Nhân dịp này, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đã chia sẻ với báo chí về ý nghĩa và nội dung trọng tâm của bản Thông cáo quan trọng này.
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam. Ảnh: Dương Giang/TTXVN
Xin Thứ trưởng cho biết ý nghĩa của việc các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ra Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53?
Chúng tôi rất phấn khởi khi các nước đã nhất trí để đưa ra Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53. Việc ra được Thông cáo chung này rất có ý nghĩa, thể hiện sự đoàn kết, nhất trí cao cũng như những quyết tâm, sự đồng thuận của ASEAN trong việc đưa ra thế giới tiếng nói của mình đối với các vấn đề nội bộ; việc xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như quan điểm của ASEAN đối với các vấn đề khu vực và trên thế giới. Đây cũng là thành công chung của nước chủ nhà.
Việt Nam là nước dự thảo bản Thông cáo chung đầu tiên và đưa ra thương lượng cùng với các nước để đàm phán, xây dựng dự thảo. Việc đàm phán để xây dựng nên dự thảo đã kéo dài trong hơn một tuần và đạt được sự đồng thuận của tất cả các nước vào sáng 10/9. Điều này thể hiện tinh thần xây dựng để đạt được sự dung hòa, mối quan tâm của 10 nước, thống nhất để ra được Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53.
Thứ trưởng có thể nêu một số điểm mới, nổi bật của Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 lần này?
Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 đề cập rất nhiều lĩnh vực nhưng điều quan trọng là Thông cáo chung đã ghi nhận tất cả những kết quả công tác của ASEAN trong thời gian qua, cũng như ghi nhận tất cả những sáng kiến, đề xuất của Việt Nam trong năm 2020. Bên cạnh đó, Thông cáo cũng ghi nhận việc thể hiện quan điểm của ASEAN về các vấn đề của khu vực và thế giới.
Vấn đề Biển Đông và quá trình đẩy mạnh đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) được đề cập trong Thông cáo chung như thế nào, thưa Thứ trưởng?
Như mọi năm, vấn đề Biển Đông là nội dung rất quan trọng, thu hút sự quan tâm của các nước trong và ngoài khu vực. Vấn đề Biển Đông được đề cập thích đáng trong Thông cáo chung Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, thể hiện sự quan tâm và những quan điểm cơ bản cũng như những mong muốn của ASEAN, trong đó có việc ASEAN và Trung Quốc sớm đạt được COC chất lượng, tổng thể và phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982).
Chúng tôi mong muốn có thể tiếp tục triển khai quá trình đàm phán về COC sớm nhất. Philippines là nước điều phối quan hệ ASEAN-Trung Quốc và đang chủ trì đàm phán về COC. Vì vậy, việc tiếp tục đàm phán về COC cũng rất phụ thuộc vào nước điều phối. Tôi mong rằng, Philippines sẽ chủ động tạo điều kiện để các bên có thể gặp nhau. Tôi cũng hy vọng việc tiếp tục đàm phán về COC có thể được thực hiện như lời của Ngoại trưởng Philippines.
Đối với các nỗ lực ứng phó với COVID-19 và phục hồi kinh tế ASEAN, Thông cáo chung đề cập vấn đề này như thế nào, thưa Thứ trưởng?
Thông cáo chung hoàn toàn ghi nhận các sáng kiến, nỗ lực của các nước ASEAN trước dịch COVID-19 do Việt Nam đề xuất, trong đó có các sáng kiến về lập Quỹ ASEAN ứng phó COVID-19, Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực cũng như việc lập ra các tiêu chuẩn ứng phó với dịch bệnh, xây dựng kế hoạch tổng thể phục hồi hậu COVID-19.
Quỹ ASEAN ứng phó với COVID-19 đã được thành lập tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 và bắt đầu đi vào hoạt động. Ban Thư ký ASEAN cũng đang xây dựng một quy chuẩn để hướng dẫn việc sử dụng quỹ này. Hiện nay, quỹ cơ bản đã có khoảng vài triệu USD và các nước tiếp tục đóng góp.
Thứ trưởng đánh giá như thế nào về việc duy trì vai trò trung tâm của ASEAN tại Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53?
ASEAN đã tạo được diễn đàn thu hút sự quan tâm của các nước đối tác, cùng ngồi lại với nhau trong một bầu không khí dân chủ, thoải mái và bình đẳng. Từ đó các nước có điều kiện thể hiện quan điểm, lập trường của mình về tình hình khu vực và thế giới.
Chúng ta đã cùng các nước ASEAN thể hiện tâm thế của ASEAN. Đó là sự đoàn kết, nhất trí rất cao về các vấn đề cơ bản, cốt lõi; trong đó có thể hiện vai trò trung tâm của ASEAN, gìn giữ tính độc lập, trung lập của ASEAN. Thái độ của các nước ASEAN trong hội nghị rất chân thành, thẳng thắn, xây dựng, từ đó tạo nên vai trò trung tâm của ASEAN, dẫn dắt thảo luận và tạo không khí chung thảo luận giữa các nước trên tinh thần xây dựng, hợp tác, tạo dựng lòng tin.
Trân trọng cảm ơn Thứ trưởng.