Thủ tướng Chính phủ: Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo là ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Lễ trao giải có sự tham dự của Giáo sư Richard Henry Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture; đại sứ các nước tại Việt Nam; đại diện các tổ chức quốc tế; đông đảo các nhà khoa học hàng đầu trong nước và thế giới.

Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng, người sáng lập Quỹ VinFuture và Giải thưởng Khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture cũng có mặt.

Tại Lễ trao giải, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh, với thông điệp "Bứt phá kiên cường", VinFuture 2024 là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, tiếp tục vinh danh các công trình nghiên cứu và phát minh mang tính đột phá, tác động sâu rộng, giúp nhân loại vượt qua khó khăn và chạm tới những đỉnh cao mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, trong thế giới đầy biến động với nhiều khó khăn, thách thức ngày nay, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo là con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất để chúng ta bứt phá, vươn xa, bay cao, hội nhập trong tiến trình phát triển, làm cho thế giới, nhân loại ngày càng tốt đẹp, ấm no và hạnh phúc hơn.

Theo Thủ tướng, Tuần lễ Khoa học công nghệ VinFuture 2024 hội tụ những “tinh hoa”, những “người khổng lồ” của khoa học thế giới với những thành tựu khoa học xuất sắc, đặc biệt là những công trình khoa học được vinh danh lần này. Với phạm vi bao quát các lĩnh vực cốt lõi như khoa học máy tính, y tế công cộng, sức khỏe toàn cầu, khoa học vật liệu và y học tái tạo, các công trình được vinh danh lần này đều là các sáng kiến đột phá, những giải pháp quan trọng giải quyết các thách thức chung mang tính toàn cầu, toàn dân và góp phần định hình tương lai của thế giới.

Đánh giá cao việc hình thành, phát triển và khẳng định tầm vóc quốc tế của Quỹ VinFuture, Thủ tướng Chính phủ tin tưởng, Giải thưởng VinFuture tiếp tục tạo động lực, truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các nhà khoa học, doanh nhân, nhất là đối với thế hệ trẻ Việt Nam với nhiệt huyết, khát vọng, ý chí vươn lên và sự kiên trì, bền bỉ để hiện thực hóa những ước mơ, hoài bão của mình.

Thủ tướng cho biết, Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn đặc biệt quan tâm đến khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, là quốc sách và là ưu tiên hàng đầu để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định.

“Trong nỗ lực “bắt kịp, tiến cùng, bứt phá và vượt lên”, Việt Nam xác định rõ ý nghĩa đặc biệt quan trọng, ưu tiên nguồn lực và tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách cho phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là trong các ngành, lĩnh vực mới nổi, đặc biệt quan trọng như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế sáng tạo, chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, internet vạn vật”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn các nhà khoa học và cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư, các đối tác quốc tế và trong nước tiếp tục hợp tác chặt chẽ, ủng hộ, hỗ trợ, giúp đỡ hiệu quả hơn nữa để Việt Nam tiếp tục có những bước phát triển đột phá trong nâng cao năng lực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo; trong đó, tập trung cho việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách với quan điểm “thể chế là đột phá của đột phá”, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực chất lượng cao, các quỹ đầu tư mạo hiểm, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực từ bên trong và bên ngoài cho khoa học - công nghệ, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Qua đó, góp phần tạo động lực bứt phá, sớm hiện thực hóa, thực hiện thành công các mục tiêu chiến lược: Phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

Chúc mừng các nhà khoa học được vinh danh tại mùa giải VinFuture 2024, Thủ tướng khẳng định, Việt Nam cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo ngày càng tỏa sáng, phát triển mạnh mẽ. Với tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, Việt Nam luôn hoan nghênh, khuyến khích các chuyên gia, nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư hiện thực hóa các ý tưởng, cơ hội, dự án đầu tư của mình.

Việt Nam tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, luôn là đối tác tin cậy, là người bạn đồng hành thủy chung và nỗ lực hết sức mình để đóng vai trò là một trong những “người truyền lửa” trong phát triển hệ sinh thái khoa học - công nghệ, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Tại Lễ trao giải, Giáo sư Richard Friend vui mừng thông báo, các Nhà sáng lập Quỹ đã quyết định tổ chức Lễ trao giải VinFuture vào ngày thứ 6 đầu tiên của tháng 12 hằng năm. Giáo sư Richard Friend cho biết, Hội đồng Sơ khảo và Hội đồng Giải thưởng đã bắt đầu việc đánh giá ngay sau khi đóng cổng đề cử vào tháng 4/2024, đưa ra quyết định lựa chọn cuối cùng vào cuối tháng 9/2024. Nhận xét, các công trình dự Giải thưởng VinFuture 2024 là những minh chứng rõ nét cho tầm vóc và tầm ảnh hưởng ngày càng lan rộng của Giải thưởng VinFuture qua 4 mùa giải, Giáo sư chúc mừng hành trình đầy cảm hứng của các nhà khoa học, từ những ý tưởng căn bản ban đầu đến những thành tựu vang dội trên quy mô toàn cầu.

Theo Giáo sư Richard Friend, Giải thưởng VinFuture khẳng định tầm nhìn đúng đắn, khi hai nhóm nhà khoa học từng được vinh danh bởi VinFuture đã tiếp tục được cộng đồng khoa học quốc tế công nhận tại Giải Nobel. Năm 2021, nhóm Chủ nhân Giải thưởng Chính VinFuture mùa đầu tiên, Tiến sĩ Katalin Karikó và Giáo sư Drew Weissman, đã xuất sắc được trao Giải Nobel Y học năm 2023. Công trình nghiên cứu đột phá về biến đổi và kiểm soát mARN vào đầu những năm 2000 đã giúp phát triển vaccine chống COVID-19, hứa hẹn là nền tảng cho việc phát triển nhiều phương pháp điều trị mới.

Tiến sĩ John Jumper và Tiến sĩ Demis Hassabis đến từ Google DeepMind, Chủ nhân Giải Đặc biệt dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới năm 2022, đã tiếp tục được vinh danh với Giải Nobel Hóa học năm 2024, nhờ công trình đột phá về mô hình AI dự đoán cấu trúc protein.

Giáo sư Richard Friend cho biết, chuỗi hoạt động của Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2024 gồm nhiều cuộc thảo luận về cơ hội và giải pháp ở hàng loạt lĩnh vực và công nghệ. Từ những tiến bộ trong công nghệ “năng lượng xanh”, pin mặt trời, tới các giải pháp lưu trữ năng lượng dễ ứng dụng với chi phí phải chăng, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thực tế, góp phần giải quyết ô nhiễm không khí, những tiến bộ trong y học… Giáo sư Richard Friend cho rằng, những giải pháp dài hạn trên đáp ứng được hàng loạt thách thức đối với việc sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên trong toàn bộ chu trình từ khai thác khoáng sản đến tái chế khi hết vòng đời; không chỉ giải quyết mục tiêu cấp bách trước mắt là giảm phát thải ròng về 0, mà còn giải quyết những mục tiêu rộng hơn, như chất lượng không khí và ô nhiễm đô thị.

Mùa giải thứ 4 Giải thưởng VinFuture năm 2024 lập kỷ lục với gần 1.500 dự án nghiên cứu, được đề cử bởi hơn 9.000 đối tác đến từ hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Cùng với đó, số lượng các nhà khoa học quốc tế trở thành đối tác đề cử tăng gấp gần 8 lần; số lượng đề cử tăng 2,5 lần so với mùa đầu tiên.

Với thông điệp "Bứt phá kiên cường", hệ thống Giải thưởng VinFuture năm nay gồm 4 hạng mục, với tổng giải thưởng trị giá 4,5 triệu USD. Trong đó, giải thưởng chính trị giá 3 triệu USD (hơn 76 tỉ đồng); 3 giải đặc biệt mỗi giải trị giá 500.000 USD (gần 13 tỉ đồng) dành cho nhà khoa học nữ, nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển, nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới.

Bên cạnh đó, VinFuture 2024 cũng thu hút sự chú ý đặc biệt của công chúng khi có sự hiện diện của các tên tuổi hàng đầu thế giới và Việt Nam trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Tượng đài nhạc Rock thế giới thế kỷ XXI - Ban nhạc Imagine Dragons mang tới những màn trình diễn bùng nổ và ý nghĩa với chất nhạc cá tính và hiện đại.

Trong khi đó, nhạc trưởng người Nhật Bản Honna Tetsuji và Dàn nhạc giao hưởng quốc gia Việt Nam, nghệ sĩ violin Hoàng Hồ Khánh Vân, vũ đoàn Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam thăng hoa trong những màn biểu diễn mang đậm bản sắc truyền thống và vẻ đẹp hiện đại của Việt Nam.

* Trong dịp này, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tiếp các chuyên gia, nhà khoa học tới Việt Nam nhận giải thưởng VinFuture và tham dự Tuần lễ Khoa học công nghệ VinFuture 2024, cùng các thành viên hội đồng xét thưởng.

Cùng dự có Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, lãnh đạo các bộ, ngành.

Tại cuộc gặp, chia sẻ về những xu thế lớn đang và sẽ định hình thế giới trong 10 - 20 năm tới, nhất là trong mối tương quan với sự phát triển của các công nghệ mới mang tính đột phá, các nhà khoa học đưa ra các gợi ý, lời khuyên cho Việt Nam để phát triển đột phá về khoa học - công nghệ, cách thức thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; các yêu cầu đặt ra trong xây dựng hệ sinh thái phục vụ đổi mới sáng tạo, kết nối hiệu quả giữa nghiên cứu và ứng dụng.

Phát biểu tại cuộc gặp, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi lời chào trân trọng, lời thăm hỏi và lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới các chuyên gia, nhà khoa học; trân trọng cảm ơn các giáo sư, chuyên gia đã dành thời gian đến Việt Nam trao đổi, chia sẻ, thể hiện tình cảm, sự ủng hộ, đồng hành đối với Việt Nam, tạo nguồn cảm hứng mạnh mẽ, truyền động lực trong phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các ngành mới nổi.

Thông tin với các đại biểu về lịch sử đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước của Việt Nam, Thủ tướng nêu rõ, sau Thế chiến II, không có dân tộc nào chịu nhiều đau thương, mất mát như dân tộc Việt Nam; trải qua nhiều đau thương, hy sinh, mất mát từ nhiều cuộc chiến tranh, sự chia cắt, bao vây, cấm vận của thế kỷ trước, Việt Nam hiểu hơn ai hết và rất trân trọng sự quý giá của hòa bình, hợp tác và phát triển.

Chia sẻ về các yếu tố nền tảng, quan điểm phát triển, mục tiêu, tầm nhìn chiến lược, cùng 6 trọng tâm phát triển của Việt Nam, Thủ cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu, tầm nhìn chiến lược đến năm 2030, trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.

Trong đó, Việt Nam xác định khoa học công nghệ cùng với giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu, coi đây là động lực mới cho sự phát triển, động lực then chốt để phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, nhất là các ngành mới nổi như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế ban đêm. Đặc biệt, Việt Nam cũng đặt mục tiêu bắt kịp, tiến cùng và vượt lên trong một số lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, Internet vạn vật, dựa vào con người và trí tuệ Việt Nam.

Thủ tướng đề nghị các nhà khoa học, chuyên gia quốc tế tiếp tục hỗ trợ, đồng hành với Việt Nam, cụ thể là góp ý đường hướng phát triển khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo, đổi mới sáng tạo, kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại; về phát triển con người, đào tạo nhân lực, phát huy trí tuệ, truyền thống văn hóa, lịch sử Việt Nam; về xây dựng hạ tầng khoa học công nghệ phù hợp, “đi tắt đón đầu” và không lãng phí; về huy động các nguồn lực, gồm nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, nguồn lực bên ngoài (nguồn vốn, công nghệ, quản trị…) là quan trọng và đột phá; về đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong khoa học công nghệ; về xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, nâng cao năng lực quản trị khoa học công nghệ để khuyến khích đổi mới sáng tạo, ai cũng được thụ hưởng thành quả của khoa học công nghệ và có động lực, cảm hứng để đóng góp cho khoa học công nghệ.

Thủ tướng cho rằng Giải thưởng VinFuture mang ý nghĩa lớn về thúc đẩy hợp tác về khoa học công nghệ, thúc đẩy sự cống hiến để mọi người đều được sống trong thế giới hoà bình, xanh, sạch, tiến bộ, công bằng, không có chiến tranh, được thụ hưởng thành quả của khoa học công nghệ; nhấn mạnh quan điểm “khoa học công nghệ không có biên giới” và “không chính trị hóa khoa học công nghệ”, không biến khoa học công nghệ thành công cụ của chiến tranh mà phải biến khoa học công nghệ thành công cụ của hòa bình, hợp tác và phát triển.