Giới quan chức, chuyên gia, học giả, truyền thông quốc tế và bà con người Việt Nam ở nước ngoài đã có nhiều nhận định, đánh giá khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cũng như xây dựng và phát triển đất nước ngày nay, đặc biệt là 35 năm thực hiện công cuộc Đổi mới do Đảng khởi xướng năm 1986 và 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII. Nhiều ý kiến bày tỏ tin tưởng Đại hội XIII của Đảng sẽ trở thành dấu mốc quan trọng để từng bước hiện thực hóa khát vọng hùng cường của dân tộc Việt Nam.
"Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam vào ngày 3/2/1930 do Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại sáng lập và rèn luyện là bước ngoặt lịch sử quan trọng của cách mạng Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam đã tổ chức và lãnh đạo mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam thông qua việc đề ra đường lối đúng đắn, sáng suốt, kiên trì và đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam lập nên những chiến công lẫy lừng trong sự nghiệp đấu tranh cứu nước vì nền độc lập dân tộc và tự do, xây dựng đất nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên tại Đông Nam Á vào năm 1945 và tiếp tục giải phóng hoàn toàn, thống nhất đất nước vào năm 1975 một cách vẻ vang. Đảng Cộng sản Việt Nam quang vinh đã khởi xướng công cuộc Đổi mới và tiếp tục giành được những thành tựu to lớn, toàn diện, có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa".
Những đánh giá toàn diện nói trên của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đối với Đảng Cộng sản Việt Nam đã khẳng định chân lý: Trong suốt hơn 90 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc, cùng nhân dân Việt Nam vượt qua mọi gian nan, thử thách, tổ chức và lãnh đạo mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Thực tế cho thấy trải qua hơn 90 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo nhân dân xóa bỏ chế độ thực dân phong kiến, đánh thắng các cuộc chiến tranh xâm lược, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, khởi xướng và lãnh đạo công cuộc Đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Giới chuyên gia quốc tế đặc biệt ấn tượng về việc Đảng đã lãnh đạo nhân dân Việt Nam tiến hành Cách mạng tháng Tám thành công, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Giáo sư, Tiến sĩ Sử học Vladimir Kolotov - Giám đốc Viện Nghiên cứu Hồ Chí Minh thuộc Đại học Tổng hợp quốc gia St. Petersburg (Nga) - đã tổng kết: "Cách mạng Việt Nam đã cổ vũ nhiều nước trên thế giới, trước hết là các dân tộc thuộc địa và thuộc địa kiểu mới vùng lên giải phóng dân tộc”. Sự kiện nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945) mở ra kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam - độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội - và trở thành cột mốc lịch sử đầu tiên thể hiện vai trò lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định cho mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam.
Sau năm 1945, Đảng đã lãnh đạo nhân dân chống thực dân Pháp xâm lược với 9 năm trường kỳ kháng chiến kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử ngày 7/5/1954. Kênh truyền hình France 24 của Pháp nhìn nhận chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” này là “thời khắc quan trọng trong lịch sử” của Việt Nam và là “cột mốc trong lịch sử phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới”.
Tiếp đó, thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954-1975) là thành quả vĩ đại nhất trong sự nghiệp giải phóng dân tộc do Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo. Hãng tin AFP của Pháp đánh giá: “Trong năm 1975, sự kiện nổi bật nhất ở châu Á là sự kiện Việt Nam chứng kiến sự ra đời của nước Việt Nam thống nhất. Không còn nghi ngờ gì nữa, sự kiện này sẽ có ảnh hưởng to lớn đến khu vực này của thế giới trong tương lai”.
Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc, khẳng định tầm vóc vĩ đại, thể hiện ý chí độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường và khát vọng hòa bình của cả dân tộc, đánh dấu bước ngoặt quyết định đưa nước ta bước vào kỷ nguyên độc lập, tự do và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Có được những thắng lợi vẻ vang đó là nhờ Đảng đã xác định đường lối cách mạng đúng đắn, vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt phương pháp đấu tranh cách mạng, phát huy đến mức cao nhất sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để tạo nên sức mạnh tổng hợp đánh thắng kẻ thù.
Các học giả quốc tế cũng khẳng định rằng Đảng Cộng sản Việt Nam đã thể hiện sự linh hoạt, khéo léo khi kịp thời đưa ra đường lối Đổi mới vào năm 1986.
Giáo sư Carl Thayer tại Đại học New South Wales (Australia) nhận định việc tiến hành Đổi mới là chính sách lớn có ý nghĩa của Đảng Cộng sản Việt Nam bởi Việt Nam thực hiện cải cách kinh tế trong hoàn cảnh rất khó khăn.
Trong khi đó, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Argentina Victor Kot cho rằng với hướng đi đúng đắn sau thời kỳ chiến tranh, Đảng Cộng sản Việt Nam đã tiếp tục lãnh đạo đưa đất nước từng bước khôi phục và phát triển kinh tế, xây dựng một xã hội hoàn toàn khác với những thành tựu vượt bậc.
Công cuộc đổi mới mà nhân dân Việt Nam tiến hành dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam sau 35 năm đã giành được nhiều thành tựu rất đáng tự hào, góp phần làm thay đổi và phát triển đất nước cả về chính trị, kinh tế, xã hội,… không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân, khẳng định vị thế của đất nước trong đời sống chính trị, kinh tế của thế giới. Nền kinh tế không chỉ tăng trưởng về quy mô mà chất lượng tăng trưởng cũng được cải thiện. Mặc dù năm 2020 chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh COVID-19, nhưng kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng 2,91% và là một trong những nước hiếm hoi đạt mức tăng trưởng dương trong khu vực và trên thế giới.
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Argentina Victor Kot nhấn mạnh:“Với những quyết định đúng đắn của Đảng vào những thời điểm quan trọng, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu vô cùng to lớn trong suốt những năm qua với tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn ở mức cao, đời sống của người dân được cải thiện rõ rệt, cùng với đó là uy tín và vị thế của Việt Nam không ngừng được nâng cao trong mắt bạn bè quốc tế”
Bà Sounthone Sayachak, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, đánh giá: "Trong lịch sử Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức có vai trò quan trọng từ khi thành lập vào năm 1930 cho tới ngày nay... Có thể nói rằng mọi thành tựu và thành công, mọi bước tiến của nhân dân Việt Nam, của cách mạng Việt Nam trong những năm tháng qua đều nhờ vào sự lãnh đạo và dẫn dắt của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đây là thực tế không thể tách rời đối với những thành tựu và thắng lợi mà Việt Nam đã giành được trong những năm qua".
Bày tỏ khâm phục về năng lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Argentina Víctor Kot cho rằng vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử là một quá trình lãnh đạo thực tế với những thành công to lớn trong công cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, bảo vệ và xây dựng đất nước, cũng như tạo dựng vị thế ngày càng lớn mạnh của Việt Nam trên trường quốc tế. Ông lưu ý rằng sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam được thể hiện trong những thời điểm khó khăn nhất mà Đảng phải đưa ra những quyết định mang tính then chốt. Điều đó đã được chứng minh khi Đại hội lần thứ VI của Đảng quyết định tiến hành công cuộc Đổi mới đất nước.
Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc cũng như quá trình xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước Việt Nam hơn 90 năm qua là minh chứng rõ nét “Đảng Cộng sản Việt Nam là đại diện thực sự của toàn thể dân tộc Việt Nam”, như nhận định của ông Pallab Sengupta, Trưởng Ban Quốc tế Đảng Cộng sản Ấn Độ.
Ông Philip Fernandez từ Hội Hữu nghị Canada - Việt Nam, thành viên Đảng Cộng sản Canada, khẳng định rằng: "Uy tín và vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên trường quốc tế đã phản ánh sức mạnh của Đảng cũng như khả năng tài tình của Đảng khi tìm ra hướng đi trong bối cảnh tình hình quốc tế phức tạp hiện nay, đồng thời cùng với sự tham gia của nhân dân để đưa ra chương trình nghị sự nhằm xây dựng một nước Việt Nam hiện đại”
Đại hội XIII của Đảng diễn ra khi cả thế giới đang đối mặt với một giai đoạn khó khăn do tác động của đại dịch COVID-19. Tạp chí “Thế giới đa cực” (Nga) gọi đây là “cột mốc lịch sử của Việt Nam”, bởi “những quyết định và nghị quyết được thông qua tại Đại hội có ý nghĩa hết sức to lớn đối với một đất nước có gần 100 triệu dân, đang phát triển năng động và tự tin hướng tới mục tiêu trở thành một quốc gia phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Argentina Victor Kot nhận định Đại hội này “có một ý nghĩa bước ngoặt” để khẳng định những chính sách phát triển kinh tế - xã hội, chính sách đối ngoại rộng mở và hòa bình của Đảng Cộng sản Việt Nam, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của hệ thống chính trị tại Việt Nam hướng tới mục tiêu đóng góp vào công cuộc phát triển một đất nước Việt Nam hùng mạnh trong tương lai, cũng như có tác động tới cuộc đấu tranh cho một tương lai tốt đẹp hơn của nhân loại. Với ý nghĩa như vậy, Đại hội Đảng XIII chính là dấu ấn tiếp theo trên chặng đường hơn 90 năm Đảng Cộng sản Việt Nam đồng hành cùng dân tộc, gắn bó với nhân dân, phấn đấu đem lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho nhân dân; thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.