Ảnh minh họa. Nguồn: Kyodo
Khi ba nam giới đeo mặt nạ xông vào một cửa hàng đồng hồ xa xỉ ở quận Ginza thượng lưu của Tokyo vào ban ngày, một số người cho rằng họ đang chứng kiến một bộ phim truyền hình hoặc một buổi quay phim. Nhưng vụ trộm vào tháng 5/2023 này là thật. Nó được thực hiện bởi một nhóm thanh thiếu niên từ 16 đến 19 tuổi kết nối với nhau qua mạng internet. Chúng là một phần của hiện tượng tội phạm mới đang gia tăng, có tên gọi tokuryu.
Tokuryu là ai?
Được hình thành bởi các ký tự “ẩn danh” (tokumei) và “hay thay đổi” (ryudo), thuật ngữ tokuryu dùng để chỉ các nhóm đặc biệt được thành lập để phạm tội. Trong đó, các thành viên thường không biết nhau hoặc những kẻ chủ mưu lên kế hoạch và chỉ đạo hoạt động.
Chúng khác biệt với yakuza và ít phân cấp hơn, thường có cơ cấu tổ chức lỏng lẻo trên những kẻ thực hiện các hành vi phạm tội, từ cướp, lừa đảo đến hành hung và giết người.
Hầu hết chúng đều được tuyển dụng trực tuyến cho yami-baito (công việc mờ ám). Nhiều thành viên tokuryu khai với cảnh sát rằng họ và gia đình bị đe dọa do đó họ phải tiếp tục tuân theo mệnh lệnh. Một số người thú nhận họ được tuyển dụng qua mạng xã hội Instagram.
Ba nghi phạm cướp đồng hồ và tài xế lái xe tẩu thoát của chúng đều không có tiền sử phạm tội. Lực lượng chức năng đã bắt cả bốn nghi phạm trong vòng một tiếng đồng hồ và 74 chiếc đồng hồ trị giá khoảng 300 triệu yên bị đánh cắp đã được thu hồi.
Vào tháng 9/2023, một trong các bị cáo là thanh niên 18 tuổi thất nghiệp, bị kết án 4 năm rưỡi tù sau khi nhận tội. Hai bị cáo khác, đều 19 tuổi vào thời điểm xảy ra vụ cướp, cũng nhận mức án tương tự vào tháng sau. Trong khi đó, bị cáo còn lại 16 tuổi được đưa đến cơ sở dành cho trẻ vị thành niên để đánh giá và cải tạo.
Một lãnh đạo cảnh sát Tokyo phân tích với truyền thông địa phương: “Đằng sau những thanh niên này không phải là một nhóm yakuza mà chủ yếu là đường dây lừa đảo gồm thành viên của các nhóm tội phạm có tổ chức và những tên xã hội đen đến từ vùng Kanto (quanh Tokyo)”.
Theo Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản, hơn 10.000 người bị bắt từ tháng 9/2021 đến tháng 2/2023 được phân loại là tokuryu. Từ tháng 4, cảnh sát đảo Kyushu, ở tỉnh Fukuoka đã thành lập một đội gồm 100 thành viên để chống lại mối đe dọa tokuryu ngày càng tăng. Tỉnh Fukuoka trước đây vốn là thành trì của yakuza.
Chuyện gì đã xảy ra với yakyza?
Sau khi lực lượng chức năng liên tục trấn áp, số thành viên yakuza đã giảm xuống còn 20.400 người vào năm ngoái, từ mức đỉnh điểm hơn 180.000 người của những năm 1960.
Các luật nghiêm ngặt hơn, đã khiến cuộc sống tội phạm ngày càng trở nên kém hấp dẫn. Thành viên yakuza bị cấm mở tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng, mua hợp đồng bảo hiểm hoặc thậm chí ký kết mua điện thoại di động.
Các cuộc trấn áp khiến độ tuổi trung bình của yakuza tăng lên đều đặn. Tomohiko Suzuki, một tác giả và chuyên gia về yakuza, nói với tờ Guardian (Anh) vào năm 2020: “Dân số già đi của Nhật Bản tất nhiên là một yếu tố, nhưng yakuza không còn hấp dẫn đối với nam thanh niên. Phải hy sinh rất nhiều để sống cuộc sống của một tay xã hội đen, trong khi số tiền thu được ngày càng giảm dần”.