Cán bộ, chiến sỹ Đội quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 trong quá trình tìm kiếm hài cốt liệt sỹ.
Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 được thành lập từ tháng 11/2013, với 15 cán bộ, chiến sỹ. Mục tiêu của đội là tiếp nhận thông tin từ thân nhân các gia đình liệt sỹ, người dân về địa điểm nghi là nơi ngã xuống của các Anh hùng, Liệt sỹ để tiến hành tìm kiếm, cất bốc.
Đội tập trung tìm kiếm tại huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum và các huyện Chư Păh, Đức Cơ, Chư Prông của tỉnh Gia Lai. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những địa điểm trên là vị trí đóng quân và chiến đấu của Trung đoàn 95, Trung đoàn 24, Trung đoàn 28, Tiểu đoàn đặc công 20, Đoàn 559 - những đơn vị tiền thân của Quân đoàn 3. Phạm vi hoạt động từ cửa khẩu Quốc tế Bờ Y về, cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh sang đến khu vực nước bạn Lào và Campuchia.
Là một trong những người trực tiếp chỉ đạo và tham gia tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ, Đại tá Ngô Đình Chung (sinh năm 1964), Chính trị viên Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 kể lại: Thời gian đầu thành lập, với số nhân lực ít, lại phải chia làm hai bộ phận tìm kiếm tại Gia Lai, Kon Tum, các cán bộ, chiến sỹ của đội gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, kinh nghiệm tìm kiếm còn ít, điều kiện cơ sở vật chất, nơi ăn chốn ở thiếu thốn, cùng với việc xác định chính xác vị trí mai táng liệt sỹ còn nhiều hạn chế do trải qua thời gian khá lâu, công cụ thô sơ đã khiến việc tìm kiếm, cất bốc hài cốt liệt sỹ không đạt được kết quả cao.
Năm 2015, Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 được bổ sung thêm 10 đồng chí, được tuyển chọn từ các cán bộ, quân nhân chuyên nghiệp, chiến sỹ có sức khỏe, trách nhiệm, tinh thần kiên trì, nhiệt tình, chu đáo. Đồng thời, đội đã tập trung khắc phục các khó khăn, khuyết điểm. Nhờ đó, hiệu quả công việc được nâng lên rõ rệt.
Từ khi thành lập đến nay, đơn vị đã tìm kiếm trên 700 vị trí tại 56 xã, phường, thị trấn của hai tỉnh Gia Lai, Kon Tum, quy tập được hài cốt liệt sỹ đưa về nơi an nghỉ cuối cùng. Bên cạnh đó, đơn vị phối hợp cùng Đội quy tập và tìm kiếm hài cốt liệt sĩ K52, thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai đưa hơn 30 hài cốt liệt sỹ về Nghĩa trang thành phố Pleiku.
Đại tá Ngô Đình Chung cho biết, ngoài việc tiếp nhận thông tin từ thân nhân các liệt sỹ, Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 luôn xác định, công tác dân vận đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tìm kiếm mộ liệt sỹ. Nhờ thông tin từ quần chúng nhân dân, nhiều phần mộ liệt sỹ đã được tìm thấy, cất bốc và được đưa về các nghĩa trang an táng.
Tháng 11/2017, đang tìm kiếm tại huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai, Đội nhận được thông báo của nhân dân tại thành phố Kon Tum. Trong lúc đào mương thoát nước, người dân đã phát hiện các vật dụng như bình tông, dây dù và nhiều vật dụng khác nên báo cho đội. Đội nhanh chóng đến hiện trường, tiến hành khai quật và phát hiện hai ngôi mộ nằm song song. Một ngôi mộ có chiếc ví ghi tên liệt sỹ Hoàng Văn Phúc, quê ở Hà Nam; ngôi mộ còn lại vô danh. Đơn vị đã tiến hành cất bốc, trao trả cho người thân và đưa về an táng. Đại tá Ngô Đình Chung kể lại.
Trong suốt hơn 5 năm thực hiện công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, không phải lúc nào Đại tá Ngô Đình Chung và các đồng đội cũng may mắn như thế. Tháng 5/2018, nhận được thông tin của người dân trong lúc đi rừng đã phát hiện nhiều di vật bên một dòng suối tại khu vực núi Chư Mom Ray, tỉnh Kon Tum, Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 đã tức tốc lên đường. Sau khi đi đường rừng, vượt qua hai quả núi, Đội đến được vị trí đã xác định trước đó. Một ngày đào xới, khai quật, đơn vị cũng chỉ tìm được dép cao su, dây thông tin và một số vật dụng khác nằm cách mặt đất khoảng 20cm.
“Do vị trí mộ nằm cạnh suối và được chôn cất khá nông, Đội xác định nhiều khả năng hài cốt đã bị thú rừng tha đi hoặc do mùa mưa, nước suối dâng cao đã cuốn trôi đi. Sau những nỗ lực tìm kiếm nhưng vô vọng, toàn đội đã thắp nhang tại vị trí này để tưởng nhớ đến chiến sỹ thông tin đã hy sinh...", Đại tá Ngô Đình Chung bồi hồi nhớ lại.
Không chỉ vậy, hiện nay, địa bàn tỉnh Gia Lai có hai vị trí được Đội quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 tập trung tìm kiếm. Đó là điểm cao 231 thuộc huyện Đức Cơ có ngôi mộ tập thể trên 100 liệt sỹ của Trung đoàn 95 và trận 41 thuộc huyện Chư Păh, với một ngôi mộ tập thể khoảng 20 liệt sỹ, hy sinh trong trận núi Chư Thoi năm 1972. Do thời gian quá lâu, cộng với nhiều thay đổi về địa hình, việc tìm kiếm còn gặp nhiều khó khăn. Đơn vị vẫn chưa xác định được chính xác vị trí của hai ngôi mộ tập thể nói trên. Dù vậy, Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 sẽ quyết tâm, bằng tất cả nhân lực, vật lực cũng như những thông tin trong quần chúng nhân dân để tìm kiếm và đưa các liệt sỹ về với gia đình, bạn bè, đồng đội, Đại tá Ngô Đình Chung khẳng định.
Cán bộ, chiến sỹ Đội quy tập mộ liệt sỹ, Cục Chính trị Quân đoàn 3 tổ chức mai tang các hài cốt liệt sỹ được tìm thấy.
Với những nỗ lực của mình, chỉ tính riêng trong năm 2018 và đến hết tháng 4 năm 2019, Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Quân đoàn 3 đã tìm kiếm, quy tập 20 hài cốt liệt sỹ trên địa bàn hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum. Đồng thời, đơn vị cung cấp thông tin về liệt sỹ cho thân nhân 553 trường hợp; thông tin về liệt sỹ cho đơn vị quy tập 93 trường hợp; tìm thấy phần mộ 9 trường hợp; tiếp tục xác minh 84 trường hợp. Các hoạt động đón nhận, bàn giao, an táng hài cốt liệt sỹ được tổ chức chặt chẽ, chu đáo, trang nghiêm, thể hiện sự tôn kính, tri ân các anh hùng, liệt sỹ...
Đại tá Tống Văn Hiểu, Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân đoàn 3 cho biết, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ là nhiệm vụ chính trị quan trọng, trách nhiệm của Quân đoàn 3 trong những năm vừa qua; thể hiện sâu sắc đạo lý, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của Quân đoàn đối với công lao to lớn của các anh hùng, liệt sỹ. Từ khi thành lập đến nay, Đội Quy tập mộ liệt sỹ, Quân đoàn 3 đã tích cực đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ; chủ động cung cấp thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ; rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ; lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ; xây dựng cơ sở dữ liệu về liệt sỹ, mộ liệt sỹ được thực hiện tích cực, đạt kết quả tốt.
Thời gian tới, Đội Quy tập mộ liệt sỹ của đơn vị sẽ tiếp tục giải mã ký hiệu, phiên hiệu đơn vị Quân đội trong chiến tranh giải phóng và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, phục vụ việc tìm kiếm, cất bốc, quy tập mộ liệt sỹ trên địa bàn hai tỉnh Gia Lai và Kon Tum, đưa các Anh hùng, Liệt sỹ về với gia đình, về với các đồng đội...