Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế cần gắn với chương trình tổng thể phục hồi phát triển kinh tế

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, thời gian tới, bối cảnh quốc tế, trong nước có những cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Đặc biệt, dịch COVID-19 diễn biến nhanh, phức tạp và còn có thể kéo dài, tác động trực tiếp tới các trung tâm kinh tế, đô thị lớn, gây đình trệ sản xuất, đứt gãy chuỗi cung ứng, tác động đến việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trước bối cảnh đó, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế cần được thực hiện quyết liệt hơn nhằm đẩy nhanh quá trình phục hồi của nền kinh tế, tận dụng cơ hội và tạo đà bứt phá cho giai đoạn tới.

Kế hoạch đề xuất 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp nhằm cơ cấu lại không gian kinh tế và các ngành, phát triển lực lượng doanh nghiệp trên cơ sở giữ vững ổn định, củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, hoàn thiện đồng bộ thể chế, thúc đẩy ứng dụng tiến bộ công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Kế hoạch cũng xác định 135 nhiệm vụ phân công cho các bộ, ngành, địa phương để triển khai thực hiện, trong đó nhấn mạnh trách nhiệm người đứng đầu, phát huy tính chủ động, sáng tạo, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phối hợp đi đôi với tăng cường đánh giá, kiểm tra, giám sát.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, đại diện cơ quan thẩm tra, nêu rõ: Ủy ban Kinh tế nhất trí với 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện các mục tiêu đề ra tại Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế 2021 - 2025 trên cơ sở tiếp tục các nhiệm vụ từ giai đoạn trước, đồng thời tách một số nội dung thành nhiệm vụ riêng để cho thấy rõ nét trọng tâm, trọng điểm và điểm mới trong Kế hoạch.

Ủy ban Kinh tế đề nghị nghiên cứu, cân nhắc điều chỉnh một số mục tiêu, chỉ tiêu do tác động của dịch COVID-19 dẫn tới khó khả thi như mục tiêu về số lượng doanh nghiệp; bổ sung một số mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể về đơn vị sự nghiệp công lập, cơ cấu lại ngân sách nhà nước, cơ cấu lại đầu tư công, phát triển thị trường lao động, cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Ngoài ra, có ý kiến đề nghị nghiên cứu, điều chỉnh mục tiêu đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) trong nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 ở mức cao hơn 45% nhằm tạo sự đột phá cho tăng trưởng kinh tế. Có ý kiến cho rằng Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 cần bổ sung thêm phụ lục các kịch bản tương ứng trong trường hợp dịch COVID-19 được kiểm soát, kiểm soát một phần hoặc bùng phát mạnh, bảo đảm việc thực hiện Kế hoạch không rơi vào tình trạng bị động, lúng túng, xa rời mục tiêu khi phát sinh các tình huống ngoài dự báo.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh lưu ý, Chính phủ nghiên cứu, bổ sung làm rõ nội hàm, các yếu tố cấu thành kinh tế số, từ đó làm cơ sở để xác định mục tiêu “Kinh tế số chiếm 20% GDP, tỷ trọng kinh tế số trong từng ngành, lĩnh vực đạt tối thiểu 10%”. Đây là một nội dung mới được đặt ra tại Kế hoạch nên cần được cụ thể hóa đối với từng ngành, lĩnh vực, nhằm bảo đảm tính khả thi trong triển khai thực hiện.

Tán thành về sự cần thiết ban hành Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025, tuy nhiên Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát hạn chế, cập nhật đánh giá tác động của đại dịch COVID-19, làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan, giải pháp đột phá cho việc khắc phục những tồn tại, hạn chế và những vấn đề mới, phát sinh đang đặt ra. Việc xác định các mục tiêu, chỉ tiêu, lộ trình trong Kế hoạch cần phải logic, khả thi, bảo đảm tính bền vững.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội, kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tất cả các quốc gia, kể cả các nước phát triển hiện nay đều không tránh khỏi suy giảm về kinh tế. Khác biệt giữa các quốc gia, tăng trưởng mạnh mẽ hơn so với trước đại dịch hay bị tụt hậu lại phía sau chính là sự chuẩn bị, lựa chọn chính sách tương ứng với dịch trong tình hình mới. Do vậy "chiến dịch phục hồi kinh tế chủ động trong và sau dịch" cần được thể hiện mạnh mẽ, rõ nét trong Kế hoạch.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, Chính phủ cần ưu tiên tập trung cơ cấu lại nền kinh tế trong từng giai đoạn gắn với việc bảo đảm nguồn lực; kịp thời thực hiện tốt công tác dự báo, bảo đảm đánh giá đúng, đủ, kịp thời và chủ động thích ứng với những biến động khó lường của thế giới; bổ sung một số chỉ tiêu cụ thể về: đơn vị sự nghiệp công lập; cơ cấu lại ngân sách nhà nước; cơ cấu lại đầu tư công; phát triển thị trường lao động... Hiện nay các nội dung này trong Kế hoạch cần tiếp tục rõ hơn nữa về chỉ tiêu, mục tiêu cụ thể, xác định.

"Cụ thể trong giai đoạn tới, phải có giải pháp để tạo đột phá trong tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước. Chủ trương tái cơ cấu này được xác định là một trọng tâm từ nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, nhưng đến nay, quá trình sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước có lúc còn chậm", Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội cũng lưu ý đến giải pháp xuyên suốt là tái cơ cấu ngành nông nghiệp, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ và thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp; xây dựng chuỗi sản xuất tuần hoàn nhằm nâng cao giá trị gia tăng. Đặc biệt, cần có biện pháp quyết liệt hơn, sáng tạo hơn, đổi mới trong cách nghĩ, cách làm, dám chịu trách nhiệm, để tổ chức thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 đạt hiệu quả cao; có sức lan tỏa, kết nối, đoàn kết là nền tảng, là nội sinh quan trọng; phát huy tinh thần cống hiến vì đất nước.

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng giải pháp về cơ cấu lại ngân sách nhà nước giai đoạn 2021 - 2025 cần được cụ thể hóa hơn; kiểm soát chặt chẽ các nguồn vốn vay để đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; ưu tiên nguồn lực đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng; xây dựng chính sách và lộ trình cơ cấu lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập theo từng ngành một cách cụ thể theo hướng tinh gọn, có cơ cấu hợp lý, có năng lực tự chủ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025 cần gắn với chương trình tổng thể phục hồi phát triển kinh tế; phát triển thị trường vốn, thị trường lao động, thị trường khoa học công nghệ; tái cơ cấu theo hướng tăng trưởng xanh hơn.