Nhà báo lão thành Nguyễn Công Khuyến: Một đời tâm huyết với nghề

Nhà báo Nguyễn Công Khuyến thuộc lớp những người làm thông tin đối ngoại lão thành, tài ba và tận hiến vì sự nghiệp thông tấn báo chí. Ông quê ở Nam Định nhưng theo gia đình ra Hải Phòng từ năm 15 tuổi, sống một tuổi thơ lưu lạc, khó khăn. Hòa bình lập lại, ông cùng gia đình về Hà Nội, theo học trưởng Bưởi sau đó, rồi vào học khoa tiếng Anh, Đại học Sư phạm ngoại ngữ lớp đầu tiên vào năm 1958. Sau khi ra trường, ông về công tác tại Ban Biên tập tin đối ngoại của TTXVN vào năm 1961.

Là một người tư chất thông minh, ham học hỏi, say mê ngoại ngữ và nghề báo, ông đã nhanh chóng trở một biên tập viên chính, một người hiệu đính và Trưởng Tiểu ban tiếng Anh của Ban tin Đối ngoại. Ông đã dành hết tâm sức của mình cho lĩnh vực công tác rất quan trọng này của hãng thông tấn quốc gia, từ những năm hoà bình, trong thời kỳ chiến tranh ác liệt và sau khi đất nước thống nhất.

Ông đã bám trụ ở cơ quan ngay trong thời gian máy bay Mỹ ném bom ở Hà Nội, đi đến những vùng khác nhau ở trong nước và trên thế giới với cương vị một nhà báo. Trong chiến tranh biên giới 2/1979 chống quân xâm lược Trung Quốc, ông có mặt trên tuyến đầu cùng các đồng nghiệp và tận mắt chứng kiến sự hy sinh anh dũng của nhà báo Nhật Bản Tacano tại thị xã Lạng Sơn.

Đầu những năm 80, ông được TTXVN biệt phái sang giúp Thông tấn xã Campuchia SPK. Tại đây, ông vừa làm nhiệm vụ đào tạo các biên tập viên ngoại ngữ cho bạn, vừa trực tiếp cùng các bạn làm bản tin tiếng Anh cho SPK trong điều kiện vô cùng khó khăn của một đất nước vừa thoát khỏi nạn diệt chủng.

Vào cuối những năm 80, ông vừa phụ trách các tờ tin tiếng Anh Vietnam Weekly và tiếng Pháp Vietnam Hebdo, vừa trực tiếp chuẩn bị cho việc xuất bản tờ báo in tiếng Anh hàng ngày đầu tiên trong lịch sử báo chí Việt Nam. Xuất bản số đầu tiên vào ngày 17/6/1991, đến nay, Việt Nam News, tờ báo tiếng Anh quốc gia hàng ngày đầu tiên, vẫn đang là một kênh thông tin đối ngoại chính của đất nước do TTXVN xuất bản. Nhà báo Nguyễn Công Khuyến đã dành tất cả tâm huyết, tài năng, là người đặt nền móng, người tiên phong, đứng mũi chịu sào, vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức để xây dựng và phát triển tờ báo. Sau hai năm là Phó Tổng Biên tập (khi ấy Tổng Giám đốc TTXVN Đỗ Phượng trực tiếp làm Tổng Biên tập), từ năm 1993 nhà báo Nguyễn Công Khuyến là Tổng Biên tập báo Việt Nam News cho đến khi ông nghỉ công tác vào năm 1999.

Sau khi nghỉ, ông vẫn dành nhiều sự quan tâm, giúp đỡ, động viên cho đội ngũ những người làm báo Việt Nam News những năm sau này.

Nhà báo Nguyễn Công Khuyến là một người giàu tâm huyết, có bản lĩnh và có cá tính sáng tạo độc đáo. Được như thế là do ông luôn tự mình học tập, rèn luyện để nâng cao năng lực chuyên môn và ngoại ngữ. Mặc dù chỉ được đào tạo ở trong nước, không đi học dài ngày ở nước ngoài, ông có một trình độ tiếng Anh uyên thâm mà đồng nghiệp trong ngành, trong giới và bạn bè, chuyên nước ngoài đều khâm phục. Ông cũng tự mình rèn rũa, trau dồi về nghiệp vụ báo chí, truyền thông hiện đại để làm tốt nhiệm vụ của mình. Cuốn hồi ký viết bằng tiếng Anh "Ship With Paper Sails - Story Of Hanoi Newsman" (Con tàu với những cánh buồm giấy - Câu chuyện của một nhà báo Hà Nội) của ông được các khoa báo chí một số trường đại học và thư viện ở trong và ngoài nước quan tâm. Ông đã góp phần đào tạo nhiều lớp cán bộ thông tin đối ngoại, biên tập viên tiếng Anh cho ban biên tập đối ngoại, báo Việt Nam News, dìu dắt nhiều người trở thành những cán bộ chủ chốt trong các đơn vị. Trong công việc, ông luôn yêu cầu cao với bản thân và đồng nghiệp, đề cao tinh thần sáng tạo, vượt khó, cộng đồng trách nhiệm. Trong cuộc sống, ông là một người thẳng thắn, công tâm, dành nhiều sự quan tâm và chia sẻ với mọi người.

Tôi có nhiều kỷ niệm ân tình với nhà báo Nguyễn Công Khuyến. Biết ông từ lâu nhưng năm 1983, lần đầu tiên tôi mới có dịp đi cùng ông trong chuyến đi viết về đợt rút quân đầu tiên của quân tình nguyện Việt Nam khỏi Campuchia. Chuyến công tác không ít khó khăn ấy giúp tôi hiểu và quý trọng ông. Đầu năm 1991, theo đề nghị của ông, cơ quan phân công tôi về tham gia giúp ông và các đồng nghiệp để chuẩn bị cho việc xuất bản báo Việt Nam News. Đấy là những ngày rất khó khăn, thách thức khi mọi người đều chưa có kinh nghiệm trong việc xuất bản một tờ báo tiếng Anh hàng ngày. Chính khả năng lãnh đạo, bản lĩnh và tinh thần dám chịu trách nhiệm, vượt khó khăn của nhà báo Nguyễn Công Khuyến là chỗ dựa cho tập thể những người làm báo Việt Nam News những ngày đầu tiên vượt lên, cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ. Cùng ông, chúng tôi đã chứng kiến giờ phút số báo đầu tiên phát hành, chia sẻ những thăng trầm trong quá trình tìm đường phát triển để đưa Việt Nam News từng bước đi lên. Nhiều câu chuyện, nhiều kỷ niệm không thể nào quên trong những năm tháng ấy. Và như một nhân duyên, tôi tiếp tục gánh vác công việc ông gửi lại sau khi về nghỉ và gắn bó với Việt Nam News mãi đến những năm sau này.

Trong những lần đến thăm nhà báo Nguyễn Công Khuyến, trước kia và cả gần đây, khi ông bệnh tật, đau yếu, tôi luôn cảm nhận được lòng khát khao với công việc, cuộc sống và sự quan tâm đến tờ báo, đến cơ quan TTXVN mà ông có nhiều gắn bó, tình cảm thân thiết của ông đối với bạn bè đồng nghiệp, và cả sự yêu quý mà mọi người dành cho ông. Trong cuộc sống vốn rất hữu hạn với một đời người, thật hạnh phúc cho những ai để lại những công việc mang dấu ấn tinh thần của mình và để lại hình ảnh tốt đẹp trong lòng thân, bạn bè, đồng nghiệp. Nhà báo Nguyễn Công Khuyến là một người như thế! Hẳn ông rất thanh thản trong chuyến viễn du cuối cùng của mình!