Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc theo hình thức trực tuyến. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
Đây là hoạt động tiếp theo trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 54 (AMM-54) và các Hội nghị liên quan. Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Wang Yi và Tổng Thư ký ASEAN cùng dự Hội nghị.
Bộ trưởng Vương Nghị khẳng định ASEAN luôn có vị trí quan trọng trong chính sách ngoại giao láng giềng của Trung Quốc. Trung Quốc luôn ủng hộ các nỗ lực xây dựng Cộng đồng và vai trò trung tâm của ASEAN, mong muốn nâng quan hệ Đối tác chiến lược lên tầm cao mới nhân kỷ niệm 30 năm quan hệ.
Trung Quốc cho rằng, quan hệ Trung Quốc - ASEAN tiếp tục đạt kết quả quan trọng trên tinh thần láng giềng hữu nghị và đối tác, ứng phó kịp thời, hiệu quả với đại dịch, tích cực duy trì và thúc đẩy thương mại, đầu tư; cho biết đã tài trợ 119 triệu liều vaccine ngừa COVID-19 và sẽ tiếp tục cung ứng vaccine cho ASEAN, hỗ trợ xây dựng trung tâm sản xuất và phân phối vaccine khu vực, cung cấp các vật tư y tế thiết yếu, khởi động triển khai Sáng kiến hợp tác Y tế ASEAN-Trung Quốc. Cùng với đó, tăng cường hợp tác trong khuôn khổ Hợp tác những người bạn vaccine ASEAN-Trung Quốc, triển khai Chương trình hợp tác quản lý y tế công cộng ASEAN-Trung Quốc (PROMPT) hỗ trợ nâng cao năng lực ứng phó dịch bệnh cho các nước ASEAN.
Thay mặt ASEAN, với tư cách là nước điều phối quan hệ, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines nhất trí quan hệ ASEAN-Trung Quốc phát triển mạnh mẽ và vững chắc 30 năm qua, hoan nghênh Trung Quốc tham gia và đóng góp tích cực trong các cơ chế do ASEAN dẫn dắt.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị phát biểu trực tuyến tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN - Trung Quốc. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
ASEAN cảm ơn và đánh giá cao Trung Quốc đã hỗ trợ kịp thời và hiệu quả cho ASEAN ứng phó COVID-19 ngay từ khi dịch bệnh mới bùng phát, tài trợ 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, cung cấp vaccine và vật tư y tế giúp các nước ASEAN thời gian qua. Các nước hoan nghênh hợp tác ASEAN-Trung Quốc vẫn được duy trì bất chấp khó khăn bởi COVID-19. Hai bên tiếp tục là đối tác thương mại hàng đầu của nhau trong 6 tháng đầu năm 2021 với tổng kim ngạch thương mại đạt 516,9 tỷ USD.
Hai bên nhất trí tiếp tục ưu tiên phối hợp kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, đồng thời hỗ trợ lẫn nhau đẩy mạnh các nỗ lực phục hồi bền vững. ASEAN đề nghị phối hợp tạo thuận lợi trao đổi thương mại, đầu tư, tận dụng hiệu quả Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc (ACFTA), thúc đẩy sớm phê chuẩn Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) để tạo động lực tăng trưởng mới. Trung Quốc đề xuất tiếp tục xác định chủ đề Hợp tác phát triển bền vững cho năm 2022, chú trọng phát triển xanh và giảm khí thải carbon; đồng thời xem xét tăng đóng góp cho Quỹ hợp tác ASEAN-Trung Quốc.
Về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm, Hội nghị khẳng định duy trì môi trường hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực, trong đó có ở Biển Đông, là quan tâm và lợi ích chung của cả ASEAN và Trung Quốc. Các Bộ trưởng hoan nghênh các nỗ lực sớm nối lại đàm phán bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), bao gồm Cuộc họp quan chức cao cấp ASEAN-Trung Quốc về triển khai Tuyên bố về ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC) lần thứ 19 ngày 7/6/2021 tại Trùng Khánh. Các Bộ trưởng cam kết tiếp tục thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và thúc đẩy đàm phán xây dựng COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Trung Quốc hoan nghênh kết quả Hội nghị các Nhà lãnh đạo ASEAN ngày 24/4/2021, ủng hộ vai trò của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hòa giải, hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp ổn định tình hình.
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định quan hệ ASEAN-Trung Quốc đã trưởng thành và phát triển lớn mạnh trong ba thập kỷ qua. Bộ trưởng hoan nghênh đề xuất nâng cấp quan hệ ASEAN-Trung Quốc và đề nghị hai bên cần khai thác tốt các tiềm năng hợp tác rộng lớn, tăng cường hợp tác kinh tế, hỗ trợ thương mại và đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu của các nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, vào thị trường Trung Quốc và ngược lại; thúc đẩy đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng trong khu vực và các khuôn khổ hợp tác tiểu vùng, trong đó có Mê Công – Lan Cang (Lan Thương); đánh giá cao và mong Trung Quốc tiếp tục hỗ trợ cung cấp vaccine và nâng cao năng lực ứng phó y tế cho các nước ASEAN.
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu tại điểm cầu Hà Nội. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh, các bên cần thể hiện thiện chí hợp tác, hành động có trách nhiệm, cùng nhau hướng tới xây dựng Biển Đông hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và bảo vệ môi trường; các bên cần thượng tôn pháp luật, giải quyết các tranh chấp và khác biệt thông qua các biện pháp hòa bình; khẳng định Việt Nam cam kết cùng các nước ASEAN và Trung Quốc tiếp tục triển khai đầy đủ và hiệu quả DOC, hoan nghênh việc nối lại đàm phán COC. Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn khẳng định Việt Nam sẽ nỗ lực tối đa thúc đẩy tiến trình đàm phán hướng tới hoàn tất COC hiệu quả, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, được cộng đồng quốc tế ủng hộ.
Sau Hội nghị, Myanmar chính thức tiếp nhận điều phối quan hệ ASEAN-Trung Quốc giai đoạn 2021-2024. Hai bên nhất trí phối hợp tổ chức thành công Hội nghị cấp cao kỷ niệm ASEAN-Trung Quốc 30 năm thiết lập quan hệ.