Ngày 30/5/2014, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 36-CT/TW về Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Nhân Hội nghị toàn quốc triển khai Chỉ thị 36-CT/TW, phóng viên đã phỏng vấn đồng chí Tô Huy Rứa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương một số nội dung quan trọng về công tác chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp.
Đồng chí Tô Huy Rứa. Ảnh: Thanh Vũ – TTXVN |
* Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, xin đồng chí cho biết quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị, những yêu cầu đặt ra và những nội dung cần lưu ý trong công tác chuẩn bị và tổ chức đại hội đảng bộ các cấp?Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Ðảng sẽ tiến hành vào quý I-2016. Đại hội tiến hành tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, 5 năm thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2010-2015, xác định phương hướng, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong những năm tiếp theo, tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và bầu Ban Chấp hành Trung ương, nhiệm kỳ 2016 - 2021.
Đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XII của Đảng là đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng, diễn ra trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang quyết tâm vượt qua mọi khó khăn thách thức, phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI của Đảng, tình hình chính trị trên thế giới và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch tăng cường các hoạt động chống phá Đảng và Nhà nước ta.
Bộ Chính trị chỉ đạo công tác chuẩn bị và tổ chức đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Ðảng phải được đổi mới theo hướng thiết thực, hiệu quả; đặc biệt là phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững nguyên tắc, kỷ luật, kỷ cương của Ðảng; bảo đảm tăng cường đoàn kết, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của cấp ủy, tổ chức đảng; coi trọng chất lượng, an toàn, tiết kiệm, không phô trương, hình thức; phát huy trí tuệ, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị, của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
Việc phát huy dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương phải thể hiện đầy đủ trong quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội, từ xây dựng các văn kiện trình đại hội đến công tác nhân sự.
Bộ Chính trị yêu cầu các cấp ủy đảng lãnh đạo và tổ chức việc thảo luận các quan điểm, chủ trương, định hướng lớn nêu tại dự thảo các văn kiện của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng và Đại hội đảng bộ cấp trên. Báo cáo chính trị của ban chấp hành đảng bộ phải đánh giá đúng tình hình, kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2010-2015, kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 4, khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Ðảng hiện nay”; làm rõ ưu điểm, khuyết điểm, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm; trách nhiệm của cấp ủy, nhất là người đứng đầu.
Ðồng thời, các đảng bộ cần thảo luận, dự báo sát tình hình, đề ra mục tiêu nhiệm vụ năm năm tới, vừa bảo đảm tiến trình để đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, vừa có tính khả thi cao.
Ðặc biệt là công tác nhân sự cấp ủy nhiệm kỳ 2015-2020 cần được tiến hành đúng quy định của Đảng. Trên cơ sở quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của thời kỳ mới và theo quy hoạch cán bộ, lãnh đạo quản lý địa phương, ngành, lĩnh vực nhiệm kỳ 2015-2020 và các nhiệm kỳ tiếp theo để chuẩn bị nhân sự cấp ủy, nhân sự lãnh đạo hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 và nhân sự lãnh đạo đoàn đại biểu Quốc hội khóa XIV của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Cấp ủy nhiệm kỳ 2015-2020 phải đảm bảo chất lượng, tính kế thừa, phát triển, có số lượng, cơ cấu hợp lý để lãnh đạo toàn diện; gồm những đồng chí tiêu biểu về phẩm chất, trí tuệ, đủ tiêu chuẩn, điều kiện, đáp ứng yêu cầu lãnh đạo thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đảng bộ các cấp và Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.
Trong quá trình chuẩn bị và tiến hành đại hội, các cấp ủy cần tập trung lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị và công tác tư tưởng trong đảng bộ; tập trung giải quyết những vấn đề tồn tại, bức xúc mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm; tổ chức tốt công tác tuyên truyền, vận động quần chúng; đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước của các tầng lớp nhân dân.
* Thưa đồng chí, công tác nhân sự là một trong những nội dung quan trọng của đại hội, vậy theo tinh thần Chỉ thị 36-CT/TW của Bộ Chính trị, những yêu cầu và nội dung cơ bản trong công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử cấp ủy là gì?Trong quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội, công tác nhân sự cấp ủy luôn được coi trọng, bởi chất lượng đội ngũ cấp ủy có tốt mới đủ sức lãnh đạo đảng bộ hoàn thành nhiệm vụ do đại hội đề ra.
Công tác chuẩn bị nhân sự và bầu cử cấp ủy phải thực hiện đúng điều lệ, quy chế, quy định của Đảng về công tác cán bộ. Việc giới thiệu nhân sự cấp ủy phải căn cứ vào quy hoạch cán bộ, đồng thời chú trọng phát hiện, giới thiệu những nhân tố mới có đức, có tài, có triển vọng về lãnh đạo, quản lý, nhất là cán bộ trẻ tuổi, cán bộ nữ, cán bộ dân tộc thiểu số để tham gia cấp ủy.
Tiến hành công tác nhân sự cấp ủy theo đúng nguyên tắc, quy trình, phát huy dân chủ, trí tuệ của tập thể cấp ủy và cán bộ, đảng viên; công tâm, khách quan trong lựa chọn và giới thiệu nhân sự; chống tư tưởng cá nhân, cục bộ, thiếu tính xây dựng hoặc nể nang, né tránh, ngại va chạm. Nghiêm cấm các biểu hiện vận động, bè phái, chia rẽ mất đoàn kết, thực hiện không đúng quy định về những điều đảng viên không được làm trong chuẩn bị nhân sự và bầu cử cấp ủy.
Không chỉ coi trọng chất lượng của từng cấp ủy viên, công tác nhân sự cấp ủy còn phải bảo đảm cả tính đồng bộ, toàn diện, có số lượng, cơ cấu hợp lý và tính kế thừa phát triển của cả đội ngũ cấp ủy. Không chỉ coi trọng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống mà còn coi trọng về trình độ, năng lực thực tiễn, uy tín và khả năng đảm đương, hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Việc lựa chọn, giới thiệu nhân sự cấp ủy khóa mới căn cứ vào tiêu chuẩn cán bộ quy định trong Nghị quyết Trung ương 3 khóa VIII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và tiêu chuẩn cụ thể trong từng chức danh cán bộ.
Trong đó, cần nhấn mạnh tiêu chuẩn về lập trường chính trị; năng lực thực tiễn thể hiện bằng hiệu quả công việc; uy tín trong Đảng, trong nhân dân; tư duy đổi mới, sáng tạo, khả năng tiếp cận, nắm bắt xử lý có hiệu quả những vấn đề mới phát sinh; đoàn kết, quy tụ cán bộ; phong cách công tác khoa học, dân chủ, sâu sát, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; minh bạch, công tâm, khách quan trong công tác cán bộ; khả năng phát hiện và sử dụng người có đức, có tài; không tham ô, tham nhũng; có thái độ kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện tham ô, tham nhũng, tiêu cực và phản bác các luận điệu xuyên tạc, phản động...
Lãnh đạo chủ chốt của cấp ủy phải thực sự tiêu biểu về trí tuệ, đạo đức, uy tín, năng lực thực tiễn và sự cống hiến, được cán bộ, đảng viên và nhân dân tín nhiệm; phải kinh qua lãnh đạo chủ chốt của cấp ủy cấp dưới.
Không cơ cấu vào cấp ủy những đồng chí không gương mẫu thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước hoặc vi phạm những điều đảng viên, cán bộ, công chức không được làm.
Cần lưu ý là, khi chuẩn bị nhân sự cấp ủy phục vụ đại hội phải gắn với chuẩn bị nhân sự lãnh đạo HÐND và UBND các cấp nhiệm kỳ tới cũng như nhân sự lãnh đạo đoàn đại biểu Quốc hội khóa XIV của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Trên cơ sở bảo đảm các tiêu chuẩn, cấp ủy cần có cơ cấu hợp lý để lãnh đạo toàn diện nhiệm vụ chính trị; nhưng không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn làm ảnh hưởng đến chất lượng của cấp ủy. Bộ Chính trị lưu ý một số vấn đề sau:
Kết hợp việc chuẩn bị nhân sự tại chỗ với điều động luân chuyển cán bộ từ nơi khác đến. Thực hiện mô hình bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch hội đồng nhân dân các cấp; bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy ban nhân dân ở cấp xã, cấp huyện đối với những nơi có đủ điều kiện.
Thực hiện chủ trương bố trí chức danh bí thư cấp ủy, chủ tịch ủy ban nhân dân, chánh án tòa án nhân dân, viện trưởng viện kiểm sát nhân dân và cán bộ cấp trưởng các ngành thanh tra, công an, tài chính, thuế, hải quan không phải là người địa phương.
Những địa phương và ngành cần bố trí cấp ủy viên nhưng chưa chuẩn bị được nhân sự tại chỗ thì ban thường vụ cấp trên chỉ đạo điều động người đủ tiêu chuẩn từ nơi khác đến. Không nhất thiết địa phương, ban, ngành nào cũng phải có người tham gia cấp ủy.
Bí thư cấp ủy huyện và tương đương trở lên đã giữ chức vụ 2 nhiệm kỳ liên tiếp ở một địa phương, đơn vị, nếu còn đủ điều kiện, tiêu chuẩn tham gia cấp ủy khóa mới, cần phân công công tác khác hoặc giới thiệu ứng cử ở địa phương, đơn vị khác.
Phấn đấu đạt tỷ lệ cấp ủy viên là nữ không dưới 15% và cần có cán bộ nữ tham gia ban thường vụ cấp ủy; tỷ lệ cán bộ trẻ (dưới 40 tuổi với cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) không dưới 10%; tỷ lệ cấp ủy viên là người dân tộc thiểu số phù hợp với đặc điểm cơ cấu dân tộc và điều kiện cụ thể của từng địa phương, đơn vị.
Cấp ủy các cấp đổi mới không dưới 1/3 tổng số cấp ủy viên mỗi nhiệm kỳ và cần đảm bảo 3 độ tuổi trong cấp ủy, phấn đấu 3 độ tuổi trong ban thường vụ và thường trực cấp ủy.
Các đồng chí lần đầu tham gia cấp ủy nói chung phải đủ tuổi công tác từ 2 nhiệm kỳ trở lên, ít nhất cũng trọn 1 nhiệm kỳ. Những đồng chí được giới thiệu tái cử nói chung phải đủ tuổi công tác trọn 1 nhiệm kỳ, ít nhất phải còn đủ tuổi công tác 30 tháng trở lên.
Các đồng chí cán bộ quân đội, công an tham gia cấp ủy địa phương thì thực hiện độ tuổi theo quy định chung đối với cấp ủy các cấp. Riêng đồng chí Chỉ huy trưởng, chính ủy, chính trị viên trong Đảng bộ Quân đội, các đồng chí cấp trưởng, cấp phó các đơn vị trong Đảng bộ Công an nhân dân, tái cử cấp ủy khóa mới phải đủ tuổi công tác ít nhất 1/2 nhiệm kỳ (30 tháng); trường hợp còn tuổi công tác dưới 30 tháng đến 12 tháng, nếu tái cử phải là cán bộ có năng lực, uy tín cao, sức khỏe tốt, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và được cấp có thẩm quyền bổ nhiệm cán bộ đó đồng ý.
Các đồng chí bí thư đảng ủy là chủ tịch hội đồng thành viên (hội đồng quản trị) hoặc tổng giám đốc các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, không đủ tuổi tham gia cấp ủy theo quy định, nếu có đủ phẩm chất năng lực, sức khỏe, có tín nhiệm cao và được cấp có thẩm quyền bổ nhiệm cán bộ đó đồng ý thì có thể tiếp tục ứng cử tham gia cấp ủy để làm bí thư đảng ủy tập đoàn, tổng công ty đến khi đủ tuổi nghỉ hưu.
Số lượng cấp ủy viên tỉnh, thành phố và các đảng bộ trực thuộc Trung ương (không tính số cán bộ luân chuyển về tham gia cấp ủy, ban thường vụ, phó bí thư cấp ủy) được quy định từ 43 đến 55 đồng chí.
Ðối với các Đảng bộ Quân đội, Công an có quy định riêng; Ðảng bộ Hà Nội, không quá 75 đồng chí; các đảng bộ: Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Nghệ An không quá 69 đồng chí. Số lượng ban thường vụ từ 13 đến 15 đồng chí; riêng Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Nghệ An không quá 17 đồng chí. Số lượng Phó bí thư 2 đồng chí, riêng Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh 3 đồng chí.
Số lượng tối đa cấp ủy và ban thường vụ cấp ủy như trên nhằm đảm bảo tỷ lệ cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ dân tộc thiểu số. Vào đầu nhiệm kỳ, nơi nào chưa chuẩn bị đủ cơ cấu thì tiến hành bầu cử với số lượng ít hơn, số còn lại sẽ bổ sung nhiệm kỳ mới, bảo đảm đạt chỉ tiêu cơ cấu theo quy định.
Ðảng bộ cấp huyện và tương đương, có số lượng cấp ủy viên từ 29 đến 41 đồng chí; ủy viên thường vụ từ 9 đến 11 đồng chí, phó bí thư 2 đồng chí. Huyện, quận có số lượng đảng viên lớn hoặc tính chất nhiệm vụ, địa bàn phức tạp, số lượng cấp ủy viên không quá 43 đồng chí, ủy viên thường vụ không quá 13 đồng chí.
Số lượng cấp ủy viên của các đảng ủy trực thuộc đảng ủy khối ở trung ương từ 27 đến 37 đồng chí, ủy viên thường vụ từ 9 đến 11 đồng chí, phó bí thư từ 1 đến 2 đồng chí. Cấp ủy viên đảng ủy khối cơ quan tỉnh, thành phố và đảng ủy cấp trên trực tiếp cơ sở khác (tập đoàn, tổng công ty lớn) từ 21 đến 27 đồng chí, ủy viên thường vụ từ 7 đến 9 đồng chí, phó bí thư từ 1 đến 2 đồng chí.
Ðảng bộ cơ sở, số lượng cấp ủy viên không quá 15 đồng chí.
Sau đại hội, đồng thời với việc phân công cấp ủy viên khóa mới, các cấp ủy cần lãnh đạo tốt công tác tư tưởng trong việc sắp xếp, bố trí và thực hiện chế độ, chính sách đối với các đồng chí cấp ủy viên không tái cử cấp ủy khóa mới. Đối với cán bộ ở cấp tỉnh và huyện, những đồng chí còn từ hai năm trở lên mới đủ tuổi nghỉ hưu, có phẩm chất năng lực, sức khỏe tốt và có nguyện vọng tiếp tục công tác thì xem xét, bố trí nhiệm vụ phù hợp.
Những đồng chí còn dưới hai năm sẽ đến tuổi nghỉ hưu, nếu không bố trí được thì nghỉ công tác, giữ nguyên một số chế độ, chờ đủ tuổi nghỉ hưu; những trường hợp có nguyện vọng nghỉ chế độ trước tuổi sẽ giải quyết theo quy định của Chính phủ. Đối với cán bộ cấp xã được thực hiện theo tinh thần Kết luận của Hội nghị Trung ương 7 (khóa XI) về một số vấn đề tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở…
* Để làm tốt công tác nhân sự đại hội đảng các cấp, xin đồng chí cho biết những vấn đề cần lưu ý đối với các cấp ủy, tổ chức đảng trong công tác chuẩn bị nhân sự gắn với công tác quy hoạch cấp ủy nhiệm kỳ 2015-2020?
Trước hết cần làm thật tốt công tác chuẩn bị đại hội theo đúng quy trình, quy định, hướng dẫn của Trung ương, như thành lập các tiểu ban giúp việc; làm tốt công tác rà soát quy hoạch cấp ủy và các chức danh lãnh đạo, quản lý, không chỉ đối với các đồng chí còn đủ tuổi tham gia cấp ủy, mà còn phải tính đến việc bố trí, sắp xếp cán bộ không tham gia cấp ủy, vừa bảo đảm sự lãnh đạo của Ðảng, vừa làm tốt chính sách cán bộ; tạo sự đồng thuận, thống nhất về tư tưởng trong các cấp ủy, tổ chức đảng; phân công nhiệm vụ cho các cấp ủy viên, thực hiện tốt công tác kiểm tra, chế độ báo cáo trước, trong và sau đại hội, để lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời.
Các tổ chức đảng phải quán triệt sâu sắc đến chi bộ, đảng viên Chỉ thị của Bộ Chính trị, phân tích, làm rõ, tạo sự thống nhất nhận thức cao về tư tưởng, quan điểm chỉ đạo, những nội dung cơ bản, những điểm cần lưu ý trong Chỉ thị của Bộ Chính trị về đại hội.
Trong công tác nhân sự, các cấp ủy cần tập trung thực hiện tốt các khâu của công tác cán bộ; tiến hành rà soát quy hoạch cán bộ, chuẩn bị nhân sự cấp ủy khóa mới vào cuối năm nay. Việc chuẩn bị nhân sự đại hội chỉ thuận lợi và đạt kết quả khi công tác cán bộ được quan tâm ngay từ đầu nhiệm kỳ, từ quy hoạch, đào tạo, luân chuyển đến bố trí, sử dụng. Nếu thực hiện quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ không tốt, sẽ rất khó khăn cho công tác nhân sự phục vụ đại hội.
Ðể thực hiện tốt công tác nhân sự theo Chỉ thị của Bộ Chính trị, các cấp ủy cần quán triệt những quan điểm, chủ trương, quy định về tiêu chuẩn cấp ủy và các điều kiện cụ thể về số lượng, tỷ lệ, cơ cấu, độ tuổi nêu trong Chỉ thị. Ðảng bộ nào chưa chuẩn bị đủ cơ cấu, tiêu chuẩn chất lượng, thì tiến hành bầu với số lượng ít hơn, số còn lại sẽ bổ sung trong nhiệm kỳ mới.
Một trong những khâu trọng tâm, nhưng rất khó của công tác chuẩn bị nhân sự là đánh giá cán bộ. Do vậy, vào cuối năm nay, khi rà soát quy hoạch gắn với chuẩn bị nhân sự đại hội cần đổi mới cách làm và tiến hành thật tốt công tác đánh giá cán bộ.
Không chỉ làm đúng quy định, quy trình, mà cần mở rộng dân chủ thật sự, nhất là dân chủ trực tiếp, nghiên cứu, tham khảo đánh giá cán bộ qua nhiều kênh thông tin, từ nơi cán bộ công tác, nơi cư trú, các tổ chức trong hệ thống chính trị, đặc biệt là uy tín, hiệu quả công tác của cán bộ.
Một trong những kênh thông tin quan trọng giúp cấp ủy có thẩm quyền đánh giá đúng cán bộ là thông qua việc lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội sẽ được tiến hành trong năm 2014.
Thời gian vừa qua, thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng, đã có nhiều cấp ủy, tổ chức Đảng đổi mới, sáng tạo, đề ra nhiều giải pháp có hiệu quả trong việc đánh giá cán bộ, được nhân dân và đảng viên đồng tình, hoan nghênh. Vì vậy đánh giá của cấp ủy về cán bộ tham gia nhân sự càng sát với đánh giá của đảng bộ, của tập thể cán bộ, đảng viên trong tổ chức đảng mà cán bộ đó làm việc, công tác nhân sự càng thành công, góp phần quan trọng vào thành công của đại hội.
* Trân trọng cảm ơn đồng chí!
Hương Thủy(thực hiện)