Một tàu chở dầu của Iran. Ảnh: iranintl
Một tháng sau khi trang Iran International tiết lộ nỗ lực của Tehran, với sự hỗ trợ của Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), nhằm thu hồi 25 triệu thùng dầu bị giữ tại Trung Quốc, trang Wall Street Journal ngày 11/1 cho biết các lô hàng này hiện đã được phép chất lên tàu để xuất khẩu.
25 triệu thùng dầu này được Iran vận chuyển dần tới Trung Quốc trước tháng 5/2019, khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt lệnh trừng phạt lên xuất khẩu dầu của Iran nhưng vẫn cho Trung Quốc hưởng miễn trừ tạm thời.
Tuy nhiên, đến tháng 5/2019, khi chính quyền ông Trump chấm dứt các miễn trừ này, số dầu trên bị mắc kẹt, không bán được và phải lưu trữ tại các cảng Đại Liên và Chu San ở Trung Quốc.
Ngày 23/12, trang Iran International lần đầu đưa tin về nhiệm vụ của IRGC nhằm thu hồi số dầu trên khỏi cảng Đại Liên. Sau đó, một nguồn tin của hãng cho biết Iran cũng đang cố gắng rút dầu từ cảng Chu San.
Đến ngày 8/1, nguồn tin của hãng tin Reuters xác nhận có một khối lượng lớn dầu của Iran bị mắc kẹt tại Trung Quốc, đồng thời tiết lộ rằng Iran phải trả 450 triệu USD phí lưu kho để giải phóng số dầu này.
Thông tin mới nhất của Wall Street Journal ngày 11/1 làm sáng tỏ hơn nỗ lực của Iran trong việc thu hồi dầu, đồng thời cho biết IRGC đã chịu trách nhiệm dỡ hàng và nhận số dầu này. Có lo ngại rằng số tiền thu được từ việc bán dầu có thể được chuyển tới các lực lượng ủy nhiệm khu vực của Iran.
Thông tin cho thấy, hai tàu chở dầu, Madestar và CH Billion, gần đây đã được điều động tới cảng Đại Liên để chất một phần dầu của Iran. Tàu Madestar đã rời cảng Đại Liên đầu tháng này với 2 triệu thùng dầu, trong khi tàu CH Billion hiện vẫn ở cảng với lượng hàng 700.000 thùng.
Để lách lệnh trừng phạt và bán dầu, Iran đã dựa vào mạng lưới vận chuyển phức tạp. Theo đó, để người mua có thể mua số dầu này, lô hàng phải rời Trung Quốc rồi quay lại với giấy tờ được sửa đổi để che giấu nguồn gốc dầu là từ Iran.
Theo Wall Street Journal, giá trị hiện tại của lượng dầu mắc kẹt này vượt 2 tỷ USD, trong khi Iran nợ khoảng 1 tỷ USD tiền phí lưu kho tại hai cảng Trung Quốc, gấp đôi con số mà Reuters đưa tin trước đó.
Bài báo cũng nhấn mạnh rằng doanh thu từ số dầu này được Iran phân bổ cho IRGC, lực lượng được các nước phương Tây cho là tài trợ và trang bị vũ khí cho các nhóm đồng minh của Iran trên khắp Trung Đông.
Liên quan đến vấn đề này, ngày 12/1, hãng tin AP đưa tin lực lượng Hezbollah tại Liban đã bắt đầu chi trả bồi thường cho những người dân bị ảnh hưởng bởi chiến tranh ở miền nam Liban. Trong quá khứ, Iran từng tài trợ cho công tác tái thiết và hỗ trợ cộng đồng người Shiite tại Liban.
Nguồn tin trong bài báo cho biết một số gia đình đã nhận khoản bồi thường dao động từ 194 USD đến 14.000 USD. Hezbollah cũng huy động 145 đội tái thiết, gồm hơn 1.250 kỹ sư và hàng trăm chuyên gia phân tích, kế toán.
Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới vào tháng 11/2024, trước khi lệnh ngừng bắn được ban hành, thiệt hại cơ sở hạ tầng tại Liban đã lên tới khoảng 3,4 tỷ USD.
Trong luật ngân sách, chính quyền Iran đã phân bổ 650.000 thùng dầu mỗi ngày cho IRGC trong năm tài khóa tới (bắt đầu từ 21/3), cho phép lực lượng này trực tiếp xuất khẩu và sử dụng doanh thu nhằm "tăng cường năng lực phòng thủ của Cộng hòa Hồi giáo Iran".