Trụ sở của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Thời gian vừa qua, Ngân hàng Nhà nước đã 2 lần điều chỉnh các mức lãi suất điều hành và tăng lãi suất trần huy động lần lượt vào ngày 23/9 và ngày 25/10. Hiện lãi suất tối đa với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng là 1% một năm, lãi suất với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 6%/năm - mức tương đương năm 2014. Lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng trở lên vẫn do ngân hàng ấn định trên cơ sở cung cầu vốn thị trường.
Theo Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà, mức tăng 2 lần, mỗi lần 1% như các bước điều chỉnh trước đây đã đưa lãi suất về tương đương giai đoạn trước dịch COVID-19 là phù hợp với xu hướng của toàn cầu. Lãi suất tăng là hợp lý để kiểm soát lạm phát và ổn định nguồn vốn cho hệ thống ngân hàng, hỗ trợ ổn định tỷ giá.
Phó Thống đốc cũng cho biết, việc điều chỉnh lãi suất được tính toán dựa trên một số cơ sở như xu hướng đẩy nhanh thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất nhanh và mạnh của các ngân hàng trung ương trên thế giới để đối phó với lạm phát cao.
Bên cạnh đó, trong nước, lạm phát chung trong tầm kiểm soát, nhưng chỉ dấu quan trọng trong điều hành chính sách tiền tệ là lạm phát cơ bản. Xu hướng lạm phát cơ bản tiếp tục tăng.
Ngoài ra, đồng USD tăng giá mạnh gây áp lực mất giá lên hầu hết các đồng tiền trên thế giới. Để giữ cho VND không bị mất giá quá lớn, gây bất ổn vĩ mô, Ngân hàng Nhà nước đã tăng lãi suất để duy trì sức hấp dẫn của VND, hỗ trợ ổn định tỷ giá.
Đặc biệt, theo Phó Thống đốc ngay từ đầu năm, để đẩy nhanh quá trình phục hồi kinh tế, các tổ chức tín dụng đã tăng cường cho vay. Tín dụng tăng nhanh trong khi huy động vốn tăng rất chậm đã khiến hệ thống ngân hàng gặp khó khăn về thanh khoản do thiếu vốn. Do đó, việc tăng lãi suất giúp các ngân hàng thu hút thêm nguồn vốn. Từ đó, có thể đáp ứng nhu cầu tín dụng của người dân, doanh nghiệp.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc tăng lãi suất điều hành là tất yếu, đây là công cụ quan trọng để giảm bớt áp lực lên mặt bằng lãi suất, tỷ giá trong nước và sức ép của lạm phát để ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ nền kinh tế phục hồi trong bối cảnh đồng USD lên giá mạnh.
Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) thì động thái tăng lãi suất của Ngân hàng Nhà nước là bắt buộc, trong bối cảnh nhiều quốc gia đều hạn chế cung tiền do đó cần áp dụng nhiều biện pháp khác nhau, trong đó có tăng lãi suất.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cũng cho rằng, việc tăng lãi suất sẽ ảnh hưởng đến tất cả các ngành nghề trong nền kinh tế bởi vì lúc đó, chi phí vốn tăng cao lên, doanh nghiệp nào đi vay thì đều phải chịu lãi suất cao, chi phí vốn lớn.
Tuy nhiên cũng có những doanh nghiệp được lợi, là những doanh nghiệp có dư tiền mặt gửi vào ngân hàng, sẽ được lợi bởi vì lãi suất tiền gửi sẽ cao lên. Dù vậy, doanh nghiệp được hưởng lợi ích từ lãi ngân hàng không lớn mà chủ yếu là người gửi tiền tiết kiệm.