Bên lề Quốc hội, ông Nguyễn Văn Tiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội đã chia sẻ với báo chí trước thông tin cáo buộc Công ty Bio Rad (Mỹ) hối lộ các viên chức bệnh viện, phòng thí nghiệm qua nhà phân phối trung gian ở Việt Nam để được nhận các hợp đồng.
Ông đánh giá thế nào về thông tin Công ty Bio Rad hối lộ ở Việt Nam?
Tôi nghĩ trong 5 năm mà có 2,5 triệu USD, thực tế có lẽ còn quá nhỏ bởi vì chỉ nguyên chuyện bảo hiểm xã hội công bố, chúng ta đấu thầu thuốc lại mà giá đã dư ra tới mấy ngàn tỷ đồng. Đấy là điều phải kiểm tra rõ bởi vì thực tế hiện nay vấn đề về chi hoa hồng cho những người bán thuốc, bác sĩ kê đơn thuốc khá phổ biến. Nhưng làm thế nào để kiểm soát được thì lại là vấn đề rất lớn. Các nước như Mỹ đã công bố kiểm soát ngay từ các công ty, xem việc chi hoa hồng như thế nào, chi cho những ai, từ đó mới phản ánh ngược lại mình. Việt Nam muốn kiểm soát lắm nhưng rất khó.
Theo ông phải xử lý thế nào nếu phát hiện ra các cá nhân nhận tiền hối lộ?
Phát hiện ra thì phải xử lý. Công ty này có những hình thức hối lộ rất khó phát hiện. Một là tài trợ cho các bác sĩ đi dự hội thảo, cộng vào cũng thành mấy triệu USD, ví dụ hãng tài trợ mấy trăm ông đi dự hội thảo, mỗi người mấy ngàn đô la cộng lại thì thành hàng triệu rồi. Tôi nghĩ họ công bố thế là dịp tốt cho Việt Nam tìm cách đưa giá thuốc và giá thiết bị y tế về giá trị thực, không bị chi phối bởi hoa hồng rất khó kiểm soát. Thực tế tôi mong muốn Quốc hội ban hành Luật Đấu thầu, trong đó có mục riêng về đấu thầu thuốc, muốn kiểm soát chặt chẽ nhưng cũng rất khó khăn.
Sau này Luật Đấu thầu có nên cấm người làm việc trong lĩnh vực chuyên môn đó đi công tác nước ngoài với đối tác hay không, thưa ông?
Đây là cái khó vì các doanh nghiệp làm trong lĩnh vực đó với danh nghĩa mời cán bộ ấy đi tham dự hội nghị khoa học. Ví dụ họ làm trong lĩnh vực thuốc mời một bác sĩ chuyên về khớp đi tham dự một hội nghị quốc tế về khớp. Đây là dịp tốt cho cán bộ nâng cao trình độ chuyên môn, còn tài chính trong đó thì khó kiểm soát. Đây là vấn đề đòi hỏi tính tự giác, y đức và những người quản lý cán bộ.
Ông có đề xuất cơ chế nào để kiểm soát việc bác sỹ kê đơn và thu nhập của bác sĩ?
Thu nhập đã có Luật Thuế thu nhập và chính sách kiểm soát kê khai tài sản nhưng thực tế văn hóa tiền mặt của Việt Nam rất khó kiểm soát. Như ở Nhật Bản, thu nhập bác sĩ ở bệnh viện được kiểm soát rất chặt. Lương của bác sĩ cao hơn gấp 3 lần so với mức bình quân của xã hội, nhưng họ chỉ có nguồn thu chính thức. Ở ta có thể lương bác sĩ vẫn nằm trong hệ thống chung nhưng một số bác sĩ ở bệnh viện lớn có thu nhập rất cao; trong khu nhà để ô tô của Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Bạch Mai nhiều ô tô cá nhân lắm. Thu nhập rất cao nhưng chúng ta chưa kiểm soát được thu từ các nguồn nào.
Đấy là cái khó. Đảng, Nhà nước quyết tâm kiểm soát thu nhập nhưng rất vất vả, sau này nếu chúng ta kiểm soát được tài sản cá nhân qua tài khoản, chuyển dịch các khoản chi qua tài khoản thì mới dần dần chống tham nhũng thuận lợi được.
Hữu Vinh (ghi)