Sáng 25/9, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội thảo xin ý kiến về Dự thảo Thông tư quy định về cách xác định sản phẩm, hàng hóa là sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam.
Ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 43/2017/NĐ-CP (Nghị định 43), ngày 14/4/2017 về nhãn hàng hóa. Theo quy định của Nghị định, mọi tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa tại Việt Nam hoặc nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam đều phải ghi nhãn cho hàng hóa.
Tuy nhiên, các quy định này mới chỉ áp dụng cho hàng xuất khẩu và hàng nhập khẩu, giúp hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu theo cam kết tại các hiệp định thương mại tự do hoặc phục vụ các mục tiêu khác của quản lý ngoại thương. Với hàng hóa sản xuất, bao gồm cả sản xuất từ đầu vào nhập khẩu, và sau đó lưu thông trong nước, hiện chưa có quy định như thế nào thì được gắn nhãn "sản phẩm của Việt Nam" hay "sản xuất tại Việt Nam.
“Một số mặt hàng dù chỉ trải qua các công đoạn gia công, lắp ráp, chế biến đơn giản tại Việt Nam nhưng cũng gắn nhãn "sản xuất tại Việt Nam" khiến người tiêu dùng thắc mắc, thậm chí bức xúc nhưng các cơ quan chức năng lại không có căn cứ để phân xử”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho biết.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh chủ trì hội thảo.
Để khắc phục các bất cập trên, Bộ Công Thương đã soạn thảo Dự thảo Thông tư quy định về cách xác định sản phẩm, hàng hóa là sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam. Đại diện Bộ Công Thương khẳng định, Thông tư sẽ không làm phát sinh thêm chi phí cho doanh nghiệp, mà giúp các tổ chức, cá nhân có căn cứ để thực hiện đúng yêu cầu của Nghị định 43, giúp loại bỏ các trường hợp vô tình hay cố tình vi phạm thông tin về nước xuất xứ.
“Các doanh nghiệp chân chính sẽ không phải đối diện với nguy cơ cáo buộc "gian lận xuất xứ", tránh được rủi ro kiện tụng và mất uy tín với người tiêu dùng. Ngoài ra, kết hợp với việc thực thi nghiêm túc Nghị định 43 tại cửa khẩu, Thông tư cũng sẽ giúp loại bỏ dần tình trạng hàng nhập khẩu nhập nhèm "đội lốt" hàng Việt Nam như trong thời gian qua”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh khẳng định.
Góp ý về nội dung Dự thảo Thông tư, bà Trần Thị Thu Hương, Phòng Thương mại Công nghiệp Việt Nam cho biết, vừa qua có nhiều vụ hàng hóa gắn nhãn mác Việt Nam dù không phải hàng Việt Nam khiến cơ quan quản lý không biết xử lý thế nào nên việc xây dựng dự thảo là cần thiết. Tuy nhiên, bà Hương khá băn khoăn khi xây dựng dự thảo, quy định để xác định thế nào là hàng hóa Việt Nam thì Thông tư lại đưa ra một loạt những quy định về xuất xứ cho sản phẩm khá tương đồng với quy định trong Nghị định 31 và Thông tư 05. Do đó, Bộ cần xem xét có cần thiết ban hành bản dự thảo này không, hay chỉ cần sửa đổi trong Nghị định 31 hoặc Thông tư 05, mở rộng phạm vi thay vì áp dụng cho hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thì thêm cả hàng được sản xuất và lưu thông tại Việt Nam.
Còn ông Trần Quang Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam nêu kiến nghị và thắc mắc về mặt hàng sữa bột cho trẻ em, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu cả sữa bột, vitamin, nhưng công thức để phối trộn sữa dinh dưỡng phù hợp với trẻ em Việt Nam lại là chất xám của doanh nghiệp.
"Như vậy, nhiều trường hợp sữa bột nếu tính theo giá trị gia tăng thì không đạt tỷ lệ sản xuất trong nước trên 30% nhưng sản xuất khâu cuối cùng ở Việt Nam thì sẽ ghi xuất xứ như thế nào, nếu ghi xuất xứ New Zealand hay xuất xứ Mỹ có coi là gian lận hay không?", ông Trung đặt vấn đề.
Ông Trung cũng đặt vấn đề về trường hợp doanh nghiệp Việt Nam đầu tư trang trại nuôi bò sữa ở Lào, Campuchia, hệ thống quản lý, nhân lực đều là người Việt Nam nhưng sử dụng đồng cỏ của quốc gia khác và chỉ mất khoảng vài giờ xe chạy để đưa sữa về Việt Nam thì sữa tươi đó ghi xuất xứ như thế nào.
Trả lời những thắc mắc được đưa ra bởi Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, trong trường hợp không xác nhận xuất xứ tại nước nào thì doanh nghiệp sẽ ghi là xuất xứ bởi doanh nghiệp. "Trong rất nhiều trường hợp không xác định nổi xuất xứ tại quốc gia nào thì nên mở rộng cách ghi", Thứ trưởng Khánh cho biết.
Thứ trưởng Khánh cho biết thêm, khi nào sữa tươi, sữa bột sản xuất thu được trên lãnh thổ Việt Nam thì mới được coi là hàng hóa Việt Nam. Còn nếu nhập khẩu nguyên liệu về và giá trị gia tăng không vượt 30% thì ghi xuất xứ theo Nghị định 43. Nếu như sau này được mở rộng ra có thể ghi "Chế biến tại Việt Nam".