Ông Đặng Quyết Tiến - Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính). Ảnh: Minh Phương.
Theo ông Đặng Quyết Tiến, kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trong năm 2018 phải hoàn thành CPH ít nhất 85 doanh nghiệp (trong đó có 21 doanh nghiệp thuộc danh mục năm 2017). Tuy nhiên, đến ngày 10/9 mới CPH được 11 doanh nghiệp.
"Tiến độ triển khai cổ phần hóa chậm, có khả năng không đạt được theo kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt", ông Đặng Quyết Tiến nói.
Trong đó phải kể đến các thành phố, bộ ngành lớn không hoàn thành nhiệm vụ như: Thành phố Hồ Chí Minh phải thực hiện CPH 39 doanh nghiệp, chiếm 44% tổng số doanh nghiệp phải thực hiện CPH năm 2018 nhưng đến nay chưa triển khai được đơn vị nào. Hà Nội phải thực hiện CPH 14 doanh nghiệp, chiếm 16% tổng số doanh nghiệp triển khai CPH năm nay nhưng hiện chưa triển khai được đơn vị nào.
Theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg, năm 2017 có 135 doanh nghiệp, năm 2018 có 181 doanh nghiệp phải thực hiện thoái vốn tuy nhiên lũy kế đến nay mới chỉ có 31 đơn vị thực hiện thoái vốn theo kế hoạch. "Việc triển khai thoái vốn nhà nước còn chậm, có khả năng không đạt kế hoạch đề ra", ông Đặng Quyết Tiến trăn trở.
Những đơn vị chưa hoàn thành kế hoạch thoái vốn năm 2017 với số lượng doanh nghiệp và giá trị lớn là: Bộ Công Thương phải thoái vốn tại Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam với tổng giá trị thoái vốn khoảng 7.000 tỷ đồng; Bộ Y tế phải thoái vốn tại Tổng công ty Dược Việt Nam với giá trị phải thoái vốn trong năm 2017 là khoảng 829 tỷ đồng; Bộ Xây dựng phải thoái vốn tại 8 doanh nghiệp với tổng giá trị phải thoái trong năm 2017 là khoảng 2.400 tỷ đồng. Hà Nội phải thoái vốn tại 17 doanh nghiệp với tổng giá trị phải thoái trong năm 2017 là 2 tỷ đồng, đã thoái 156 tỷ đồng, còn 526 tỷ đồng theo kế hoạch năm 2017.
Bên cạnh đó, các bộ ngành, địa phương cũng chậm bàn giao quyền đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước về Tổng công ty đầu tư kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Hiện còn 35 doanh nghiệp chưa bàn giao.
"Nguyên nhân chính là một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước còn chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN. Vai trò, nhận thức, trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp, đơn vị còn chưa cao, chưa quyết liệt trong việc đổi mới hoạt động của doanh nghiệp, công khai minh bạch, đúng quy định pháp luật, đảm bảo nguyên tắc thị trường, chống lợi ích nhóm trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước.
Quá trình cổ phần hóa DNNN cần xử lý vướng mắc về tài chính, đất đai, lao động trong giai đoạn trước CPH, điều này làm kéo dài thời gian thực hiện cổ phần hóa. Đặc biệt là vấn đề xác lập hồ sơ pháp lý đất đai do Ủy ban nhân dân địa phương thực hiện chậm, kéo dài hơn so với quy định dẫn đến các doanh nghiệp phải điều chính tiến độ CPH. Tỷ lệ vốn nhà nước trong Phương án cổ phần hóa DNNN còn cao dẫn đến giảm sức hút đối với các nhà đầu tư mua cổ phần, ảnh hưởng đến thành công của việc CPH", ông Đặng Quyết Tiến nói.
Vì vậy theo Bộ Tài chính thời gian tới, người đứng đầu đơn vị phải chịu trách nhiệm đôn đốc, triển khai thực hiện đúng tiêu chí phân loại DNNN, doanh nghiệp có vốn Nhà nước và Danh mục DNNN thực hiện sắp xếp giai đoạn 2016-2020. Trường hợp cần điều chỉnh danh mục CPH, thoái vốn phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/12; đồng thời nêu rõ tiến độ.
Theo Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã kiến nghị kiên quyết xử lý dứt điểm các DNNN, các dự án đầu tư chậm tiến độ, hoạt động thua lỗ, kém hiệu quả cơ chế thị trường; tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát, kiểm toán, không để xảy ra thất thoát vốn, tài sản nhà nước trong quá trình sắp xếp, CPH, thoái vốn và quản lý, sử dụng vốn nhà nước.
Phía cơ quan quản lý đã bổ sung nội dung kiểm tra, thanh tra trách nhiệm người đứng đầu đơn vị trong việc chấp hành kỷ luật hành chính khi thực hiện kế hoạch CPH và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp; trách nhiệm trong việc tổ chức, hoàn thành kế hoạch hoạt động sản xuất kinh doanh hàng năm. Bổ sung danh mục thanh tra đối với các doanh nghiệp chậm quyết toán tại thời điểm chuyển từ doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần.
Bên cạnh đó định kỳ công bố công khai thông tin về CPH, thoái vốn DNNN làm cơ sở để theo dõi, đánh giá tiến độ CPH, thoái vốn, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Theo Bộ Tài chính, cơ quan đại diện chủ sở hữu chỉ đạo người đại diện phần vốn nhà nước đôn đốc các doanh nghiệp đã CPH: Thực hiện nghiêm việc đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán theo quy định của pháp luật; thực hiện quyết toán công tác CPH và xác định số phải nộp về Quỹ (nếu có) đối với các doanh nghiệp CPH chưa quyết toán và hoàn thành trước 31/12, trường hợp không đảm bảo thời gian thì phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ giải trình rõ nguyên nhân và chịu trách nhiệm về sự chậm trễ này.
"Thực hiện đúng thời gian việc bàn giao các doanh nghiệp thuộc diện phải bàn giao về SCIC theo đúng quy định hiện hành. Đối với 35 doanh nghiệp thuộc danh mục bàn giao theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg, cơ quan đại diện chủ sở hữu có trách nhiệm điều chỉnh lại tiến độ bàn giao để hoàn thành bàn giao về SCIC trong năm 2018", lãnh đạo Cục Tài chính doanh nghiệp nói.