Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.
Theo Bộ trưởng Bộ Giao Thông Vận Tải Nguyễn Văn Thể, dự án đầu tư xây dựng cảng hàng không quốc tế (CHKQT) Long Thành là dự án trọng điểm quốc gia, có quy mô thu hồi đất lớn, được quy hoạch từ năm 2005. Tổng diện tích đất dự kiến thu hồi khoảng hơn 5.500 ha. Bộ Giao thông Vận tải cho biết, tổng mức đầu tư dự án khoảng 23.049 tỷ đồng (trên 1 tỷ USD). Trong đó, hơn 18.000 tỷ đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; hơn 4.000 tỷ xây dựng khu tái định cư. Ngoài ra, gần 480 tỷ đồng dùng để tái lập hạ tầng ngoài ranh giới cảng hàng không và 8 tỷ đồng đào tạo nghề, giải quyết việc làm, ổn định cuộc sống người dân.
Theo tờ trình, nguồn vốn và cơ cấu vốn theo đề xuất của Chính phủ là ngân sách Trung ương gần 22.000 tỷ, chiếm 95% tổng mức đầu tư. Trung ương cũng ứng nốt hơn 1.100 tỷ đồng (chiếm 5%) còn lại, UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm hoàn trả ngân sách theo quy định.
Như vậy, ngoài 5.000 tỷ đồng đã được Quốc hội khóa XIV, Kỳ họp thứ 2 về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 thông qua, dự án cần tiếp tục bố trí bổ sung nguồn vốn 18.049 tỷ đồng.
Bộ Giao thông Vận Tải cũng đề xuất các cơ chế đặc thù của dự án. Theo đó, với tính chất, quy mô của Dự án, trong khi cần thực hiện giải phóng mặt bằng (GPMB) 1 lần, cần tập trung vốn ngân sách để bố trí cho dự án. Tuy nhiên, để thuận lợi hơn, nhất là trong điều kiện nguồn vốn đang gặp nhiều khó khăn như hiện nay, ngoài những chính sách đặc thù thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, thì Quốc hội cần có những cơ chế đặc thù để triển khai.
Cụ thể, ngoài các chính sách hiện hành, cần hỗ trợ mỗi hộ gia đình bị ảnh hưởng với mức tương đương 4,5 tháng lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ tại thời điểm hỗ trợ như đề xuất của UBND tỉnh Đồng Nai.
Trong điều kiện ngân sách địa phương còn khó khăn, cho phép ứng trước phần vốn thuộc trách nhiệm của UBND tỉnh Đồng Nai từ ngân sách Trung ương để triển khai đồng bộ các công trình theo quy hoạch được duyệt. UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm hoàn trả nguồn vốn ngân sách Trung ương được ứng theo quy định.
Một phần nguồn vốn cho dự án dự kiến huy động từ việc đấu giá quyền sử dụng đất để xây dựng các công trình thương mại và dịch vụ, khấu trừ tiền sử dụng đất khi giao đất tái định cư, nguồn thu từ việc cho thuê đất ngắn hạn đối với các khu vực chưa triển khai xây dựng các hạng mục công trình của dự án sẽ được hoàn trả ngân sách. Tuy nhiên, với đặc thù công tác GPMB, thì việc thu hồi các nguồn vốn nêu trên cần phải có thời gian (thu hồi sau khi giao đất tái định cư, cho thuê đất). Vì vậy, trước mắt ngân sách cần ứng đủ vốn để thực hiện dự án, nguồn thu này sẽ được cân đối hoàn trả ngân sách theo quy định.
Đây là dự án lớn, nội dung chủ yếu tập trung cho công tác thu hồi đất, GPMB phục vụ dự án đầu tư xây dựng CHKQT Long Thành, nên một số nội dung theo yêu cầu của dự án đầu tư xây dựng (như đánh giá hiệu quả kinh tế, tài chính...) và diện tích đất thu hồi để xây dựng các công trình giao thông kết nối của CHKQT Long Thành sẽ được Chính phủ tiếp tục làm rõ trong Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng CHKQT Long Thành.
Sau đó, các đại biểu thảo luận ở tổ về Dự án Luật Cạnh tranh (sửa đổi) và Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư CHKQT Long Thành.