Xuất khẩu nông sản Việt - Bài 1: Dấu chân trên bản đồ thế giới

Nói đến các thị trường tiêu thụ, Nhật Bản đang trở thành điểm đến đầy hứa hẹn của hoa quả Việt Nam. Sau thanh long, xoài và chuối, vải thiều là loại hoa quả tươi thứ tư của Việt Nam đã thâm nhập thành công vào thị trường Nhật Bản. Ngày 22/6 vừa qua, lô vải thiều tươi đầu tiên nhập khẩu từ Việt Nam đã chính thức lên kệ tại các siêu thị trên khắp Nhật Bản.

Mặc dù có giá bán khá cao, gần 120.000 đồng cho một hộp 9 quả, nhưng đặc sản Việt Nam vẫn được thị trường Nhật Bản đón nhận tích cực. Tham tán Thương mại Việt Nam tại Nhật Bản Tạ Đức Minh bày tỏ lạc quan việc thâm nhập thành công vào một thị trường có tiêu chuẩn cao như Nhật Bản sẽ giúp mở ra “những cánh cửa xuất khẩu” mới cho vải thiều của Việt Nam. Nhiều người cũng hy vọng sau vải thiều, nhiều hoa quả nhiệt đới khác của Việt Nam sẽ tiếp tục “Đông tiến” thành công vào thị trường khó tính này. 

Tại Singapore, thị trường ở Đông Nam Á, với sự hỗ trợ tích cực của Cơ quan Thương vụ Việt Nam, nhiều nông sản Việt Nam đã có chỗ đứng vững chắc. Về sản phẩm cây cảnh và hoa tươi, Việt Nam là một trong 5 đối tác hàng đầu cung cấp cho thị trường Singapore. Về hoa quả, bên cạnh một số mặt hàng truyền thống đã vào thị trường từ nhiều năm như thanh long trắng, dừa xiêm, ba năm trở lại đây, nhiều sản phẩm mới của Việt Nam như hồng xiêm, bưởi Năm roi, chanh leo, thanh long đỏ và gần đây là vải thiều cũng đã chinh phục thị trường này. Dự kiến cuối năm nay, một số mặt hàng khác như trái bơ, đu đủ, nhãn, vú sữa… sẽ sớm vào thị trường Singapore.

Về rau củ, ngoài ớt chuông, ớt chỉ thiên, sau nhiều lần tới thực địa tại Việt Nam, tận mắt thăm các trang trại và dự Hội chợ Hortex, các nhà nhập khẩu Singapore đã dần yên tâm về chất lượng và khả năng cung ứng của Việt Nam và bày tỏ sự quan tâm đối với một số mặt hàng mà Việt Nam có thế mạnh như cà chua, rau cải, măng tây, củ năng, ngô ngọt… Về thực phẩm chế biến, người dân Singapore ngày càng quen thuộc với các sản phẩm bánh tráng, bánh phồng tôm, cà phê, các loại hạt điều, nước mắm, trứng muối… 

Bên cạnh đó, tín hiệu đáng mừng là thị trường Singapore bắt đầu chấp nhận các mặt hàng nông sản chế biến có giá trị cao của Việt Nam như: sữa hữu cơ, thức uống dinh dưỡng và trà thực phẩm chức năng, bánh kẹo, dầu dừa hữu cơ... Trong thời gian dịch bệnh COVID-19, một số sản phẩm chế biến khác của Việt Nam mà Singapore chưa từng nhập khẩu như rau quả đóng hộp, thực phẩm đóng hộp, bột mỳ và các sản phẩm bột xay xát, đã xuất hiện… Các sản phẩm xuất thô của Việt Nam như gạo, thủy sản đông lạnh tiếp tục giữ thị phần ổn định tại thị trường. 

Tham tán Thương mại Việt Nam tại Singapore Trần Thu Quỳnh nhấn mạnh điều đáng mừng là các sản phẩm Việt Nam tại Singapore không những gia tăng về số lượng, kim ngạch mà cơ cấu mặt hàng cũng có nhiều thay đổi, theo hướng nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm, chú trọng vào nhóm các sản phẩm hữu cơ và chế biến sâu. 

Hoa quả Việt Nam cũng đã xuất hiện tại châu Đại dương với điểm đến Australia. Theo số liệu từ Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Australia, trong tháng 5 vừa qua, kim ngạch nhập khẩu nói chung của Australia giảm 11% so với tháng trước đó. Tuy nhiên, nhập khẩu rau quả từ Việt Nam đạt hơn 22,6 triệu USD, tăng 42% so với cùng kỳ năm năm ngoái, bất chấp những khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra cho các doanh nghiệp và hoạt động vận chuyển giữa hai nước.

Australia là quốc gia hàng đầu thế giới về nông nghiệp, với hơn 123.000 doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, bao gồm cả trồng trọt và chăn nuôi gia súc, quản lý và khai thác gần 4,6 triệu hécta đất. Đây cũng là một thị trường có tiêu chuẩn sống cao, nông sản phong phú “cái gì cũng có”, từ táo, nho, đến xoài, sầu riêng, thanh long, nhãn, vải, đu đủ, chuối, dứa... Trong những năm gần đây, xuất khẩu nông nghiệp của Australia luôn đạt trên 40 tỷ USD và sản phẩm nông nghiệp của nước này ngày càng được ưa chuộng, do không chỉ ngon mà quan trọng là chính sách kiểm soát chất lượng và môi trường tốt của chính phủ làm cho nông sản của Australia có giá trị cao trong mắt người tiêu dùng.

Chính vì thế, theo ông Nguyễn Phú Hòa, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Australia, sự hiện diện của các mặt hàng nông sản Việt Nam tại Australia, trong đó có 4 loại quả tươi gồm vải (từ tháng 5/2015), xoài (từ tháng 9/2016), thanh long (từ tháng 7/2017) và nhãn (từ tháng 9/2019) là một điều rất đáng tự hào và là một thành công lớn của Chính phủ Việt Nam trong việc chỉ đạo kiểm soát chất lượng và phát triển thị trường.  

Ông Nguyễn Phú Hòa nhận định mặc dù kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam vào Australia chưa thể so sánh với Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc… và mới chỉ chiếm phần nhỏ trong tổng quy mô thị trường Australia, song danh tiếng và thương hiệu của nông sản Việt Nam đã được khẳng định nhờ những nỗ lực không ngừng của chính phủ, doanh nghiệp và nông dân Việt Nam để có thể “sống chung được với người khổng lồ” này.

Trong khi đó, các nước Liên minh châu Âu (EU) cũng là đối tác đầy tiềm năng. Đây là thị trường rộng lớn, với quy mô dân số trên 500 triệu người. Tham tán Nông nghiệp tại EU và Bỉ, ông Trần Văn Công cho biết, về tổng thể, hàng nông - lâm - thủy sản xuất khẩu của Việt Nam hiện chiếm tỷ trọng nhỏ so với nhu cầu nhập khẩu của EU, nên dư địa cho xuất khẩu sang EU còn rất lớn. Bên cạnh đó, hàng nông - lâm - thủy sản của Việt Nam và EU có tính bổ trợ cho nhau và không cạnh tranh trực tiếp. Nông sản Việt Nam là bộ phận quan trọng trong chuỗi cung ứng giúp cho ngành chế biến thực phẩm EU phát triển phục vụ cho nội khối và xuất khẩu. Việc EU cam kết dành cho Việt Nam trong lĩnh vực nông - lâm - thủy sản sẽ mở rộng cánh cửa để nông sản Việt Nam bứt phá xuất khẩu vào thị trường này.

Dù cách Việt Nam nửa vòng Trái Đất, Mỹ hiện là một trong những đối tác nhập khẩu nhiều loại nông sản Việt, trong đó phải kể tới cà phê, hạt điều, hạt tiêu, chè, gạo, nông sản chế biến và quả tươi. Đến nay, phía Mỹ đã chính thức cấp phép nhập khẩu 6 loại hoa quả tươi của Việt Nam gồm vú sữa, xoài, vải, nhãn, thanh long và chôm chôm.

Nông sản Việt, trong đó có hoa quả, đang từng bước chinh phục thị trường thế giới, mở ra cơ hội to lớn cho các sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam trên toàn cầu.

Bài 2: Tận dụng tối đa cơ hội