Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình: Tin tưởng Việt Nam chấm dứt cơ bản dịch bệnh AIDS vào năm 2030

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình; Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cùng đại diện lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương; các tổ chức quốc tế, tổ chức cộng đồng, các bệnh viện, đại diện lãnh đạo UBND, lãnh đạo các sở, ban, ngành đã tham dự tại đầu cầu trực tuyến của 63 tỉnh, thành phố.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh: Trong 30 năm qua, Đảng, Nhà nước đã lãnh đạo, chỉ đạo cùng với sự vào cuộc của chính quyền các cấp, sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể và của nhân dân, Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận.

Nổi bật là, trong 30 năm qua, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 52-CT/TW về lãnh đạo công tác phòng, chống AIDS và Chỉ thị số 54/2005/CT-TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác phòng, chống HIV/AIDS trong tình hình mới. Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới, theo đó mục tiêu của Việt Nam là chấm dứt cơ bản dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Việt Nam cũng là một trong những nước đầu tiên trên thế giới có Luật riêng về HIV/AIDS. Chính phủ cũng đã 3 lần ban hành Chiến lược quốc gia Phòng, chống HIV/AIDS (mỗi Chiến lược là định hướng cho giai đoạn 10 năm), gần nhất là Chiến lược quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ ban hành vào ngày 14/8/2020. 

Cùng với khuôn khổ pháp lý dần được hoàn thiện, một hệ thống phòng, chống HIV/AIDS hoàn chỉnh từ Trung ương đến địa phương cũng được thiết lập. Việt Nam cũng là quốc gia sử dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ của quốc tế cho công tác phòng, chống HIV/AIDS trong rất nhiều năm.

Phó Thủ tướng biểu dương các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương, các cơ quan thông tin đại chúng, cá nhân, tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp trong thời gian qua đã nỗ lực, đóng góp nhiều công sức vào công cuộc phòng, chống HIV/AIDS.  

Tuy nhiên, dù đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, song công tác phòng, chống HIV/AIDS ở nước ta thời gian tới còn đối diện nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể, dịch HIV vẫn tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp, mỗi năm nước ta vẫn có gần 10.000 trường hợp nhiễm HIV mới được phát hiện; khoảng 2.000 người tử vong; còn khoảng 40.000 người nhiễm HIV sống trong cộng đồng mà chưa biết tình trạng của mình. Tình trạng kỳ thị, phân biệt, đối xử liên quan đến HIV tuy đã giảm nhưng vẫn còn khá phổ biến, đó sẽ là rào cản cho những người nghi ngờ nhiễm HIV tiếp cận công bằng các dịch vụ y tế…

Việt Nam đã chọn chủ đề cho Tháng Hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS của Việt Nam năm 2020 là "30 năm ứng phó và cơ hội chấm dứt đại dịch AIDS tại Việt Nam", Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình nhấn mạnh, việc lựa chọn chủ đề này mang nhiều ý nghĩa, nhắc nhở mỗi người không quên rằng Việt Nam đã trải qua 30 năm phòng, chống HIV, là thời điểm để nhìn nhận lại công cuộc ứng phó với đại dịch AIDS và có những điều chỉnh phù hợp trong chặng đường sắp tới. Bên cạnh đó, dịch HIV/AIDS từng bước được kiểm soát ở Việt Nam nhưng cũng còn nhiều khó khăn trước mắt đang chờ đợi.

"Chúng ta đã đạt được nhiều kết quả trong chặng đường 30 năm nhưng chúng ta không được phép chủ quan, lơ là. Dịch HIV/AIDS không thể tự mất đi nếu không được đầu tư và can thiệp. Đầu tư cho phòng, chống HIV/AIDS không chỉ mang lại hiệu quả lớn về sức khỏe mà còn góp phần ổn định an ninh trật tư và phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương và của cả nước" - Phó Thủ tướng nói.

Thời gian tới, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương cần chủ động xây dựng, trình cấp thẩm quyền phê duyệt kế hoạch phòng, chống HIV/AIDS cho đến năm 2030, trước mắt cho giai đoạn trung hạn 2021-2025; tăng cường đầu tư, phân bổ ngân sách, bảo đảm tài chính cho công tác phòng, chống HIV/AIDS; lồng ghép nội dung phòng, chống HIV/AIDS vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ngành y tế cần phát huy mọi nguồn lực hiện có, kết hợp với ứng dụng tiến bộ vượt bậc của cách mạng công nghiệp 4.0, tiếp tục tăng cường, mở rộng độ bao phủ, nâng cao chất lượng các dịch vụ khám chữa bệnh, can thiệp giảm tác hại, tư vấn xét nghiệm HIV, chăm sóc, điều trị HIV/AIDS. Ngành cũng cần thực hiện tốt công tác liên thông trong khám, chữa bệnh, bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, đặc biệt tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân tiếp cận các dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV; người có hành vi nguy cơ cao tiếp cận sớm dịch vụ xét nghiệm HIV; người nhiễm HIV được tiếp cận điều trị bằng thuốc kháng virus ARV sớm và tham gia bảo hiểm y tế.

Các tổ chức xã hội, cộng đồng cần tham gia tích cực, mạnh mẽ hơn nữa vào các hoạt động phòng chống HIV/AIDS, nhất là việc cung cấp các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS cho các nhóm đối tượng. Các cơ quan Chính phủ thời gian tới cần giúp Chính phủ nghiên cứu, đề xuất tạo môi trường, cơ chế thuận lợi cho sự tham gia của các tổ chức xã hội trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình cũng mong muốn và đề nghị Chính phủ các nước, các cá nhân và tổ chức quốc tế tiếp tục quan tâm ủng hộ về tài chính và kỹ thuật để giúp Việt Nam trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: "Chúng ta cùng tin tưởng mạnh mẽ rằng, Việt Nam sẽ thực hiện được mục tiêu chấm dứt cơ bản dịch AIDS vào năm 2030 góp phần cùng cộng đồng quốc tế kiểm soát thành công đại dịch này".

Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá là điểm sáng về phòng, chống HIV/AIDS, là 1 trong 4 quốc gia (cùng với Anh, Đức, Thụy Sỹ) điều trị HIV/AIDS hiệu quả nhất thế giới. 

Theo báo cáo của Bộ Y tế, Việt Nam duy trì tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư dưới 0,3% như mục tiêu Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2029 và tầm nhìn 2030. 

Trong khu vực, Việt Nam là nước có số ước tính ca nhiễm mới HIV năm 2018 giảm lớn nhất (64%) so với năm 2010. Số ca nhiễm mới HIV của Việt Nam năm 2018 chỉ chiếm khoảng 2% trong tổng số ca nhiễm mới HIV ước tính cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Kết quả trên cho thấy, việc triển khai tích cực, hiệu quả chương trình phòng, chống HIV/AIDS trong thời gian qua. Hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV ngày càng đa dạng, hiệu quả. 

Hiện cả nước có hơn 1.200 phòng xét nghiệm sàng lọc, bao phủ 100% tuyến huyện; 170 phòng xét nghiệm khẳng định HIV, bao phủ 100% tỉnh, thành phố. Hệ thống phòng xét nghiệm khẳng định HIV cũng đang được triển khai thí điểm sử dụng 3 test nhanh tại các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa. 

Hệ thống các cơ sở điều trị HIV/AIDS đã được thiết lập nhanh chóng để mở rộng độ bao phủ điều trị. Số lượng bệnh nhân được điều trị tăng nhanh qua các năm, đến 30/9/2020, Việt Nam đang điều trị cho 159.984 bệnh nhân HIV, tại 446 cơ sở điều trị và 652 cơ sở cấp phát thuốc. Trong đó, 76% được tiếp cận với chương trình điều trị ARV. 

Số trẻ em nhiễm HIV do lây truyền HIV từ mẹ có xu hướng liên tục giảm từ năm 2012 đến nay, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở những trẻ được điều trị dự phòng bằng ARV trong 4 năm gần đây đều dưới 2,5%.

Tại hội nghị, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã trao tặng Huân chương lao động tặng các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.