Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, Tư lệnh BĐPB phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Đây là ý kiến chỉ đạo của Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, Tư lệnh BĐPB tại Hội nghị trực tuyến quán triệt và tập huấn về công tác quản lý, kiểm soát cửa khẩu phụ, lối mở biên giới; do Bộ Tư lệnh BĐBP tổ chức trực tuyến sáng 3/6.
Theo Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, thời gian tới, lực lượng BĐBP cần tăng cường cải cách thủ tục, hiện đại hóa trang bị kỹ thuật phục vụ công tác kiểm tra, kiểm soát, tạo thuận lợi cho các hoạt động lưu thông qua lại cửa khẩu phụ, lối mở biên giới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cũng như nhu cầu giao lưu, hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.
Phối hợp với các lực lượng, chính quyền địa phương quản lý, kiểm soát chặt chẽ cửa khẩu phụ, lối mở biên giới; đấu tranh phòng, chống có hiệu quả các loại tội phạm, nhất là tội phạm xuyên quốc gia, xuyên biên giới; tăng cường quan hệ hợp tác giữa cơ quan quản lý, bảo vệ biên giới, chính quyền và nhân dân khu vực biên giới hai bên; giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội ở khu vực biên giới.
Tham mưu cho Bộ Quốc phòng, phối hợp với các bộ, ngành chức năng báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung những bất cập trong các Hiệp định về biên giới, cửa khẩu đã ký kết. Phối hợp xây dựng hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật về xuất nhập cảnh và các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ phù hợp với chủ trương cải cách thủ tục hành chính, hội nhập quốc tế và tuân thủ nội dung các thỏa thuận quốc tế mà Chính phủ Việt Nam là thành viên. Phối hợp triển khai thực hiện hiệu quả các văn bản quy phạm pháp luật về xuất nhập cảnh mới được ban hành.
Tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, vận động cho cán bộ, nhân dân khu vực biên giới, hành khách qua lại cửa khẩu, lối mở biên giới hiểu và thực hiện nghiêm quy định của pháp luật và các Hiệp định đã ký kết với các nước có chung biên giới. Tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng của các bộ, ngành triển khai thực hiện các chuyên đề, đề án liên quan đến hoạt động quản lý nhà nước đối với cửa khẩu phụ, lối mở biên giới.
Chỉ đạo các đơn vị làm tốt công tác tham mưu cho UBND tỉnh triển khai thực hiện thống nhất, hiệu quả Nghị định số 112/2014/NĐ-CP. Tập trung chuẩn hóa hoạt động quản lý, kiểm soát tại cửa khẩu phụ, lối mở biên giới (thực hiện mở, nâng cấp cửa khẩu phụ, lối mở biên giới theo quy định; xác định phạm vi, cắm biển báo khu vực cửa khẩu, thiết lập hệ thống barie kiểm soát, xác định thời gian làm việc, bố trí cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành tại các cửa khẩu phụ, lối mở biên giới).
Tuyệt đối không tự mở các địa điểm qua lại biên giới để phục vụ hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa, không cho phép vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua các địa điểm không phải là cửa khẩu, lối mở biên giới theo quy định pháp luật.
Theo Trung tướng Hoàng Xuân Chiến, thực hiện chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, những năm qua Bộ Tư lệnh BĐBP đã phối hợp xây dựng, trình Quốc hội, Chính phủ ký kết, ban hành nhiều điều ước quốc tế, văn bản quy phạm pháp luật về quản lý biên giới, cửa khẩu như: Các Hiệp định về biên giới, cửa khẩu Việt Nam - Trung Quốc; Hiệp định quy chế quản lý biên giới, cửa khẩu biên giới đất liền Việt Nam - Lào ký năm 2016; Nghị định số 34/2014/NĐ-CP ngày 29/4/2014 của Chính phủ về Quy chế khu vực biên giới đất liền nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam....
Bộ Tư lệnh BĐBP đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện tốt công tác quản lý, kiểm soát xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu phụ, lối mở tuyến biên giới đất liền; chỉ đạo quán triệt, nắm chắc quy định pháp luật về quản lý biên giới, cửa khẩu, làm tốt công tác tham mưu cho UBND tỉnh trong thực hiện quản lý nhà nước đối với cửa khẩu phụ, lối mở biên giới.
Từ năm 2015 - 2019, lực lượng BĐBP đã kiểm tra, kiểm soát 64.804.407 lượt người xuất nhập cảnh qua cửa khẩu phụ, lối mở biên giới. Phát hiện bắt giữ, xử lý tổng số 2.337 vụ/2.321 đối tượng tội phạm, vi phạm pháp luật (tập trung các loại tội phạm về ma túy, buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, mua bán người và vi phạm pháp luật về xuất nhập cảnh...). Tang vật tạm giữ, xử lý trị giá trên 29 tỷ đồng, góp phần giữ vững ổn định an ninh - chính trị, trật tự an toàn xã hội địa bàn, khu vực cửa khẩu.
Cũng theo Tư lệnh BĐBP, hệ thống cửa khẩu phụ, lối mở biên giới đáp ứng nhu cầu qua lại biên giới, thúc đẩy giao thương, tạo thêm công ăn việc làm, thu nhập cho một bộ phận người dân biên giới, góp phần phát triển kinh tế, xã hội của địa phương và cả nước. Thông qua hệ thống cửa khẩu phụ, lối mở biên giới giúp cho Chính phủ và các bộ ngành chức năng chỉ đạo thực hiện chính sách thương mại biên giới, kịp thời ứng phó với chính sách biên mậu linh hoạt của nước đối diện, nhất là trong lĩnh vực xuất khẩu nông, lâm, thủy hải sản do Việt Nam sản xuất và kinh doanh tạm nhập tái xuất hàng hoá.
Thông qua hệ thống cửa khẩu phụ, lối mở biên giới, lực lượng bảo vệ biên giới, chính quyền địa phương, nhân dân biên giới hai bên giao lưu, hợp tác, thăm thân tăng cường mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị hai bên biên giới.
Trên thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, đó là về cơ sở pháp lý phần lớn các cửa khẩu phụ, lối mở biên giới chưa được hai bên mở chính thức, nên chưa có cơ sở pháp lý song phương xác định về tên gọi, loại hình (là cửa khẩu hay lối mở biên giới hoặc cặp chợ biên giới? điển hình như các địa điểm Tân Thanh/Lạng Sơn, Bắc Phong Sinh/Quảng Ninh, Bản Vược/Lào Cai... ). Đây là bất cập, khó khăn rất lớn trong công tác quản lý, kiểm soát tại các cửa khẩu phụ, lối mở biên giới.
Về đối ngoại, một số lối mở biên giới do các địa phương đơn phương mở mới nhằm phục vụ phát triển kinh tế xã hội, chưa có sự thỏa thuận thống nhất bằng văn bản của cấp tỉnh đối diện.
Về công tác quản lý, bảo vệ biên giới, giữ gìn an ninh trật tự khu vực biên giới của Bộ Quốc phòng (BĐBP), số lượng cửa khẩu phụ, lối mở biên giới lớn, hoạt động xuất, nhập hàng hóa đa dạng, sôi động, dễ dẫn đến sơ hở, tiềm ẩn nguy cơ buôn lậu, thẩm lậu hàng hóa vào nội địa, phát sinh phức tạp về an ninh trật tự và ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại biên giới hai bên.