Tàu Nga Lady R tại căn cứ hải quân lớn nhất của Nam Phi vào tháng trước. Ảnh: REUTERS
Tờ Wall Street Journal mới đây dẫn nguồn tin từ các nhân chứng và một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết, một tàu buôn Nga mà chủ sở hữu bị cáo buộc chở vũ khí cho Điện Kremlin đã tắt bộ phát sóng trước khi bí mật cập cảng tại căn cứ hải quân lớn nhất của Nam Phi, nơi con tàu này bốc dỡ và lấy hàng hóa không xác định vào tháng trước.
Nam Phi đã từ chối cho biết con tàu đang chở gì hoặc những gì đã được đưa lên tàu tại căn cứ hải quân Simon's Town. Bộ trưởng Quốc phòng Nam Phi Thandi Modise ngày 11/1 đã phớt lờ những lo ngại của Mỹ, chỉ trích rằng Washington “đe dọa châu Phi, không chỉ Nam Phi, với bất cứ thứ gì họ cho là liên quan đến Nga”.
Chuyến thăm của con tàu Lady R, thuộc sở hữu của công ty vận tải biển Nga MG-FLOT LLC, đã khiến quan hệ giữa Mỹ và Nam Phi trở nên căng thẳng. Điều này cũng cho thấy khó khăn đối với Mỹ và các đồng minh trong việc thực thi các biện pháp trừng phạt nhằm vào Moskva liên quan đến cuộc xung đột ở Ukraine.
MG-FLOT đã không trả lời email được gửi đến các địa chỉ được thông báo trực tuyến. Đại sứ quán Nga tại Pretoria và Điện Kremlin cũng không trả lời các yêu cầu bình luận.
Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết Washington lo ngại về sự hỗ trợ mà các lực lượng vũ trang Nam Phi cung cấp cho Lady R, bao gồm cả việc cho phép nó vào và vận chuyển hàng hóa tại một căn cứ hải quân trong khi hệ thống nhận dạng tự động của nó bị tắt.
Trong hai đêm, khi Thị trấn Simon chìm trong bóng tối do mất điện, một chiếc cần cẩu di động đã di chuyển những lô hàng xuống và lên con tàu trên dưới sự canh gác của các vệ sĩ có vũ trang, theo lời kể của các nhân chứng và những bức ảnh mà tờ Wall Street Journal nhận được.
“Không có thông tin công khai nào về nguồn gốc của các lô hàng được đưa lên tàu Lady R”, quan chức Mỹ trên cho biết.
Lady R rời Simon's Town vào sáng 9/12. Khi con tàu bắt đầu mở lại hệ thống định vị vào buổi tối ngày hôm đó, nó đã thả neo cách Simon's Town hơn 160 km về phía Đông, các dịch vụ theo dõi cho thấy.
Kể từ giữa tháng 12, con tàu đã thả neo ngoài khơi bờ biển Mozambique, nơi nó cập cảng Beira (Mozambique) vào cuối tuần qua, theo các dịch vụ theo dõi tàu. Thông tin chính thức cho biết điểm đến của nó là Istanbul. Từ Istanbul, đó là một hành trình tương đối ngắn đến các cảng trên Biển Đen của Nga.
Kobus Marais, một nhà lập pháp và phát ngôn viên quốc phòng của Liên minh Dân chủ đối lập Nam Phi, cho biết ông được thông báo rằng Lady R đã vận chuyển đạn dược từ Nga, mặc dù điều đó thường được nhập khẩu thông qua các cảng thương mại.
Darren Olivier, người đứng đầu công ty tư vấn African Defense Review, cũng nhận định rất có thể tàu Lady R đang thực hiện một đơn đặt hàng đạn dược cũ của Nga tới Nam Phi. “Moscow và Pretoria đã đồng ý vận chuyển 4,5 triệu viên đạn của Nga trị giá khoảng 585.000 USD vào năm 2020”, chuyên gia tư vấn Olivier cho biết.
Mỹ đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với Lady R và MG-FLOT vào ngày 8/5/2022, khi công ty sử dụng tên Transmorflot LLC. Washington cho biết công ty và các tàu của họ đã vận chuyển vũ khí cho chính phủ Nga.
Vào tháng 11/2022, khi Mỹ biết tàu Lady R đang hướng tới Nam Phi, Đại sứ quán Mỹ tại Pretoria đã thông báo cho Chính phủ Nam Phi về việc con tàu này đang bị trừng phạt, quan chức cấp cao của Mỹ cho biết. Theo quan chức này, Đại sứ quán Mỹ tại Pretoria không nhận được phản hồi nào liên quan đến cảnh báo về tàu Lady R từ Chính phủ Nam Phi.
Theo luật pháp Mỹ, Washington có thể xử phạt bất kỳ thực thể, cá nhân hoặc quốc gia nào cung cấp dịch vụ cho tàu bị trừng phạt.