Bộ Kế hoạch và Đầu tư đẩy nhanh tiến độ hoàn thành, đảm bảo đồng bộ, thống nhất các quy hoạch

Trưởng Đoàn giám sát, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải chủ trì buổi làm việc.

Chưa thống nhất phương pháp tiếp cận tích hợp quy hoạch

Báo cáo tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, ngay sau khi Chính phủ ban Nghị quyết số 11/NQ-CP, Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương xây dựng Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quy hoạch. Đến ngày 7/5/ 2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 37/2019/NĐ-CP; đã thực hiện đầy đủ việc quy định chi tiết việc lập quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh theo phương pháp tích hợp và đảm bảo phù hợp với quy định về việc tích hợp quy hoạch, theo quy định tại khoản 2 Điều 10 Luật Quy hoạch.

Quá trình triển khai thực hiện Luật Quy hoạch và các văn bản hướng dẫn thi hành còn có sự chưa thống nhất trong nhận thức của cơ quan lập quy hoạch và đơn vị tư vấn lập hoạch về phương pháp tiếp cận tích hợp quy hoạch. Một số trường hợp chưa phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch như nhận thức rằng, tích hợp quy hoạch là việc lập các quy hoạch riêng rẽ trong từng chuyên ngành và tổng hợp vào một bản quy hoạch chung, dẫn đến khó khăn trong triển khai lập quy hoạch, điểm thắc mắc không phù hợp với Luật Quy hoạch.

Căn cứ quy định, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã phối hợp với các bộ, ngành có liên quan, để xây dựng các văn bản hướng dẫn, giải đáp các thắc mắc về lập quy hoạch tỉnh theo phương pháp tích hợp và cơ sở dữ liệu quy hoạch tỉnh. Các văn bản hướng dẫn được xây dựng căn cứ vào Luật Quy hoạch, Nghị định số 37/2019/NĐ-CP, viện dẫn các quy định có liên quan để các địa phương nắm được quy định về phương pháp tiếp cận tích hợp quy hoạch và khuyến nghị kỹ thuật xây dựng cơ sở dữ liệu tích hợp quy hoạch, không gây mâu thuẫn, chồng chéo và không làm phát sinh thủ tục trái với quy định của pháp luật về quy hoạch.

Trong quá trình triển khai lập quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận được rất nhiều ý kiến của địa phương liên quan đến các quy định tại khoản 6 và khoản 7 Điều 1 Nghị định số 148/2020/NĐ-CP, mâu thuẫn với các quy định của Luật Quy hoạch. Để giải quyết vướng mắc nói trên, tại Hội Nghị trực tuyến toàn quốc về quy hoạch, ngày 2/3 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo khẩn trương sửa đổi để thống nhất với Luật Quy hoạch.

Về kinh phí cho hoạt động quy hoạch và đấu thầu lựa chọn tư vấn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiến hành tổ chức đánh giá, tổng kết việc thực hiện Thông tư số 08/2019/TT-BKHĐT để lấy ý kiến về các vướng mắc, bất cập, trên cơ sở đó có phương án điều chỉnh, bổ sung, bảo đảm phù hợp để thực hiện. Nhìn chung, tiến độ giải ngân vốn cho việc lập quy hoạch của các bộ, ngành và địa phương cơ bản chưa đáp ứng được yêu cầu, tiến độ lập quy hoạch. Tuy nhiên, việc bố trí vốn và giải ngân của một số bộ, ngành, địa phương đối với nhiệm vụ quy hoạch còn chưa đáp ứng được yêu cầu để ra do tiến độ lập quy hoạch chậm. Đặc biệt, một số cơ quan tổ chức lập quy hoạch chưa lựa chọn được đơn vị tư vấn lập quy hoạch nên không thể giải ngân được vốn.

Đối với quy hoạch tổng thể quốc gia, theo quy định của Nghị định số 37/2019/NĐ-CP, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phải hoàn thành việc lập quy hoạch tổng thể quốc gia trước ngày 4/4/2023. So với với tiến độ đã được phê duyệt, tiến độ tổng thể lập quy hoạch tổng thể quốc gia sẽ hoàn thành và trình Quốc hội khóa XV xem xét thông qua vào kỳ họp thứ 4 (tháng10-11/2022), sớm hơn so với quy định 6 tháng. Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tập trung đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch tổng thể quốc gia để bù lại thời gian do khởi động chậm so với các mốc tiến độ quy định.

Cùng với đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tập trung triển khai quy hoạch vùng; hướng dẫn lập và tổ chức thẩm định quy hoạch tỉnh; rà soát quy hoạch được tích hợp vào quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh, điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2011-2020; rà soát và ban hành Danh mục quy hoạch hết hiệu lực theo quy định của Luật Quy hoạch và việc ban hành chính sách thay thế; hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch...

Về tiến độ thực hiện các nhiệm vụ đã được giao Nghị quyết số 11/NQ-CP về triển khai thi hành Luật Quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư được giao chủ trì 6 nhiệm vụ: Tổ chức tuyên truyền, phổ biến, tập huấn luật; xây dựng các dự án Luật sửa đổi, bổ sung bảo đảm đồng bộ với Luật Quy hoạch; xây dựng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Quy hoạch; thực thi các quy định chuyển tiếp của luật; xây dựng quy hoạch thời kỳ 2021-2030 theo quy định; thành lập Tổ công tác thi hành luật.

Xác định căn cứ lập đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất

Đánh giá cao những nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong công tác quản lý và thực hiện Luật Quy hoạch, các thành viên Đoàn giám sát đề nghị Bộ làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm trong việc chậm ban hành các văn bản chi tiết hướng dẫn thi hành luật. Đồng thời Bộ có ý kiến cụ thể, khách quan hệ thống chính sách pháp luật của quy hoạch đã đủ quy định, sát với thực tế hay chưa, những bất cập và kiến nghị phương án khắc phục.

Trên thực tế, Luật Quy hoạch cùng các văn bản hướng dẫn đang có bất cập như không thể áp dụng một số điểm của luật, các văn bản hướng dẫn của luật chưa có phương pháp tích hợp cả hợp phần trong quy hoạch quốc gia, tích hợp quy hoạch tỉnh và quy hoạch nhiều lĩnh vực đa ngành, tích hợp nhiều quy hoạch không có quy định về điều chỉnh cục bộ.

Bộ cần làm rõ cơ sở dự báo, các căn cứ lập quy hoạch ngành, quy hoạch bên dưới đảm bảo tính kế thừa, kết nối, khả thi trong các quy hoạch; đánh giá khả năng điều chỉnh, cách thức rà soát, điều chỉnh quy hoạch dưới, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, phê duyệt trước khi phê duyệt quy hoạch tổng thể quốc gia cũng như rà soát, điều chỉnh để đồng bộ, thống nhất các quy hoạch khi các quy hoạch có thời điểm phê duyệt khác nhau.

Kết luận buổi làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có vai trò quan trọng trong việc làm đầu mối của Chính phủ về quản lý nhà nước trong quy hoạch. Khi Luật Quy hoạch được ban hành, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các cơ quan soạn thảo trình Chính phủ để Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 73 luật, pháp lệnh đồng bộ với hệ thống Luật Quy hoạch, ban hành Nghị quyết số 751/2019/UBTVQH14 giải thích một số điều của Luật Quy hoạch. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng là cơ quan chủ trì soạn thảo, trình Chính phủ ban hành Nghị định số 37/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quy hoạch; trực tiếp chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia, chủ trì lập quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long, thực hiện vai trò chủ đầu tư lập dự án quy hoạch vùng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

"Khối lượng công việc của Bộ Kế hoạch và Đầu tư rất nhiều, trách nhiệm rất nặng nề, liên quan đến nhiều cấp, nhiều bộ ngành, địa phương, trong đó, có nhiều vấn đề mới, vấn đề khó cần phải tiến hành cùng lúc trong thời gian rất ngắn", Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Nêu rõ việc hoàn thiện chính sách pháp luật về quy hoạch, khắc phục việc chưa thống nhất giữa Luật Quy hoạch và một số luật khác…, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ hoàn thiện báo cáo, đánh giá rõ hơn bất cập, chỉ rõ ảnh hưởng của bất cập Luật Quy hoạch đến việc tổ chức lập quy hoạch, chất lượng các quy hoạch, đánh giá tính khả thi và chất lượng của việc tích hợp quy hoạch cũng như giải pháp điều chỉnh đồng bộ các quy hoạch. Trước đó, nhiều bộ, ngành đề cập, quy hoạch ngành quốc gia khi chưa có quy hoạch tổng thể quốc gia nên chưa có định hướng tổng thể, định hướng hành lang kinh tế phát triển phân chia vùng làm cơ sở cập nhật các quy hoạch ngành quốc gia. Đồng thời, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch tổng thể lập song song nhưng việc trao đổi thông tin hạn chế do các quy hoạch chưa được duyệt nên các thông tin chỉ mang tính khảo sát, chưa chính xác trong chia sẻ công tác phối hợp, gây khó khăn cho việc xác định căn cứ lập đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của các quy hoạch.

Với tư cách là cơ quan giúp Chính phủ về quản lý nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, hầu hết tiến độ các quy hoạch quan trọng chưa hoàn thành; đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn thiện báo cáo nêu rõ nguyên nhân cơ bản việc chậm trễ, nghiên cứu giải pháp khắc phục hoàn thành các quy hoạch. Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo rõ quy định chi tiết việc lập quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh theo phương pháp tích hợp và giải pháp hướng dẫn nhằm đảm bảo chất lượng quy hoạch.

Trước khó khăn do các bộ, ngành phản ánh về lựa chọn tư vấn, kinh phí, tìm kiếm đấu thầu, tiêu chí lựa chọn tư vấn…, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo thêm về vấn đề này, làm rõ vai trò của các Hội đồng thẩm định, công tác thẩm định và giải pháp khắc phục khó khăn; làm rõ nguyên nhân thực chất của việc chậm tiến độ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và đưa ra giải pháp then chốt, căn bản để khắc phục. Bộ phải nêu rõ nguyên nhân chậm ban hành danh mục quy hoạch tích hợp và quy hoạch cấp quốc gia, cấp cùng, cấp tỉnh, chậm ban hành danh mục quy hoạch hết hiệu lực và trách nhiệm cụ thể của các cơ quan, cá nhân trong vấn đề chậm trễ này.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương cập nhật các thông tin mới, tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hoàn thiện báo cáo Đoàn giám sát để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian tới.