Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày Báo cáo trước Quốc hội. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN
Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, ngay từ đầu năm 2021, Chính phủ xác định đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, thu nhập cho người lao động, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản, chỉ thị, công điện... để hướng dẫn, triển khai, đôn đốc, đẩy mạnh giản ngân vốn đầu tư công, bảo đảm đúng mục tiêu, định hướng đề ra; chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc về đẩy nhanh giải ngân đầu tư công, yêu cầu người đứng đầu các bộ, cơ quan, địa phương quyết liệt đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công theo kế hoạch, tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm vào các ngành, lĩnh vực then chốt, các vùng động lực, cực tăng trưởng, các dự án quan trọng, cấp thiết, các công trình kết cấu hạ tầng trọng điểm theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.
Thành lập Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư tại các bộ, ngành và địa phương; tổ công tác chỉ đạo xây dựng Đề án thí điểm về tách giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư. Kịp thời điều chỉnh bổ sung kế hoạch đầu tư công, cắt giảm vốn từ dự án không giải ngân được sang dự án giải ngân tốt và có nhu cầu bổ sung vốn; thành lập các Tổ công tác kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2021 tại một số bộ, ngành, địa phương.
Bộ trưởng cho biết: Tổng kế hoạch vốn đã được Quốc hội giao là 540.648,2 nghìn tỷ đồng. Lũy kế giải ngân năm 2021 là 3,57 nghìn tỷ đồng, đạt 83,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (461,3 nghìn tỷ đồng) (cùng kỳ năm 2020 đạt 85,58% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Trong đó vốn trong nước là 3.930,3 tỷ đồng (đạt 75,43% kế hoạch giao là 489.098,2 tỷ đồng); vốn nước ngoài là 14.641,19 tỷ đồng (đạt 28,40% kế hoạch giao là 51.550 tỷ đồng). Ước thanh toán từ đầu năm đến hết 31/1/2022 là 431.188,53 tỷ đồng, đạt 93,47% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2020 đạt 97,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).
Công tác giải ngân vốn đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt và sự phối hợp của các bộ, ngành trung ương để đẩy mạnh thực hiện dự án đầu tư công từ ngân sách Nhà nước. Nhiều bộ, cơ quan, địa phương và một số dự án lớn, quan trọng quốc gia có kết quả giải ngân đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao như: Thông tấn xã Việt Nam (100%), Ngân hàng Phát triển (100%), Văn phòng Quốc hội (100%), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (100%), Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (100%)...
Bên cạnh đó vẫn còn 9/50 Bộ và 21/63 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao, một số bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ vốn chưa phân bổ khá cao (trên 50%) như: Ủy ban dân tộc (100%) Bộ Thông tin và Truyền Thông (96,79%), Bộ Công thương (65,4%)...
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng, nguyên nhân do năm 2021 là năm đầu tiên của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, nhiều nhiệm vụ, dự án khởi công mới phải chờ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 được thông qua mới được giao kế hoạch chi tiết; một số địa phương không đảm bảo nguồn thu để phân bổ cho các dự án do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.
Chất lượng lập, phân bổ kế hoạch và công tác chuẩn bị dự án đầu tư công một số nơi còn nhiều bất cập, mang tính hình thức dẫn đến nhiều dự án được giao kế hoạch nhưng vẫn chưa thể triển khai thi công; đền bù giải phóng mặt bằng đang là nút thắt lớn đối với việc triển khai thực hiện các dự án. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp so với kế hoạch được giao, chưa tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ước hết tháng 1/2022 còn 20 bộ, ngành và 7 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới 70% như: Ủy ban Dân tộc (0%), Bộ Thông tin và Truyền thông (2,92%), Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh (5,89%)...