Ngày 5/12, tại Hà Nội, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, Trưởng ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương đã chủ trì phiên họp thứ 12 Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương để lấy ý kiến góp ý đề án tổ chức lại cơ quan điều tra theo hướng thu gọn đầu mối. Cùng dự phiên họp có đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, cùng các thành viên Ban Chỉ đạo.
Được tổ chức, hoạt động theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2003 và Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự năm 2004, trong những năm qua, các cơ quan điều tra và cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra đã có cố gắng trong phòng ngừa, phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm, góp phần quan trọng bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động điều tra cũng bộc lộ một số thiếu sót: Chất lượng, tiến độ điều tra một số vụ án hình sự chưa bảo đảm. Ở một số lĩnh vực xảy ra tội phạm, tỷ lệ phát hiện, khởi tố, điều tra chưa cao; quan hệ phối hợp giữa cơ quan điều tra với các chủ thể khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra còn hạn chế.
Tại phiên họp, lãnh đạo Bộ Công an đã trình bày mục đích, yêu cầu, phạm vi nghiên cứu của Đề án tổ chức lại cơ quan điều tra theo hướng thu hẹp đầu mối. Theo đó, đề án được xây dựng trên nguyên tắc xác định rõ vị trí của cơ quan điều tra, đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ, điều tra đúng người, đúng tội, nghiêm minh, thích ứng với yêu cầu thực tế. Đề án cũng nêu rõ sự cần thiết của xây dựng mô hình cơ quan điều tra, xác lập quan hệ giữa cơ quan điều tra chuyên trách với các cơ quan khác được giao một số nhiệm vụ điều tra theo tinh thần Nghị quyết 49 về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020.
Nhiều ý kiến tại phiên họp cho rằng, củng cố các cơ quan điều tra là việc cần thiết để khắc phục thiếu sót và đáp ứng yêu cầu thực tế trước mắt cũng như lâu dài. Bên cạnh đó, các đại biểu đã ghi nhận quan điểm xây dựng đề án đã bảo đảm mọi hoạt động của cơ quan điều tra tuân thủ pháp luật, không gây xáo trộn lớn về tổ chức bộ máy, có chọn lọc kinh nghiệm tổ chức của các cơ quan điều tra các nước phù hợp với điều kiện kinh tế, chính trị, truyền thống pháp luật về điều tra hình sự Việt Nam.
Đánh giá cao sự chuẩn bị của ban soạn thảo đề án cùng những nội dung góp ý phân tích của các thành viên, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cho rằng, xây dựng đề án nhằm hướng tới mục đích cuối cùng là khắc phục những nhược điểm của cơ quan điều tra hiện nay. Chủ tịch nước cũng gợi mở để các đại biểu thảo luận kỹ hơn về mô hình tổ chức cơ quan điều tra theo pháp luật hiện hành cùng những điều kiện để tổ chức lại cơ quan điều tra theo hướng thu gọn một đầu mối. Liên hệ với những kiến nghị của người dân về tình trạng oan sai còn tồn tại chưa được khắc phục, Chủ tịch nước nhấn mạnh, hệ thống tố tụng, trong đó có cơ quan điều tra được kiện toàn tổ chức và đổi mới phương thức hoạt động, sẽ góp phần hạn chế án oan, bỏ lọt tội. Chủ tịch nước đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát đề án, tiếp thu và bổ sung những nội dung phù hợp, kịp thời điều chỉnh để hoàn thiện bản đề án, góp phần cải cách tư pháp đáp ứng yêu cầu tình hình mới.
Hoàng Giang