Cuộc bầu cử lập pháp ngày 25/2 ở Ailen đã đặt dấu chấm hết đối với ưu thế chính trị của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Bryan Cowen cũng như đối với đảng Fianna Fail cầm quyền gần như liên tục trong suốt 9 thập kỷ qua. Nguyên nhân của thất bại được báo trước này chủ yếu liên quan đến kế hoạch cứu trợ trị giá 85 tỷ euro.
Gói cứu trợ tài chính của Liên minh châu Âu (EU) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hồi tháng 11 năm ngoái có trị giá tương đương với 54% GDP năm 2010 của Ailen, không khác gì một kho tiền lớn đối với quốc đảo nhỏ bé ở Đại Tây Dương này. Tuy nhiên, trong mắt cử tri Ailen, việc phải chấp nhận cứu trợ từ bên ngoài kèm theo những điều kiện ràng buộc ngặt nghèo không hẳn đã là điều may mắn mà ít nhiều nó động chạm đến tự ái của họ.
Trong khi đó, giới chuyên gia nhận định khi chưa có những cải cách về cơ chế quản lý và hệ thống tài chính thì kế hoạch cứu trợ tốn kém này sẽ chỉ là một phương thuốc vô hiệu, thậm chí còn khiến Ailen chuốc thêm nợ vào mình. Những yếu tố trên đủ để chính phủ mới của nước này có thể yêu cầu thương lượng lại, hay chí ít cũng đòi giảm nhẹ các điều kiện nêu trong kế hoạch giải cứu.
Khi chấp nhận kế hoạch cứu trợ của EU và IMF, chính phủ của ông Cowen ở vào tình thế tiến thoái lưỡng nan, chẳng có sự lựa chọn nào khác để đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, dẫu biết rằng họ có thể phải trả giá đắt cho quyết định của mình. Nhưng vấn đề ở đây là không chỉ có một mà có tới 3 cuộc khủng hoảng: Kinh tế sụp đổ, sự bùng phát tài chính và thảm họa nợ công.
Chương trình giải cứu vẫn chứa nhiều rủi ro, chưa kể nguy cơ cạn tiền. Trước khi giải quyết vấn đề hệ thống ngân hàng, vay mượn thêm không có ý nghĩa gì. Để trả món nợ, dường như người ta lại đang làm nó phình to ra.
Như vậy, nhiệm vụ trước mắt của chính phủ sắp tới sẽ vẫn là giải quyết những khó khăn cũ. Thắng lợi trong cuộc bầu cử mới chỉ là một bàn thắng, chưa phải là cái đích chiến thắng cuối cùng. Đảng sẽ lên nắm quyền ở Ailen sau “ngày phán xét 25/2” sẽ phải xử lý kế hoạch khắc khổ của chính phủ tiền nhiệm ra sao và nhất là đảm bảo sự phục hồi kinh tế.
Với tỷ lệ thất nghiệp gần 14% độ tuổi lao động, GDP giảm 16%, nợ công tăng 95% trong năm qua, đảng cầm quyền mới ở Đablin thực sự mới chỉ bắt đầu bước vào canh bạc lớn. Sau “ngày thứ Sáu phán xét”, thứ Hai sẽ đến rất nhanh. Ngôi sao mới trên chính trường Ailen phải làm sao từ bàn thắng đầu tiên ấy, lấy lại được niềm tin của người dân.
Nguyệt Ánh