Nhân Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Kết luận 12-KL/TW của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới (Kết luận 12-KL/TW) và Nghị quyết 169/NQ-CP của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ về tiếp tục đẩy mạnh công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn 2021-2026 (Nghị quyết 169/NQ-CP), được tổ chức tại Hà Nội ngày 29/6, Đại sứ Ngô Trịnh Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã trả lời phỏng vấn báo chí nhằm làm rõ ý nghĩa, mục đích của Hội nghị cùng những điểm mới, kết quả nổi bật trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong thời gian qua.
Ông Ngô Trịnh Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài. Ảnh: baoquocte.vn
Xin ông cho biết ý nghĩa, mục đích của Hội nghị quán triệt, triển khai Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới?
Hội nghị lần này có 2 ý nghĩa quan trọng. Cụ thể, Hội nghị tiếp tục khẳng định vai trò, tầm quan trọng của công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới. Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có nhiều biến chuyển, trước những yêu cầu và nhiệm vụ mới đặt ra, nhất là yêu cầu của Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về việc "triển khai toàn diện và mạnh mẽ hơn công tác người Việt Nam ở nước ngoài", Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP đã chỉ ra công tác người Việt Nam ở nước ngoài cần được triển khai với nhiều phương thức, không chỉ tập trung vào công tác vận động mà còn là công tác hỗ trợ, "thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong việc chăm lo cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài". Do vậy, đây còn là dịp để các cơ quan trong và ngoài nước quán triệt những quan điểm chỉ đạo trên.
Bên cạnh đó, Hội nghị tạo tiền đề triển khai toàn diện và mạnh mẽ hơn công tác người Việt Nam ở nước ngoài thời gian tới; không chỉ quán triệt nội dung mới, quan điểm mới của Đảng trong công tác về người Việt Nam ở nước ngoài mà còn đánh giá gần 1 năm triển khai Kết luận 12-KL/TW của các ngành, cấp trong công tác này. Trên cơ sở đó, các ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị - xã hội ở trong nước và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài sẽ đề ra phương hướng, nhiệm vụ triển khai trong thời gian tới.
Với ý nghĩa đó, Hội nghị quán triệt và triển khai Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP được tổ chức nhằm 2 mục đích. Mục đích thứ nhất nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động giữa các cơ quan, tổ chức trực tiếp tham gia công tác người Việt Nam ở nước ngoài, nhận thức ý nghĩa của công tác này trong việc củng cố đại đoàn kết dân tộc.
Cùng với đó, Hội nghị nhằm bảo đảm các cơ quan, tổ chức nắm vững chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp để tổ chức thực hiện hiệu quả công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, tạo sự thông suốt, nhất quán trong triển khai thực hiện giữa Trung ương, địa phương, các ngành, lĩnh vực có liên quan.
Hội nghị lần này do Ban Cán sự đảng Bộ Ngoại giao, Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đồng chủ trì. Dự kiến có sự tham gia trực tiếp của hơn 500 đại biểu từ các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương; đại diện các cơ quan, tổ chức trong nước, Bộ Ngoại giao, một số hội doanh nhân, trí thức kiều bào và các cơ quan thông tấn báo chí tại Hà Nội. Ngoài ra, gần 200 điểm cầu sẽ kết nối với 63 tỉnh ủy, thành ủy, các sở, ngành, Mặt trận Tổ quốc, cơ quan báo chí các tỉnh, thành phố trong cả nước; gần 100 cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và hội đoàn doanh nhân, trí thức kiều bào.
Ông có thể cho biết những nội dung trọng tâm của công tác người Việt Nam ở nước ngoài được nêu trong Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP nhằm phát huy vai trò của kiều bào trong tình hình mới?
Các văn kiện tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII chỉ rõ, thời gian tới cần "triển khai toàn diện và mạnh mẽ hơn" công tác người Việt Nam ở nước ngoài, đồng thời đề ra một số trọng tâm như: Hỗ trợ để bà con có địa vị pháp lý vững chắc, phát triển kinh tế và đời sống, hòa nhập xã hội sở tại; nâng cao hiệu quả công tác bảo hộ công dân; tạo điều kiện để đồng bào giữ gìn tiếng Việt, bản sắc văn hóa dân tộc; làm tốt công tác thông tin tình hình trong nước, giúp đồng bào hướng về Tổ quốc, nhận thức và hành động phù hợp với lợi ích quốc gia, dân tộc; có chính sách thu hút nguồn lực của kiều bào…
Đây là những nội dung được cụ thể hóa và thể hiện rõ nét trong Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP.
Cụ thể, Kết luận 12-KL/TW nhấn mạnh việc tiếp tục nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm trong thực hiện chủ trương đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào ta ở nước ngoài. Trong những năm qua, công tác người Việt Nam ở nước ngoài nói chung và công tác đại đoàn kết đối với kiều bào ngày càng được ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị - xã hội quan tâm và chú trọng triển khai, nhưng có nơi, có lúc vẫn chưa được quan tâm đúng mức - như Nghị quyết 36-NQ/TW và Chỉ thị số 45-CT/TW của Bộ Chính trị đã chỉ ra. Đến Kết luận 12-KL/TW, việc nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm được đề cập chính thức trong văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị; đồng thời chỉ rõ việc vận động hướng tới đối tượng kiều bào trẻ, lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng và những kiều bào còn định kiến.
Về công tác hỗ trợ cộng đồng, bao gồm hỗ trợ bà con ổn định cuộc sống ở sở tại và hỗ trợ bà con giữ gìn tiếng Việt, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, Kết luận 12-KL/TW nhấn mạnh việc triển khai biện pháp tổng thể chăm lo, hỗ trợ đồng bào ta có địa vị pháp lý vững chắc, ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế và hòa nhập thuận lợi vào xã hội sở tại.
Cùng với đổi mới, nâng cao hiệu quả, phương thức dạy và học tiếng Việt, đó là yêu cầu tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác bảo hộ công dân, quản lý lao động, du học sinh...; xử lý triệt để, đẩy lùi tình trạng người Việt Nam vi phạm pháp luật sở tại.
Về công tác vận động cộng đồng, bao gồm phát huy nguồn lực của kiều bào và thông tin đối ngoại, Kết luận 12-KL/TW nhấn mạnh việc hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng và phát huy hiệu quả các sáng kiến, ý kiến đóng góp của trí thức, chuyên gia và doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài.
Đối với việc đổi mới nội dung, phương thức và tư duy về công tác tuyên truyền, thông tin đối ngoại, về tư duy cần coi kiều bào vừa là đối tượng vừa là chủ thể của công tác này. Về nội dung cần kịp thời thông tin về tình hình đất nước và chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến cộng đồng kiều bào, kịp thời phản bác những luận điệu sai trái, không đúng sự thật về tình hình đất nước. Về phương thức, phát huy hiệu quả các phương tiện truyền thông đa dạng của cộng đồng.
Những nhiệm vụ được nêu trong Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP đã bám sát và đề ra những giải pháp cụ thể nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế được chỉ ra, thể hiện rõ nét hơn tính toàn diện và mạnh mẽ như yêu cầu của Đại hội Đảng XIII, đồng thời thể hiện rõ hơn tình cảm và trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc chăm lo cho bà con kiều bào.
Sau khi Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP ban hành, các ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị - xã hội đã tích cực triển khai các hoạt động hưởng ứng. Với vai trò cơ quan chủ trì, cuối tháng 3/2022, Bộ Ngoại giao đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Chương trình hành động của Chính phủ; chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng 4 Đề án để triển khai nhiệm vụ chăm lo cho đồng bào ta tại các địa bàn khó khăn, tăng cường hơn nữa đại đoàn kết dân tộc với đồng bào ở nước ngoài, phát huy nguồn lực của kiều bào đóng góp vào sự phát triển của đất nước và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Xin ông chia sẻ những điểm mới, kết quả nổi bật trong công tác về người Việt Nam ở nước ngoài trong thời gian qua?
Các biện pháp, nhiệm vụ công tác người Việt Nam ở nước ngoài vừa qua được triển khai toàn diện và mạnh mẽ với nhiều điểm mới. Theo đó, Kết luận 12-KL/TW và Nghị quyết 169/NQ-CP nêu rõ, công tác đại đoàn kết là một trong hai đột phá phải hướng đến trong thời gian tới. Hiện nay, Bộ Ngoại giao đang phối hợp với các bộ, ban, ngành xây dựng đề án tăng cường đại đoàn kết với đồng bào ở nước ngoài. Việc triển khai Đề án không chỉ nâng cao hơn nữa ý thức của các cơ quan mà còn biến ý thức thành những hành động, mục tiêu cụ thể.
Thời gian qua, công tác người Việt Nam ở nước ngoài nhấn mạnh tầm quan trọng và triển khai nhiều biện pháp hướng tới kiều bào trẻ, lực lượng nòng cốt, những người có uy tín, ảnh hưởng trong cộng đồng. Chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao, lãnh đạo Bộ Ngoại giao đều có những hoạt động gặp gỡ, tiếp xúc, lắng nghe những ý kiến đóng góp và giải đáp những phản ánh của bà con. Việc ta duy trì tiếp xúc với các nhân vật trước đây từng có định kiến không chỉ góp phần khẳng định chủ trương nhất quán về công tác này mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng.
Trên 40 kiều bào đến từ 17 quốc gia trên thế giới thăm quân và dân huyện đảo Trường Sa và Nhà giàn DK1. Ảnh: Diệp Trương/TTXVN.
Đáng chú ý, tháng 5/2022, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài đã phối hợp với Bộ tư lệnh Hải quân tổ chức đoàn kiều bào thăm quân và dân huyện đảo Trường Sa và nhà giàn DK1. Chuyến đi không chỉ giúp kiều bào hiểu thêm về tình hình biển, đảo Tổ quốc mà còn có ý nghĩa rất tích cực trong công tác đại đoàn kết dân tộc. Một số bà con ta, dù trước đây còn có định kiến với đất nước, nhưng thông qua chuyến đi, được đặt chân đến nơi tiền tiêu của Tổ quốc, đều cảm thấy vô cùng xúc động và thúc giục bản thân cần hành động nhiều hơn để đóng góp vào sự phát triển của quê hương.
Hiện nay, Bộ Ngoại giao đang phối hợp với bộ, ngành, địa phương xây dựng các biện pháp tổng thể chăm lo, hỗ trợ đồng bào tại địa bàn khó khăn, điển hình như việc chủ động hỗ trợ bà con ở các địa bàn khó khăn như Campuchia, Ukraine… Điển hình, trước những diễn biến phức tạp của tình hình chiến sự tại Ukraine, Bộ Ngoại giao đã tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan ở trong và ngoài nước, các hội đoàn người Việt tại Ukraine và các nước lân cận kịp thời sơ tán bà con ra khỏi vùng chiến sự, tổ chức các chuyến bay đưa bà con về nước. Đến nay, việc sơ tán người Việt ở Ukraine cơ bản hoàn tất, đáp ứng hầu hết nguyện vọng về nước của bà con ta, được bà con hoan nghênh và đánh giá cao. Sau khi việc sơ tán đã cơ bản hoàn tất, Bộ Ngoại giao tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan để hỗ trợ bà con sớm ổn định cuộc sống.
Cùng với đó, công tác vận động, phát huy nguồn lực của bà con kiều bào tiếp tục được chú trọng triển khai. Hiện Bộ Ngoại giao đang phối hợp với các bộ, ban, ngành, địa phương xây dựng đề án tăng cường phát huy nguồn lực của kiều bào phục vụ phát triển đất nước. Việc xây dựng đề án này nhằm tháo gỡ những tồn tại, vướng mắc hiện nay trong công tác thu hút nguồn lực của kiều bào, tạo những xung lực mới để phát huy tốt hơn nữa tiềm năng, thế mạnh về kinh tế, tri thức của bà con, cũng như vai trò của bà con trong việc nâng cao vị thế, hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế. Bên cạnh công tác tham mưu, nhiều hội thảo, tọa đàm kết hợp trực tiếp và trực tuyến được tổ chức nhằm kết nối kiều bào ở nhiều nước trên thế giới…
Có được những kết quả trên là nhờ sự quan tâm sâu sắc của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị - xã hội, trong đó có Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Có thể nói, chưa bao giờ công tác người Việt Nam ở nước ngoài lại nhận được nhiều sự quan tâm và sự phối hợp triển khai tích cực như hiện nay. Đây là tiền đề rất quan trọng để triển khai công tác này toàn diện và mạnh mẽ hơn như yêu cầu của Đại hội Đảng XIII, qua đó phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần hiện thực hóa khát vọng và tầm nhìn phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Xin cảm ơn những chia sẻ của ông!