Ngày 29/11, nhân kỷ niệm 180 năm ngày sinh, 127 năm ngày mất của danh nhân Phạm Thận Duật, tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam và Quỹ giải thưởng Phạm Thận Duật đã tổ chức Lễ trao Giải thưởng sử học Phạm Thận Duật năm 2012.
6 giải thưởng (1 giải nhất, 2 giải nhì và 3 giải ba) đã được trao cho 6 tiến sỹ có luận án Tiến sỹ sử học xuất sắc nhất. Giải nhất thuộc về Tiến sỹ Trần Thị Phương Hoa (Viện Khoa học xã hội Việt Nam), với luận án "Giáo dục Pháp - Việt ở Bắc Kỳ từ đầu thế kỷ XX đến năm 1945".
Đề tài luận án của TS Trần Thị Phương Hoa đã tập trung làm rõ sự hình thành và phát triển của giáo dục Pháp - Việt ở Bắc Kỳ, bao gồm chính sách và quan điểm giáo dục, sự hình thành và phát triển của Nhà trường cùng các thành tố, vai trò ảnh hưởng và ý nghĩa của nó trong lịch sử giáo dục cũng như lịch sử cận đại Việt Nam. Đây là công trình nghiên cứu đầu tiên, có tính chuyên sâu và toàn diện đề cập đến giáo dục Pháp - Việt ở Bắc Kỳ từ đầu thế kỷ XX đến năm 1945, về sự hình thành và phát triển của giáo dục Pháp - Việt ở Bắc kỳ từ khi mới manh nha cho đến Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Luận án đã được xuất bản thành sách, góp phần đưa những nghiên cứu lịch sử của nhà khoa học đến gần hơn với công chúng bạn đọc.
Giải thưởng sử học Phạm Thận Duật ra đời năm 2000, nhân dịp kỷ niệm 115 năm ngày mất của Danh nhân Phạm Thận Duật. Giải thưởng do Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cùng Quỹ giải thưởng Phạm Thận Duật (do hậu duệ của danh nhân chủ trì) lập nên. Qua 13 năm và 13 lần trao giải, đã có 74 Tiến sĩ sử học được vinh dự nhận giải thưởng.