Quang cảnh một phiên họp Hạ viện Mỹ tại Washington, DC. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Động thái này phản ánh sự quan tâm của Tổng thống đắc cử Donald Trump đối với hòn đảo có vị trí chiến lược quan trọng ở Bắc Đại Tây Dương.
Dự luật do Hạ nghị sĩ Andy Ogles cùng 10 đồng bảo trợ thuộc đảng Cộng hòa đề xuất, mang tên "Đạo luật Làm cho Greenland Vĩ đại Trở lại". Văn bản này đề xuất trao quyền cho tổng thống, bắt đầu từ 12 giờ 1 phút trưa 20/1/2025, được phép đàm phán với Chính phủ Đan Mạch về khả năng mua lại hòn đảo.
Ông Trump từng nhiều lần nhấn mạnh Greenland đóng vai trò quan trọng đối với an ninh quốc gia Mỹ, đồng thời cho rằng việc hòn đảo này trở thành một phần của Mỹ là cần thiết. Ông không loại trừ khả năng sử dụng các biện pháp kinh tế hoặc quân sự để đạt được mục tiêu này. Trong một phát biểu gần đây, ông đặt vấn đề về quyền kiểm soát của Đan Mạch đối với Greenland và cho rằng nếu Copenhagen có quyền quản lý hòn đảo, họ nên cân nhắc chuyển nhượng vì lợi ích của Mỹ.
Nhà lãnh đạo Greenland Mute Egede tái khẳng định mong muốn giành độc lập khỏi Đan Mạch nhưng nhấn mạnh rằng Greenland không có kế hoạch trở thành một phần của Mỹ. Tuy nhiên, ông bày tỏ sẵn sàng thảo luận với chính quyền Trump về vấn đề này.
Về phía Đan Mạch, chính phủ nước này đã nhiều lần bác bỏ ý tưởng chuyển nhượng Greenland. Khi ông Trump lần đầu đề xuất mua lại hòn đảo vào năm 2019, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen khi đó khẳng định Greenland không phải là thứ có thể mua bán.
Quang cảnh vịnh Disko ở Ilulissat thuộc Greenland (Đan Mạch). Ảnh: Getty Images/TTXVN
Greenland là hòn đảo lớn nhất thế giới, nằm giữa Đại Tây Dương và Bắc Băng Dương. Trong Thế chiến II, Mỹ từng chiếm đóng hòn đảo này sau khi Đan Mạch bị Đức Quốc xã kiểm soát. Hiện nay, Greenland là nơi đặt căn cứ quân sự quan trọng của Mỹ, đồng thời đóng vai trò trong hệ thống cảnh báo sớm tên lửa đạn đạo.
Bên cạnh giá trị chiến lược, Greenland còn được đánh giá cao về tài nguyên thiên nhiên. Hòn đảo có trữ lượng lớn vàng, bạc, đồng, urani và được cho là sở hữu tiềm năng dầu mỏ đáng kể trong vùng biển lãnh thổ. Đây là một trong những lý do khiến Washington đặc biệt quan tâm đến hòn đảo này.
Dự luật do Hạ nghị sĩ Ogles đề xuất nhận được sự ủng hộ của nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa. Những người ủng hộ cho rằng việc sở hữu Greenland sẽ củng cố an ninh quốc gia Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị ngày càng gia tăng.
Tàu thuyền di chuyển qua kênh đào Panama gần thành phố Panama ngày 28/8/2024. Ảnh: THX/TTXVN
Bên cạnh kế hoạch mua Greenland, một số nghị sĩ đảng Cộng hòa cũng đang thúc đẩy dự luật cho phép ông Trump đàm phán mua lại Kênh đào Panama. Đây được xem là một phần trong chiến lược củng cố ảnh hưởng của Mỹ, phù hợp với chính sách "Nước Mỹ trên hết" mà ông Trump theo đuổi.
Dự luật vẫn cần được Quốc hội Mỹ xem xét và thông qua trước khi có thể thực thi. Theo quy định, nhánh hành pháp không thể thực hiện bất kỳ thương vụ mua lại nào nếu không có sự phê duyệt về ngân sách từ Quốc hội.
Dù còn nhiều trở ngại, đề xuất mua Greenland cho thấy chính quyền sắp tới của ông Trump có thể ưu tiên mở rộng ảnh hưởng chiến lược của Mỹ ngay sau khi nhậm chức. Trong bối cảnh Washington ngày càng quan tâm đến khu vực Bắc Cực và cạnh tranh với các cường quốc khác, tương lai của Greenland nhiều khả năng sẽ tiếp tục là vấn đề gây tranh cãi trên trường quốc tế.