Chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật

Tổng Thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường vừa có thông báo số 2186/TB-TTKQH về Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023.

Trước đó, vào sáng 10/4, tại phiên họp thứ 22, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã xem xét, cho ý kiến về đề nghị Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh (dưới đây gọi tắt là Chương trình) năm 2024, điều chỉnh Chương trình năm 2023 và kết luận như sau:

UBTVQH cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội về tình hình thực hiện Chương trình năm 2022 và các tháng đầu năm 2023.

Đồng thời nhận thấy, từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến nay, mặc dù gặp nhiều khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19 và diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, nhiều vấn đề mới phát sinh nhưng dưới sự lãnh đạo sát sao của Đảng, sự ủng hộ của nhân dân, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, Quốc hội, UBTVQH, Chính phủ và các cơ quan hữu quan đã nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức, nghiêm túc triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị về Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và các nhiệm vụ lập pháp theo Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15, đạt nhiều kết quả tích cực. Có nhiều đổi mới, sáng tạo trong phương thức hoạt động, phát huy dân chủ, tăng tính pháp quyền, đề cao trách nhiệm với tinh thần “lập pháp chủ động”, vào cuộc “từ sớm, từ xa”, quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện, trình Quốc hội, UBTVQH xem xét, thông qua số lượng lớn luật, pháp lệnh, nghị quyết, hoàn thành toàn bộ chương trình lập pháp đề ra đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng. 

Những kết quả tích cực đạt được trong công tác lập pháp đã góp phần quan trọng hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, tăng cường bảo đảm quyền con người, quyền công dân, phục vụ có hiệu quả yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, hội nhập quốc tế, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

UBTVQH cơ bản thống nhất các nguyên tắc lập dự kiến Chương trình năm 2024 và điều chỉnh Chương trình năm 2023. Đồng thời, đánh giá cao công tác chuẩn bị hồ sơ, tài liệu về dự kiến Chương trình năm 2024, điều chỉnh Chương trình năm 2023 của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí và công tác thẩm tra của Ủy ban Pháp luật, các cơ quan của Quốc hội.

Về các dự án cụ thể được đề nghị đưa vào Chương trình năm 2024, bổ sung vào Chương trình năm 2023, trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại biểu Quốc hội và ý kiến thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất như sau:

Về điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023

Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công an nhân dân, Luật Căn cước công dân (sửa đổi), Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi): UBTVQH đã xem xét, quyết định bổ sung các dự án này vào Chương trình năm 2023, trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5 theo quy định tại Điều 51 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Về dự án Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (sửa đổi), dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam và Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam và dự thảo Nghị quyết về Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh: UBTVQH sẽ cho ý kiến về nội dung đồng thời với việc xem xét đề nghị bổ sung các dự án này vào Chương trình kỳ họp thứ 5 tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 4/2023 và phiên họp thứ 23 (tháng 5/2023).

Về 3 dự án Luật đã được Quốc hội khóa XIV cho ý kiến, bao gồm Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, Luật Đường bộ, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ: UBTVQH cho ý kiến về nội dung tại phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 4/2023 để báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định việc bổ sung vào Chương trình.

Trình Quốc hội xem xét, quyết định bổ sung 4 dự án, bao gồm Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, Luật Thủ đô (sửa đổi), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản vào Chương trình năm 2023, trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6; bổ sung dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng vào Chương trình năm 2023. 

Về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024

Trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 7 đối với 6 dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6, bao gồm: Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Luật Lưu trữ (sửa đổi), Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, Luật Thủ đô (sửa đổi), Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại kỳ họp thứ 7 dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cảnh vệ theo quy trình tại một kỳ họp.

Trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7 đối với 09 dự án luật, bao gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, Luật Công chứng (sửa đổi), Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Địa chất và Khoáng sản, Luật Phòng không nhân dân, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Công đoàn (sửa đổi). 

Trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 8 đối với 9 dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7.

Trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 đối với dự án Luật Việc làm (sửa đổi).

Đối với dự án Luật Bản dạng giới: Giao Thường trực Ủy ban Pháp luật chủ trì, phối hợp với Thường trực Ủy ban Xã hội, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế làm việc với đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí về việc tiếp thu ý kiến thẩm tra, ý kiến của Chính phủ để hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật, trong đó cần làm rõ phạm vi điều chỉnh, đối tượng điều chỉnh và tên gọi của Luật, nội dung các chính sách, các vấn đề liên quan, thời gian trình, chủ thể trình…, tiếp tục gửi xin ý kiến Chính phủ và Thường trực Ủy ban Xã hội, Ủy ban Pháp luật có ý kiến thẩm tra trước khi trình UBTVQH xem xét tại phiên họp thứ 23 (tháng 5/2023). Giao Văn phòng Quốc hội, Viện Nghiên cứu lập pháp và các cơ quan, tổ chức có liên quan hỗ trợ đại biểu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. 

Đối với dự án Luật Dân số (sửa đổi): Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến thẩm tra, hoàn thiện hồ sơ đáp ứng đúng yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để trình UBTVQH xem xét, quyết định bổ sung vào Chương trình năm 2024.

UBTVQH cũng đề nghị Chính phủ khẩn trương chỉ đạo nghiên cứu, rà soát để đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp đưa vào Chương trình năm 2023, năm 2024, kịp thời thể chế hóa Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Trong đó, cần tập trung nghiên cứu, xử lý nội dung liên quan đến áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu để kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, bảo đảm kịp thời áp dụng cho kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2024.

Đối với đề nghị sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế, xây dựng Luật Phát triển công nghiệp đã được UBTVQH cho ý kiến, giao lại Chính phủ tiếp tục chỉ đạo nghiên cứu, hoàn thiện hồ sơ để trình bổ sung vào Chương trình; đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị, báo cáo UBTVQH xem xét, quyết định.

Đề nghị Chính phủ và các cơ quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết trình UBTVQH, Quốc hội xem xét, quyết định việc đưa vào Chương trình đối với 41 nhiệm vụ lập pháp đã hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát. Đồng thời, tiếp tục thực hiện nghiên cứu, rà soát đối với 25 nhiệm vụ lập pháp khác và xác định các nhiệm vụ lập pháp mới cần bổ sung theo đúng tiến độ yêu cầu để báo cáo UBTVQH.

Trong công tác lập và thực hiện Chương trình, đề nghị Chính phủ và các cơ quan lưu ý: Quán triệt nguyên tắc những vấn đề cấp bách, đã chín, đã rõ, được thực tiễn chứng minh và có sự thống nhất cao thì mới xây dựng, ban hành luật điều chỉnh để bảo đảm tính ổn định của hệ thống pháp luật; những vấn đề tuy cấp bách, cần thiết, nhưng là vấn đề mới, chưa được kiểm nghiệm trong thực tiễn, chưa đạt sự đồng thuận cao thì tiếp tục nghiên cứu, làm rõ. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là người đứng đầu trong xây dựng pháp luật; kiên quyết chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật, không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lành mạnh của bất cứ tổ chức, cá nhân nào, không để xảy ra tình trạng lồng ghép "lợi ích nhóm", lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản pháp luật. Khắc phục hạn chế trong việc chuẩn bị hồ sơ dự án, bảo đảm chất lượng, thời hạn trình theo đúng quy định, đề xuất các dự án luật để bảo đảm tính “gối đầu” cho Chương trình của năm sau. Hạn chế tối đa việc đề xuất quy định trong nghị quyết của Quốc hội các nội dung thuộc phạm vi điều chỉnh của luật.

Trên cơ sở kết luận của UBTVQH tại phiên họp này, phiên họp chuyên đề pháp luật tháng 4/2023 và phiên họp thứ 23 (tháng 5/2023) về các dự án được đề nghị bổ sung vào Chương trình, giao Thường trực Ủy ban Pháp luật chủ trì xây dựng dự thảo Tờ trình của UBTVQH về dự kiến Chương trình năm 2024, điều chỉnh Chương trình năm 2023, trong đó đánh giá kết quả thực hiện Chương trình từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đến nay, nêu rõ những kết quả đạt được cũng như các tồn tại, hạn chế, bài học kinh nghiệm, đồng thời đề ra nhiệm vụ, giải pháp cho thời gian tới gắn với các biện pháp cụ thể để thực hiện hiệu quả Chương trình năm 2024, Chương trình năm 2023 đã được bổ sung, báo cáo Phó Chủ tịch Quốc hội phụ trách trước khi gửi xin ý kiến thành viên UBTVQH bằng văn bản để hoàn thiện, báo cáo Chủ tịch Quốc hội xem xét, quyết định.