Về vấn đề sản xuất sau lũ, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Trần Xuân Định, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Xin ông cho biết tình hình thiệt hại trong sản xuất nông nghiệp trong đợt mưa lũ vừa qua ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ? Đối với sản xuất lương thực khu vực Bắc Trung Bộ từ Thừa Thiên - Huế trở ra đến Thanh Hóa, cơ bản diện tích lúa Hè Thu và lúa Mùa đã thu hoạch xong. Chỉ còn khoảng 20.000 ha lúa Mùa muộn tập trung ở các vùng miền núi ở Nghệ An, Thanh Hóa và các huyện của hai tỉnh này giáp với các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Hồng chưa thu hoạch kịp. Vùng Bắc Trung Bộ thiệt hại úng ngập lúa mùa chưa thu hoạch cũng không phải lớn.
Còn đối với khu vực Đồng bằng sông Hồng đang vào giai đoạn thu hoạch rộ trà lúa mùa chính vụ, đặc biệt là đối với các tỉnh ven biển do thời vụ gieo cấy cũng muộn hơn cho nên thời điểm thu hoạch gặp mưa liên tục nên cũng ảnh hưởng cản trở đến tiến độ thu hoạch.
Đợt mưa lũ vừa qua ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ đã làm hàng trăm nghìn hécta đất sản xuất nông nghiệp bị ngập úng. Ảnh: Thùy Dung/TTXVN |
Bởi vậy, mặc dù là cơ giới hóa đã được sử dụng khá phổ biến và rộng rãi nhưng do mực nước ngập cao nên máy gặt đập liên hợp không thể hoạt động được vì vậy tiến độ thu hoạch cũng bị chậm trễ.
Đến nay, diện tích lúa đã bị ngập của Nam Định xấp xỉ 15.000 ha, một số diện tích đã thoát được nước và bà con cũng kịp thu hoạch. Tỉnh Hà Nam bị ngập khoảng 10.000 ha, trong đó khoảng 7.000 ha lúa còn lại là rau màu. Tỉnh Thái Bình thời điểm cao nhất bị ngập đã lên đến 40.000 ha.
Hiện, Thái Bình còn khoảng 10.000 ha lúa và hoa màu. Các địa phương đang tích cực bơm nước “cưỡng bức” để ứng cứu những diện tích lúa bị ngập và nếu mực nước được rút cạn, bà còn có thể tập trung thu hoạch.
Nếu điều kiện thời tiết thuận lợi, trời hửng nắng thì việc thu hoạch mới thuận lợi và mới giải quyết vấn đề. Còn nếu mưa vẫn tiếp diễn thì việc hong khô hạt lúa cũng rất khó khăn. Thậm chí có khi thu hoạch về rồi không hong khô kịp thì hạt lúa cũng nảy mầm.
Vụ mùa năm nay, rất nhiều địa phương cũng bị thiệt hại bởi bệnh lùn sọc đen, nhưng những diện tích không bị nhiễm lùn sọc đen được đánh giá là khá tốt. Tuy nhiên, thiệt hại này đối với sản xuất lúa của các tỉnh phía Bắc gần như là “thiệt hại kép”.
Đối với cây vụ Đông bị thiệt hại thế nào? Đối với cây vụ Đông, hầu hết các địa phương cũng đã hoàn thành cơ bản việc gieo trồng nhóm cây trồng ưa ấm. Ví dụ, Hà Nam tất cả những vùng trong diện tích gieo trồng cây vụ Đông ưa ấm đã gieo trồng xong hơn 10.000 ha. Tuy nhiên, trận mưa trước bão số 10 làm hầu hết cây vụ Đông ưa ấm của địa phương này đã ngập chìm trong nước.
Thanh Hóa cơ bản diện tích ngô, rau màu đã gieo trồng xong với gần 30.000 ha. Diện tích ngô Đông bị thiệt hại 12.000 ha, bởi thời gian ngập kéo dài 3-4 ngày mà ngô đang ở giai đoạn 4 - 5 lá nên gốc thối. Thái Bình có các huyện Quỳnh Phụ, Phương Hà là vùng trọng điểm cây vụ Đông.
Hầu hết nhóm cây vụ Đông ưa ấm trồng của tỉnh ở giai đoạn này là cây có giá trị kinh tế rất cao như: các loại dưa, bầu, bí, ớt, các loại rau củ nhưng cũng bị ngập úng gần như toàn bộ với hơn 10.000 ha. Tuy nhiên, các huyện cũng đã chủ động khoanh vùng, tích cực chủ động hơn trong việc thoát lũ, tiêu úng và đã khắc phục kịp thời.
Có thể tiếp tục sản xuất cây vụ Đông không thưa ông, và ngành có khuyến cáo gì nông dân trong sản xuất vụ này? Đến hôm nay, thời vụ gieo trồng cây vụ Đông ưa ấm như: dưa, bí, khoai lang, ngô về mặt thời vụ đã kết thúc. Tuy nhiên, với sự phát triển của khoa học công nghệ và đặc biệt phụ thuộc vào mục tiêu gieo trồng, một số địa phương có thể trồng ngô không lấy hạt với mục tiêu lấy thân, lá làm thức ăn xanh phục vụ cho chăn nuôi đại gia súc thì vẫn có thể tiếp tục.
Còn những loại như dưa, bầu, bí hết sức lưu ý là nằm trong nhóm ưa ấm cho nên khi ra hoa kết trái điều kiện nhiệt độ phải cao thì mới có khả năng cho sản phẩm thu hoạch. Còn nếu muộn, bị tác động của các trận lụt vừa qua, thời gian sinh trưởng bị kéo dài, tức là giai đoạn sau cây con bị chột và thời điểm ra hoa kết trái sẽ bị đẩy lùi, nếu gặp không khí lạnh (dưới 20 độ C) sẽ ảnh hưởng trầm trọng đến việc ra hoa kết trái. Do đó, nếu trồng để lấy quả, hạt, khuyến cáo nông dân là thời vụ nhóm cây này đã hết.
Diện tích bị ngập còn lại nếu như thoát nước kịp, nông dân nên “dặm” và tích cực chăm sóc. Khi thời tiết cải thiệt, có nắng có hanh, mặt luống se lại, bà con tích cực xới, sáo phá váng để tạo khí thông thoáng cho đất và tạo điều kiện cho rễ của các cây phục hồi nhanh.
Đi đôi với việc đó là các biện pháp chăm sóc tích cực cũng sẽ góp phần phục hồi nhanh diện tích cây bị thiệt hại ảnh hưởng. Supe lân rất hữu hiệu đối với việc phục hồi rễ cây bị tổn thương. Song song với việc sử dụng phân bón có thể sử dụng một số chất hỗ trợ sinh trưởng sẽ mang lại hiệu quả phục hồi rễ rất nhanh và sẽ đảm bảo qúa trình sinh trưởng ra hoa kết trái, đảm bảo thời vụ cũng như yêu cầu sinh học của nó.
Ngành đã có kiến nghị gì trong việc hỗ trợ người dân giống cây trồng để tái sản xuất? Chính phủ có Nghị định 02/2017/NĐ-CP về cơ chế chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh. Các địa phương nên có thống kê đầy đủ, chi tiết và đảm bảo tính xác thực và trình hỗ trợ theo nghị định.