Trong chương trình Kỳ họp thứ 14, chiều 18/3, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tổ chức Hội nghị thảo luận, góp ý vào dự thảo sửa đổi Hiến pháp. Đồng chí Ngô Văn Dụ, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì hội nghị.
Nhìn chung, cán bộ, đảng viên cơ quan Ủy ban Kiểm tra Trung ương nhất trí với kết cấu, các chương, điều của Dự thảo Hiến pháp năm 1992 và góp ý cụ thể vào một số chương, điều trong dự thảo. Mặt khác, các ý kiến đều bày tỏ quan điểm, chính kiến, khẳng định Điều 4 Hiến pháp về vai trò lãnh đạo của Đảng; về chức năng nhiệm vụ của các lực lượng vũ trang (không phi chính trị hóa quân đội); về nguyên tắc tổ chức bộ máy Nhà nước (không tam quyền phân lập); về sở hữu toàn dân về đất đai; về giữ tên nước như trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Tập thể Ủy ban Kiểm tra Trung ương nhất trí nhận định: Dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này có nhiều điểm mới, tiến bộ hơn so với Hiến pháp năm 1992, kế thừa và phát huy được giá trị của các bản Hiến pháp trước đó. Dự thảo tiếp tục khẳng định và thể hiện rõ tư tưởng phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc, coi đại đoàn kết toàn dân tộc là động lực, nguồn sức mạnh to lớn để xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước. Nội dung của dự thảo được mở rộng, khái quát cao và phù hợp với xu thế phát triển của xã hội.
Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 vừa kế thừa những thành tựu của các bản Hiến pháp trước đó cũng như xu thế phát triển mới. Đặc biệt là những quy định liên quan đến chế độ chính trị, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi trường, bảo vệ Tổ quốc được làm rõ và thể hiện một cách khoa học, được quy định tương đối đầy đủ.
Nội dung Dự thảo đã đảm bảo cụ thể hóa các quan điểm của Đảng trong Cương lĩnh chính trị và Văn kiện Đại hội XI của Đảng, các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 và 5 (khóa XI ) về sửa đổi Hiến pháp. Dự thảo Hiến pháp đã xác lập được cơ chế kiểm soát quyền lực trong các cơ quan bảo đảm quyền lực Nhà nước là thống nhất, phân định rõ thẩm quyền, trách nhiệm, cơ chế phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp; tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Dự thảo đã thể hiện rõ nội dung đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, trong đó có phương hướng lấy vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng làm trung tâm, Đảng lãnh đạo Nhà nước và xã hội, tổ chức đảng và đảng viên hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; đã xác lập cơ chế bảo đảm phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa vì mục tiêu xây dựng Nhà nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Dự thảo đã xác định rõ hơn cơ chế thực hiện quyền làm chủ của nhân dân thông qua hình thức dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện và thông qua các cơ quan nhà nước; đã thể hiện rõ nội dung đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ theo hướng xây dựng nền hành chính thống nhất, vững mạnh, tăng tính dân chủ, minh bạch và pháp quyền trong điều hành của Chính phủ.
Bảo đảm nguyên tắc tranh tụng
Sáng 18/3, tại Hà Nội, Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) đã tổ chức hội nghị góp ý kiến về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Trương Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC, Ủy viên Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 cho biết: Tòa án nhân dân, Tòa án quân sự các cấp, các đơn vị thuộc TANDTC đã tổ chức nghiêm túc và có chất lượng việc lấy ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đây là một đợt sinh hoạt chính trị quan trọng và là nhiệm vụ trọng tâm của ngành; đồng thời là dịp để cán bộ, công nhân viên chức trong ngành thể hiện tinh thần yêu nước, ý thức và trách nhiệm chính trị cao trước Đảng, Nhà nước trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Tại hội nghị, ý kiến của các đại biểu đều nhất trí với những nội dung trong Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Dự thảo này đã có sự kế thừa những giá trị khoa học về nội dung và kỹ thuật lập hiến trong các bản Hiến pháp 1946, 1959, 1980 và 1992. Dự thảo cũng đã thể chế hóa kịp thời các quan điểm của Đảng trong Cương lĩnh và văn kiện Đại hội Đảng (khóa XI), Nghị quyết và Kết luận của Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Góp ý Lời nói đầu của Hiến pháp, có ý kiến đề nghị bổ sung một số nội dung tại đoạn 4 như sau: “… Dưới ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, thể chế hóa Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của Đảng Cộng sản Việt Nam, thực hiện quyền nhân dân, Hiến pháp này tiếp tục khẳng định ý chí quyền lực của nhân dân và chủ quyền quốc gia; xác định cơ chế, phương thức phát huy dân chủ, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc…”.
Về nội dung Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân (Chương VIII), các đại biểu đề nghị tách Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân ra thành hai chương vì Tòa án nhân dân là cơ quan thực hiện quyền tư pháp còn Viện kiểm sát là cơ quan thực hiện quyền công tố. Một số đại biểu đề nghị bổ sung khoản 1 Điều 108 với nội dung: “Khi xét xử Hội thẩm ngang quyền với Thẩm phán; bổ sung khoản 5 như sau: “Nguyên tắc tranh tụng được bảo đảm. Phán quyết của Tòa án phải căn cứ vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa”.
Nguyễn Cường - Hương Thủy