Làm rõ đối tượng được giảm thuế thu nhập doanh nghiệp

Không gây áp lực quá lớn lên thu ngân sách

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, diễn biến dịch bệnh COVID-19 phức tạp, khó lường và chưa dự báo được thời điểm kết thúc trên thế giới; dự kiến sẽ ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề, lĩnh vực của Việt Nam, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp có quy mô nhỏ. Vì vậy, để các doanh nghiệp có quy mô nhỏ có thêm nguồn lực tài chính duy trì, khôi phục sản xuất kinh doanh, vượt qua khó khăn, góp phần đạt mục tiêu cao nhất có thể về tăng trưởng kinh tế của năm 2020, cần thiết phải có giải pháp kịp thời trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để quy định giảm thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với nhóm doanh nghiệp có quy mô nhỏ và sớm đưa chính sách này vào thực tiễn.

Theo dự thảo Nghị quyết, giảm 30% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp của năm 2020 đối với trường hợp doanh nghiệp có tổng doanh thu năm 2020 không quá 50 tỷ đồng và có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm 2020 không quá 100 người. Nếu đề xuất này được áp dụng sẽ làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 15.840 tỷ đồng và nếu tiếp tục mở rộng giảm thuế cho cả doanh nghiệp có quy mô vừa có thể làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 22.440 tỷ đồng.

Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban nhất trí về sự cần thiết ban hành chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp như Tờ trình của Chính phủ nhằm hỗ trợ, giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp trong giai đoạn nền kinh tế bị tác động tiêu cực của dịch COVID-19; đồng thời cụ thể hóa một phần các Điều 10, Điều 16 của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 đã được Quốc hội thông qua.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí việc giảm số thuế phải nộp (30%) và áp dụng hai tiêu chí xác định là doanh thu (dưới 50 tỷ đồng), kết hợp với tiêu chí về lao động (dưới 100 lao động) để thực hiện chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các đối tượng này. Đây là các đối tượng gặp nhiều khó khăn nhất do ảnh hưởng của dịch bệnh; khả năng tiếp cận vốn, trình độ quản lý và áp dụng công nghệ còn hạn chế trong khi nhóm đối tượng này chiếm đa số trong tổng số các đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Việc quy định giảm 30% cho các đối tượng này sẽ góp phần giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, tăng cường nguồn lực để phát triển. Đồng thời, việc hạn chế đối tượng theo doanh thu và người lao động như dự thảo Nghị quyết cũng không gây áp lực quá lớn lên thu ngân sách nhà nước trong năm 2020.

Bảo đảm sự bình đẳng

Thảo luận tại tổ, các đại biểu cho rằng, dự thảo Nghị quyết quy định theo hướng chung cho tất cả đối tượng mà chưa phân loại rõ các tiêu chí về doanh thu, lao động và thiệt hại thực tế, dẫn đến tình trạng cào bằng. Một số đối tượng có doanh thu và lợi nhuận tăng cao trong giai đoạn dịch bệnh lại được hưởng chính sách giảm thuế này là chưa hợp lý, trong khi mục tiêu của việc ban hành Nghị quyết này là hướng tới nhóm đối tượng thực sự gặp khó khăn cần hỗ trợ trong giai đoạn xảy ra dịch bệnh.

Do đó, một số đại biểu đề nghị làm rõ những đối tượng được hưởng và thời hạn áp dụng cho năm tính thuế của năm 2020. Đồng thời khi xác định tiêu chí để các doanh nghiệp được hưởng ưu đãi giảm thuế thì ngoài những tiêu chí về doanh thu, tiêu chí về số lao động cũng cần phải quy định cả thêm tiêu chí, đó là: doanh thu năm 2020 bị sụt giảm so với năm trước liền kề. Điều đó mới thể hiện được đúng là doanh nghiệp bị thiệt hại do dịch bệnh.

Nhiều ý kiến băn khoăn về áp dụng tiêu chí xác định là doanh thu kết hợp với tiêu chí về lao động để thực hiện chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các đối tượng này. Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, chỉ giảm thuế cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 50 tỷ đồng, có dưới 100 lao động là chưa hợp lý. Theo đại biểu, doanh nghiệp có doanh thu dưới 50 tỷ đồng mà số lao động trên 100 người, ví dụ như có 200 lao động sẽ khó khăn hơn rất nhiều. “Họ đang rất vất vả để giữ chân người lao động mà không được giảm thuế này thì rất tiếc”, đại biểu chỉ rõ.

Về ước tính nếu tiếp tục mở rộng giảm thuế cho cả doanh nghiệp có quy mô vừa, có thể làm giảm thu ngân sách nhà nước từ 15.840 tỷ đồng lên khoảng 22.440 tỷ đồng, đại biểu cho rằng "con số này chỉ là ước tính, có khả năng ảo vì doanh nghiệp rất khó khăn thì làm sao có lợi nhuận". “Trên tinh thần thông qua để vừa hỗ trợ, động viên vừa giúp doanh nghiệp cầm cự, chờ cơ hội vượt qua khó khăn hiện nay thì chỉ nên sử dụng tiêu chí dưới 50 tỷ đồng”, đại biểu đề nghị.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân liệt kê lại nhiều chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn do dịch COVID-19 đã được ban hành như: cơ cấu lại nợ, giãn nợ, giảm lãi, giảm phí; gia hạn thời gian nộp thuế tiền sử dụng đất; hỗ trợ an sinh xã hội… Tuy nhiên, công tác triển khai và hướng dẫn gây khó khăn cho đối tượng thụ hưởng. Do đó, đại biểu đề nghị Chính phủ tăng cường công tác hậu kiểm, rà soát lại để các chính sách sớm đi vào cuộc sống.

Đại biểu Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) nhận định, cần có sự cân nhắc, tính toán để đưa ra các cơ chế, chính sách đảm bảo sự bình đẳng giữa các doanh nghiệp. Theo đại biểu, trong cơ cấu doanh nghiệp của Việt Nam, doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa chiếm khoảng 97% tổng số doanh nghiệp, chỉ có 3% còn lại là doanh nghiệp lớn. “Doanh nghiệp có 100 lao động đã được giảm thuế 30%, trong khi các doanh nghiệp lớn sử dụng tới 200.000 - 300.000 lao động lại không được miễn giảm gì liệu có công bằng? Các doanh nghiệp lớn liệu có băn khoăn mình không được Đảng, Nhà nước quan tâm, mặc dù sử dụng nhiều lao động, đóng góp lớn cho ngân sách”, đại biểu nêu vấn đề.

Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy (Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng, nếu xác định tiêu chí như Chính phủ đề xuất, các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh nói chung và cả nước sẽ rất khó. “Hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố rất khó khăn, không có đơn hàng mới, chỉ sản xuất cầm chừng trên các đơn hàng cũ có từ trước. Do đó, những doanh nghiệp nào không cắt giảm lao động, vẫn duy trì sản xuất, có nghĩa là đang rất cố gắng ”, đại biểu cho biết và đề nghị Chính phủ xem xét trên tổng thể những doanh nghiệp đang sử dụng lượng lớn lao động trên các địa bàn để có chính sách phù hợp.