Trong cuộc trả lời phỏng vấn với National Interest trong tháng 4, chuyên gia làm việc tại Không quân Mỹ Geoffrey Zacharias cho biết: “Ngay bây giờ chứng tôi đang tập trung vào hoàn thiện công nghệ và đó là tất cả các bộ phận, thành phần, kiểm soát định vị, chỉ đường, đạn dược, vật liệukhoa học, chuyển nhiệt và tất cả mọi thứ đó”.

Khi đọc phát biểu của ông Zacharias, nhà phân tích Tuchkov chỉ ra rằng thực tế chuyên gia của Không quân Mỹ chưa nêu đích danh những cố gắng để kiện toàn động cơ phản lực tĩnh siêu âm như một trong những then chốt khoa học và chi tiết kỹ thuật để đầu tư là một dấu hiệu.

Ông Tuchkov nói có thể cho rằng người Mỹ đã tự hài lòng với những gì đạt được trong lĩnh vực này và áp dụng vào động cơ chiếc Boeing X-51A. Tốc độ của Boeing X-51A ước tính đạt vào khoảng Mach 6 và Mach 7, được biết các cuộc bay thử phi cơ này đã bắt đầu từ năm 2010.

Các nhà phân tích đề cập rằng 3 cuộc thử nghiệm mẫu phương tiện này đã được tiến hành trên máy bay B-52. Cuộc đầu tiên diễn ra vào tháng 5/2010, kết thúc với việc động cơ phản lực tĩnh siêu âm đạt tốc độ Mach 5.1 sau 210 giây vận hành - nhanh hơn dự đoán ban đầu là 300 giây. Sau đó lệnh tự hủy được đưa ra bởi hoạt động của rocket này trở nên khó lường.

Vào tháng 8/2012, cuộc thử nghiệm thứ hai của chương trình trị giá 300 triệu USD được khởi động từ 2004 này diễn ra với Boeing X-51A bị phá hủy trên Thái Bình Dương chỉ 15 giây sau khi cất cánh.

Cuối cùng, vào tháng 5/2013, chiếc B-52 nâng Boeing X-51A lên độ cao 15km trước khi phóng. Chỉ trong 26 giây phương tiện này cán mốc tốc độ Mach 4.8. Khi được đưa lên độ cao 18 km thì phương tiện này đạt tốc độ Mach 5.1.

Lầu Năm Góc coi đây là minh chứng rằng động cơ phản lực tĩnh siêu âm có thể đạt mức siêu thanh sau khi phóng từ một máy bay khác.

Tuy nhiên, ông Tuchkov nhấn mạnh rằng trong việc sáng tạo ra một máy bay siêu thanh, có rất nhiều vấn đề khó khăn tương đương cần phải giải quyết bao gồm điều khiển bay, việc trao đổi thông tin, khả năng điều động và nhắm bắn.

Nhà phân tích Tuchkov lại cho rằng trên thực tế thành quả mà Mỹ đạt được trong năm 2013 đã được Liên Xô thực hiện từ nhiều năm trước.
Theo đó, trong thập niên 70 của thế kỷ trước, Cục thiết kế Raduga bắt đầu nghiên cứu và phát triển một dự án có mục tiêu tìm khả năng tạo ra tên lửa hành trình có thể đạt tốc độ Mach 5.

Trong thập niên 60 của thế kỷ trước, máy bay siêu thanh X-15 của Mỹ đã gặp thất bại bởi thực tế rằng phương tiện này sử dụng động cơ tuốc bin nhiên liệu. Mặc dù động cơ tuốc bin nhiên liệu được coi là phù hợp với các chuyến bay trong không gian nhưng với những phi cơ hoạt động trong tầng khí quyển Trái Đất thì động cơ phản lực tĩnh siêu âm được coi hợp lý hơn bởi nó sẽ tận dụng chất liệu oxy hóa từ không khí hơn là oxy hóa lỏng từ thùng chứa.

Ông Tuchkov hồi tưởng rằng vào thập niên 80, Cục thiết kế Raduga đã có thể tạo ra một vài mẫu tên lửa hành trình siêu thanh đáp ứng được tiêu chí này, có tên Kh-90. Tên lửa hành trình này được lên mục tiêu đạt tốc độ Mach 5, nặng 15 tấn và có chiều dài 9m và hoạt động được trong phạm vi 3.000km.

Một vài cuộc thử nghiệm được tiến hành, trong đó Kh-90 đạt tốc độ từ Mach 3 tới Mach 4. Nhưng bất chấp những kết quả này, dự án đã bị hoãn trong năm 1992 do thiếu nguồn kinh phí.

Sự việc tương tự cũng xảy ra với dự án của Viện Trung tâm Baranov phát triển Mô tơ hàng không. Vào năm 1979, dự án Kholod được bắt đầu với việc áp dụng công nghệ làm đông lạnh. Từ nền tảng tên lửa chống máy bay 5B28 cho tới hệ thống phòng không S-200, các kỹ sư đã tạo ra một phòng thí nghiệm bay với nhiều biến thể của động cơ phản lực tĩnh siêu âm được thử nghiệm. Kết quả tốt nhất đạt được trong năm 1998 khi tốc độ ở mức Mach 6.5 được ghi nhận.

Ở thời điểm đó, các kỹ sư bắt đầu nghiên cứu Kholod-2 và lên kế hoạch cho động cơ này có thể đạt tốc độ Mach 14. Tuy nhiên dự án này cũng bị hủy bỏ do thiếu kinh phí.

Nhà báo Tuchkov nhấn mạnh rằng các kỹ sư Nga đã giúp đỡ người Mỹ khi Washington vẫn gọi Moskva là bạn. Kết quả thử nghiệm phòng thí nghiệm bay Kholod đã được bán cho Mỹ. Thử nghiệm mới nhất tiến hành năm 1998 cũng được tiến hành với quỹ của Mỹ. Nói cách khác, ông Tuchkov cho rằng người Mỹ đã được tiếp cận với nguồn dữ liệu vô giá về chương trình này.

Ông Tuchkov còn cho rằng kể cả có số tài liệu đó hay không thì các kỹ sư Mỹ chưa đủ khả năng đạt được đến tầm ghi nhận trong chương trình Kholod vì X-51A “mới chỉ” đạt được tốc độ Mach 5.1.

Ông Tuchkov nhấn mạnh rằng trong bài viết trên tờ National Interest, Nga mới chỉ được nhắc đến tên mà không hề đề cập về chương trình đặc biệt của nước này, đặc biệt là tên lửa Zircon. Ông Tuchkov khẳng định không có khả năng chuyên gia quân sự Mỹ lại không biết về điều này.

3M22 Zircon được phát triển tại thành phố Reutov, tại Cục thiết kế rocket NPO Mashinostroyeniya. Thử nghiệm được bắt đầu từ năm 2015 với 5 lần phóng thử thành công.

Ông Tuchkov cũng hồi tưởng rằng trong cuộc thử nghiệm cuối, tốc độ Mach 6 đã được ghi nhận. Vì đây là bay thử nên tốc độ Mach 6 đã quá đủ để bảo đảm cho việc vượt qua bất cứ hệ thống chống tên lửa nào.

Điều này không chỉ bao gồm các hệ thống hiện hành mà còn là những hệ thống dự kiến sẽ xuất hiện trong hai thập niên tới. Các nguồn tin cho rằng phạm vi của Zircon nằm trong khoảng từ 500-1.000km.

Truyền thông cho rằng trong thời điểm đó, Zircon được coi là tên lửa chống tàu. Nó dự kiến được đặt trên khoang của hai tên lửa hành trình Dự án 1144 là Peter Đại Đế và Đô đốc Nakhimov. Một phương tiện chở tên lửa siêu thanh khác cũng được lên kế hoạch, đó có thể là tàu ngầm thế hệ thứ năm lớp Husky đang được Cục Kỹ thuật hàng hải St. Petersburg "thai nghén".

Ông Tuchkov bổ sung rằng Zircon dự kiến được bổ sung vào hỏa lực Nga trong khoảng những năm 2018 và 2020. Mỹ dự kiến sẽ tạo ra đối thủ trước tên lửa siêu thanh của Nga vào giữa những năm 2020 tuy nhiên kế hoạch này cũng gây ra nhiều nghi vấn.

Tuchkov kết luận: “X-51A không phải là một dự án cần có phòng thí nghiệm bay. Phức hợp công nghiệp quân đội Mỹ đang phát triển loại tên lửa dựa trên các dữ liệu cơ bản thu từ thử nghiệm X-51A. Và những người chịu trách nhiệm mới chỉ biết về đoạn đầu của chặng đường”.