Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường phát biểu phát biểu giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu Ảnh: Phương Hoa/TTXVN
Việc Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương là phù hợp
Đồng tình việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng để tiếp tục triển khai thực hiện hai dự án hồ chứa nước, tuy nhiên đại biểu Đỗ Văn Sinh (Quảng Trị) băn khoăn về thẩm quyền quyết định chuyển đổi. Đại biểu cho rằng, trình tự, thủ tục điều chỉnh đối với dự án hồ chứa nước sông Than thuộc nhóm B và do Hội đồng nhân dân tỉnh Ninh Thuận quyết định phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư. Trình tự, thủ tục điều chỉnh đối với hồ chứa nước Bản Mồng thuộc nhóm A và do Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích rừng sang mục đích khác của hai dự án trên là không phù hợp với quy định của pháp luật và không thuộc thẩm quyền của Quốc hội.
Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, dự án Bản Mồng được phê duyệt từ năm 2009, trong đó có hai hợp phần: Hợp phần xây dựng dự án đập do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý thực hiện. Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng do UBND tỉnh Nghệ An chủ trì thẩm định, phê duyệt thực hiện. Tại thời điểm năm 2009, theo Nghị quyết số 66, dự án Bản Mồng không thuộc dự án quan trọng quốc gia. Năm 2011, dự án phải tạm dừng vì không có kinh phí. Năm 2017, sau khi dự án được bố trí vốn, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã yêu cầu tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa tổng rà soát diện tích đất sử dụng, đặc biệt là đất rừng và diện tích rừng phòng hộ nâng lên 312,95 ha. Chính vì thế, dự án phát sinh tiêu chí quan trọng quốc gia theo quy định của Luật Đầu tư công.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, lý do diện tích rừng phòng hộ tăng từ 94 ha lên 312,95 ha là do tại thời điểm phê duyệt dự án năm 2009, UBND tỉnh Nghệ An cập nhật thiếu số liệu rừng phòng hộ. Bên cạnh đó, theo quy định của pháp luật, sau 10 năm có nhiều thay đổi về tiêu chí để tính diện tích rừng…
Về thẩm quyền và thủ tục pháp lý, Bộ trưởng cho biết, theo quy định của pháp luật, đối với dự án đang trong quá trình thực hiện có sự thay đổi mà các nội dung thay đổi dẫn đến dự án thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia, Thủ tướng Chính phủ xem xét và chỉ đạo báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm. Tuy nhiên, đến tháng 8/2020, tỉnh Ninh Thuận, Nghệ An mới hoàn thành bộ hồ sơ để trình lên. Chính vì thế, đến thời điểm này, Chính phủ mới báo cáo được Quốc hội.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định, việc Chính phủ trình Quốc hội quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác của dự án sông Than (Ninh Thuận) và dự án Bản Mồng (Nghệ An) là phù hợp với quy định hiện hành. Sau khi Quốc hội đồng ý về mặt chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ra quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án Bản Mồng. Đối với dự án sông Than, UBND tỉnh Ninh Thuận sẽ trình Hội đồng nhân dân tỉnh điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.
Chất lượng rừng tự nhiên chưa tốt
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm rõ về diện tích rừng tự nhiên và rừng trồng vì vai trò, chức năng của hai loại này khác nhau.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, trong 30 năm qua, diện tích rừng đã tăng từ 9 triệu ha lên 14,6 triệu ha. Trong đó, rừng tự nhiên là 10,3 triệu ha. Như vậy, so với 30 năm trước, diện tích rừng tự nhiên tăng thêm 1,3 triệu ha.
Tuy nhiên, Bộ trưởng thừa nhận, chất lượng rừng tự nhiên hiện nay chưa tốt, bởi trong tổng số 10,3 triệu ha, chỉ có 15% rừng giàu trữ lượng, 50% rừng trung bình, 35% rừng nghèo kiệt. “Đây là thực tế mà chúng ta phải có trách nhiệm”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Vì vậy, tới đây, với rừng tự nhiên phải bằng chính sách khoanh nuôi, bảo vệ, cần tăng hơn nữa định mức hỗ trợ để người dân tham gia trồng rừng, quản lý, chăm sóc rừng đảm bảo độ giàu về đa dạng sinh học đồng thời tăng trữ lượng. Kể cả 4,3 triệu ha rừng trồng, tới đây phải thay đổi bằng những cây rừng lâu năm, cơ cấu hài hòa kết hợp với nhóm cây bản địa.
“Chính phủ đã lấy ý kiến các bộ ngành và địa phương về dự án phát triển rừng 2021 - 2030. Chúng ta sẽ cố gắng hết khả năng để có tỷ lệ rừng đảm bảo chất lượng”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết.