Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn:
Đại sứ Việt Nam tại Canada Phạm Vinh Quang cho biết một số hoạt động trọng tâm được Đại sứ quán Việt Nam tại Canada tổ chức trong năm 2023. Ảnh: Trung Dũng/Pv TTXVN tại Canada
Đại sứ đánh giá thế nào về thành tựu quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Canada trong 50 năm qua?
Việt Nam và Canada từ lâu đã có những tình cảm gần gũi, gắn bó. Canada đã hai lần tham gia Ủy ban đình chiến tại Việt Nam năm 1954 và 1973. Cố Thủ tướng Pierre Trudeau đã từng ủng hộ phong trào phản đối chiến tranh ở Việt Nam và là người quyết định thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. 50 năm qua, hai nước đã thúc đẩy quan hệ bền vững và đạt được nhiều thành tựu. Đến năm 2017, hai bên đã nâng cấp khuôn khổ quan hệ lên đối tác toàn diện, hợp tác trên tất cả các lĩnh vực.
Trong lĩnh vực chính trị, ngoại giao, hai bên thường xuyên duy trì việc trao đổi đoàn cấp cao. Thủ tướng Justin Trudeau đã sang thăm Việt Nam và nhân dịp này, hai nước đã thiết lập quan hệ đối tác toàn diện. Thủ tướng của chúng ta đã dự Hội nghị Cấp cao Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) tại Canada năm 2018. Lãnh đạo cấp cao hai nước cũng duy trì các cuộc tiếp xúc bên lề các hội nghị và diễn đàn đa phương. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gặp người đồng cấp Canada bên lề Hội nghị Cấp cao ASEAN vào tháng 11/2022 và bên lề Hội nghị Cấp cao G7 tại Nhật Bản tháng 5/2023. Đây là những dịp để hai bên đưa ra quyết định tăng cường thúc đẩy quan hệ với nhau.
Việt Nam và Canada cũng chia sẻ nhiều quan điểm chung trong các vấn đề khu vực và quốc tế. Hai bên duy trì cơ chế đối thoại chính trị thường niên ở cấp Thứ trưởng. Cùng với ngoại giao nhà nước, quan hệ hợp tác, trao đổi kênh Đảng và Quốc hội và giao lưu nhân dân cũng được đẩy mạnh. Năm 2021, Nhóm Nghị sĩ Việt Nam - Canada đã được thành lập và Nhóm Nghị sĩ Canada - Việt Nam ra đời năm 2022.
Hợp tác thương mại đầu tư là lĩnh vực được hai nước ưu tiên hàng đầu. Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong khi Canada là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Mỹ, tại khu vực châu Mỹ. Kim ngạch thương mại hai chiều luôn đạt mức tăng trưởng hai con số mỗi năm, đạt 7 tỷ USD trong năm 2022 (theo số liệu thống kê của Canada, con số này là 13 tỷ USD do tính cả lượng hàng hoá trung chuyển qua Mỹ). Tính đến hết năm 2022, Canada đứng thứ 14 trong tổng số 130 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với gần 250 dự án trị giá gần 5 tỷ USD. Trong khi đó, Việt Nam cũng đầu tư vào Canada, đạt 150 triệu USD, chiếm 47,5% tổng vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài.
Để thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại song phương, hai bên đã thiết lập Ủy ban Hỗn hợp về kinh tế vào năm 2022.
Hợp tác quốc phòng an ninh cũng được phát triển với việc hai bên đã thiết lập Cơ chế Đối thoại Chiến lược Chính sách Quốc phòng thường niên và đang tích cực triển khai Kế hoạch Hợp tác Quốc phòng giai đoạn 2021-2023.
Hợp tác về giáo dục cũng là một điểm sáng. Hiện có khoảng 21.000 du học sinh Việt Nam theo học tại tất cả các cấp học ở Canada, đứng thứ 3 trong số các nước có nhiều du học sinh tại Canada. Chúng ta có hợp tác về du lịch, giao lưu nhân dân và các địa phương của Việt Nam cũng duy trì hợp tác địa phương chặt chẽ với Canada để tranh thủ sự hỗ trợ của Canada trong phát triển các địa phương miền núi.
Về hợp tác phát triển, kể từ năm 1990 đến nay, Canada luôn nằm trong nhóm nước hàng đầu về viện trợ phát triển cho Việt Nam với tổng giá trị khoảng 2 tỷ CAD.
Đại sứ nhận định như thế nào về tiềm năng hợp tác giữa hai nước trong thời gian tới, cả trong quan hệ song phương và tại các diễn đàn đa phương?
50 năm qua, quan hệ Việt Nam - Canada đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng tiềm năng của hai bên vẫn còn rất nhiều.
Trước tiên phải nói đến hợp tác về chính trị, ngoại giao. Hai nước chia sẻ nhiều quan điểm chung về các vấn đề khu vực và quốc tế. Cả Việt Nam và Canada đều mong muốn xây dựng khu vực châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định và phát triển dựa trên việc tuân thủ nguyên tắc của luật pháp quốc tế như Hiến chương Liên hợp quốc (LHQ) và Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. Hai bên cũng muốn xây dựng trật tự, luật lệ và các quy định trên các vùng biển, trong đó có Biển Đông.
Canada gần đây quan tâm hơn đến hợp tác khu vực, với việc thông qua chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương vào tháng 11 năm ngoái và tháng 9 tới, Canada sẽ nâng cấp quan hệ với ASEAN lên tầm đối tác chiến lược. Đây là những cơ sở quan trọng để Việt Nam và Canada cùng thúc đẩy vì chúng ta luôn mong muốn xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa ASEAN và Canada để thông qua đó có thể thúc đẩy quan hệ song phương tốt đẹp hơn.
Thứ hai là về kinh tế, thương mại và đầu tư. Canada là thành viên G7, là nền kinh tế lớn thứ 14 trên thế giới. Trong khi đó, Việt Nam là nền kinh tế đang phát triển, với khoảng 100 triệu dân, lực lượng lao động nhanh nhạy và có trình độ. Đây là một thị trường lớn, thu hút đầu tư nước ngoài. Canada nhìn nhận thị trường Việt Nam như một cửa ngõ để họ có thể xâm nhập ASEAN cũng như thị trường ở châu Á - Thái Bình Dương.
Việt Nam có thể tranh thủ thế mạnh của Canada về công nghệ, khoa học tiên tiến để hỗ trợ sự phát triển trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và trong phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế xanh, năng lượng sạch, chuyển đổi năng lượng, ứng phó với biến đổi khí hậu.
Một thế mạnh của chúng ta trong quan hệ hợp tác cần được khai thác là cộng đồng người Việt Nam tại Canada, với khoảng 300.000 người. Đây là nguồn lực rất lớn, đóng góp cho sự phát triển của đất nước. Với sự đóng góp của kiều bào, chúng ta có thể phát huy để đưa quan hệ phát triển trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có giao lưu nhân dân, giáo dục và hợp tác phát triển.
Một lĩnh vực nữa cần phải nói đến là du lịch và giao lưu văn hóa. Chúng ta có hàng nghìn năm văn hiến, có một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và nó có rất nhiều nét thu hút khách du lịch Canada. Canada cũng là một đất nước tươi đẹp, với nhiều điểm đến hấp dẫn và là một điểm để người Việt Nam có thể đi du lịch.
Hợp tác tại các diễn đàn đa phương là lĩnh vực mà Việt Nam và Canada chia sẻ rất nhiều. Hai bên cùng tham gia trong đối tác ASEAN, cùng nhau hợp tác trong khuôn khổ Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ (Francophonie), LHQ. Đây là những cơ sở để chúng ta hợp tác chặt chẽ với Canada trong những vấn đề đa phương.
Xin Đại sứ cho biết trọng tâm hợp tác giữa Việt Nam và Canada trong năm 2023?
Năm 2023 là một năm đáng nhớ khi hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ hợp tác. Đây là dịp để chúng ta nhìn lại và tổ chức các hoạt động nhằm góp phần đưa quan hệ song phương phát triển nhanh hơn và hiệu quả hơn, đúng với mục tiêu đề ra là đối tác toàn diện giữa Việt Nam và Canada.
Đại sứ quán Việt Nam tại Canada và Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Vancouver đã có những kế hoạch tổ chức các chuỗi sự kiện trong năm 2023. Những sự kiện này cũng gắn với những hoạt động của các bộ, ngành Việt Nam tổ chức tại Việt Nam cũng như chuỗi sự kiện của Đại sứ quán Canada tại Hà Nội phối hợp với Tổng lãnh sự quán Canada tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Đại sứ quán Việt Nam tại Canada dự kiến sẽ tổ chức một lễ kỷ niệm lớn, chính thức tại Ottawa, với sự tham dự của các quan chức Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành của Canada, của cộng đồng người Việt Nam tại Canada và các đoàn thể, tổ chức xã hội gắn bó và bạn bè có tình cảm và đóng góp cho quan hệ của hai bên.
Đại sứ quán cũng sẽ phối hợp tổ chức "Ngày Văn hóa Việt Nam tại Canada" ở một số thành phố lớn của Canada nhằm giới thiệu các thành tựu kinh tế, văn hóa, xã hội và bản sắc văn hóa dân tộc của Việt Nam.
Bên cạnh đó, chúng tôi cũng sẽ tổ chức các hoạt động về kinh tế, thương mại thông qua một loạt các hội thảo về cơ hội phát triển kinh tế tại Canada và Việt Nam. Một trong những hoạt động chính trong khuôn khổ này là diễn đàn thúc đẩy thương mại do Uỷ ban Thương mại Quốc tế thuộc Hạ viện Canada tổ chức (dự kiến trong tháng 11/2023); đồng thời cũng sẽ tổ chức chuỗi hoạt động, quảng bá hàng hóa Việt Nam tại 4 tỉnh bang của Canada là Ontario, Quebec, Alberta, Bristish Colombia nhằm đánh giá 5 năm thực thi Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Bên cạnh đó, sẽ tổ chức các hoạt động hỗ trợ về du lịch, ẩm thực, các diễn đàn hoạt động của sinh viên Việt Nam để có thể quảng bá rộng rãi, nhằm tăng cường sự hiểu biết về hình ảnh của Việt Nam đến người dân Canada.
Hy vọng với những hoạt động trên trong năm nay, chúng ta có thể thúc đẩy hơn nữa việc hợp tác trao đổi lên tầm cao hơn.
Trân trọng cảm ơn Đại sứ!