'Tri thức hóa' cho nông dân, đáp ứng tiêu chuẩn làm việc của môi trường cạnh tranh quốc tế

Đây là một sự kiện chính trị quan trọng của giai cấp nông dân Việt Nam diễn ra trong bối cảnh nước ta sau hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại.

Nhân dịp này, phóng viên Thông tấn xã Việt Nam đã thực hiện phỏng vấn đồng chí Thào Xuân Sùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Trung ươngHội Nông dân Việt Nam về kết quả đạt được trong hoạt động của Hội trong thời gian qua, phương hướng, nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới. 

Xin ông cho biết những kết quả nổi bật trong công tác Hội và phong trào nông dân nhiệm kỳ 2013-2018?

Nhiệm kỳ 2013-2018, công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chấp hành Hội Nông dân các cấp có nhiều đổi mới, sáng tạo, có trọng tâm, trọng điểm, sát cơ sở; tập trung chỉ đạo thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ công tác Hội và phong trào nông dân, đã hoàn thành cơ bản các chỉ tiêu Đại hội VI đề ra.

Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI, XII, nhất là tiếp tục thể chế hóa, cụ thể hóa Nghị quyết 26 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn bằng Kết luận 61 của Ban Bí thư, Quyết định 673 của Thủ tướng Chính phủ, công tác xây dựng tổ chức Hội Nông dân Việt Nam và công tác vận động hội viên, nông dân thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông dân nông thôn đã đạt được những kết quả rất nổi bật. Đây chính là những tiền đề quan trọng cho việc tổ chức Đại hội VII sắp tới của Hội Nông dân Việt Nam đảm bảo thành công tốt đẹp.

Công tác xây dựng tổ chức Hội tiếp tục được củng cố và phát triển; nội dung, phương thức hoạt động đổi mới tích cực. Hội Nông dân các cấp ngày càng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; tổ chức bộ máy, cán bộ đã và đang được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Các cấp Hội chú trọng các giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng hội viên, tích cực đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt chi Hội, tổ Hội theo hướng thiết thực, hiệu quả gắn với sản xuất và đời sống, mang lại lợi ích thiết thực cho hội viên để tập hợp, thu hút nông dân vào tổ chức Hội. Hiện tổng số hội viên của Hội là trên 10 triệu hội viên. Nhiệm kỳ 2013- 2018 các cấp Hội kết nạp mới hơn 2 triệu hội viên. Chất lượng hội viên nâng lên, hội viên ngày càng gắn bó với Hội.

Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ được chú trọng, nhất là cán bộ trẻ, nữ, người dân tộc thiểu số; chất lượng đội ngũ cán bộ được nâng lên, được nhân dân tín nhiệm, cấp ủy tin tưởng phân công nhiệm vụ.

Một trong những kết quả nổi bật mà các cấp Hội đạt đạt được trong nhiệm kỳ qua đó là triển khai thực hiện tốt 3 phong trào thi đua lớn của Hội. Đó là: Phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, giúp nhau làm giàu, giảm nghèo bền vững; Phong trào nông dân thi đua xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; Phong trào nông dân tham gia đảm bảo quốc phòng an ninh. Xuyên suốt nổi bật nhất trong các phong trào trên là phong trào nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi. Bình quân hàng năm có có hơn 6,5 triệu hộ đăng ký, đã có hơn 3,5 triệu hộ đạt danh hiệu hộ nông dân đạt danh hiệu nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, đạt 113,2% so với chỉ tiêu Đại hội VI đề ra.

Hội Nông dân các cấp đã góp phần cùng với Đảng, Nhà nước và nhân dân cả nước xuất khẩu nông sản rất lớn ra nước ngoài. Kết thúc 9 tháng đầu năm 2018, đã xuất khẩu nông sản thực phẩm ra nước ngoài hơn 40 tỷ USD, Việt Nam bước vào hàng 15 quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Điều đó khẳng định, những chủ trương, chính sách của Đảng về phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã thực sự đi vào cuộc sống, hay nói cách khác vị thế, vai trò chủ thể của giai cấp nông dân đã được thể hiện rõ, vai trò trung tâm nòng cốt của Hội Nông dân Việt Nam được khẳng định. Đây là kết quả nổi bật nhất, từ đó tạo được thế, lực cho đất nước phát triển. Chính vì vậy sức mạnh đoàn kết dân tộc Việt Nam không chỉ được củng cố mà còn được tăng cường. Tự thân người nông dân Việt Nam đòi hỏi đất nước phải đổi mới, Hội Nông dân Việt Nam phải đổi mới.

Trong nhiệm kỳ 2013- 2018, Hội Nông dân Việt Nam đã mở rộng, tăng cường mối quan hệ hợp tác quốc tế ngày càng chặt chẽ, có hiệu quả, đặc biệt quy tụ được trí tuệ tầm cao 4.0. Đây là cống hiến cũng như thành tựu trong 5 năm qua góp phần tăng cường đối ngoại nhân dân, trực tiếp xây dựng nền quốc phòng mang tính nhân dân của nước ta. Có thể nói, những sản phẩm nông nghiệp của giai cấp nông dân Việt Nam là một thành tố tạo nên mối quan hệ thân thiết giữa Việt Nam với các nước trên thế giới.

Với những kết quả toàn diện đã đạt được được, vị thế, vai trò của Hội Nông dân Việt Nam ngày càng thể hiện là trung tâm và nòng cốt cho các phong trào nông dân. Đoàn kết trong nông dân và tổ chức Hội Nông dân ngày càng củng cố vững mạnh, góp phần phát triển nông nghiệp, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng nông thôn mới, đảm bảo an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho hội viên, nông dân; thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Theo ông, người nông dân đang gặp khó khăn gì và Chính phủ cần làm gì để tháo gỡ khó khăn cho nông dân?

Hiện nay nông dân gặp rất nhiều khó khăn, song với quan điểm lịch sử và cụ thể thì phải lựa chọn những khó khăn mang tính mấu chốt để tháo gỡ. Cho đến nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cùng với Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ đã xác định được tương đối đầy đủ những khó khăn thách thức hay nói cách khác là điểm nghẽn của nông dân phải giải quyết. Trong thời gian tới đây, Chính phủ và Hội Nông dân Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với nhau giải quyết khó khăn cho nông dân.

Tôi nghĩ rằng, khó khăn nhất của người nông dân hiện nay đó là trình độ nghề, kiến thức sản xuất nông nghiệp hàng hóa, nhất là kỹ thuật canh tác nông nghiệp công nghệ cao còn rất thấp. Còn khoảng 70% lao động nông thôn chưa được học nghề, số học nghề 3 tháng có chứng chỉ chưa được 5%. Hiện nay, giai cấp nông dân chiếm hơn 70% dân số nhưng con số thống kê mới nhất cho thấy, số nông dân được đào tạo nghề có chứng chỉ chỉ đạt 26%. Đáng nói là lực lượng nông dân có chứng chỉ nghề đó mới chỉ biết sản xuất hàng hóa, còn lại các kiến thức để làm sao tham gia chuỗi giá trị hàng hóa thì chưa đáp ứng được.

Nông dân Việt Nam vẫn chưa có được “ba biết”: Biết tính toán, biết xây dựng kế hoạch sản xuất, biết tiêu thụ, tiêu dùng hàng hóa do mình làm ra. Cho nên giải pháp ở đây là Nhà nước chủ trì phối hợp với các đoàn thể phải đẩy rất mạnh, nhanh công tác tập huấn đào tạo nghề. Nhiệm kỳ tới, Hội Nông dân sẽ tập trung rất cao cho công tác này.

Mặc dù Đảng, Nhà nước ban hành khá nhiều chính sách nhưng cho đến nay, nông dân muốn thực hiện sản xuất quy mô lớn bằng việc tích tụ ruộng đất, bằng liền vùng, liền khoảng thành mấy chục, mấy trăm ha,  người nông dân thực hiện rất khó, do một số chính sách chưa được “cởi trói”. 9 tháng đầu năm 2018, vẫn tiếp diễn tình trạng nông dân để không rộng đất. Chính sách tích tụ ruộng đất tiếp tục được nghiên cứu, hoàn chỉnh và tháo gỡ để doanh nghiệp và người nông dân cùng sánh vai trên một mảnh đất, cả hai cùng có lợi. Hiện nay một số tỉnh đã bắt đầu làm, chúng tôi coi đó là đột phá.

Mặt khác, khó khăn hiện nay là biến đổi khí hậu đòi hỏi phải xác định lại cơ cấu kinh tế để người nông dân định canh, định cư. Tập thể lãnh đạo Hội Nông dân Việt Nam tập trung rất cao hỗ trợ nông dân giải quyết những điểm nghẽn trên cơ sở phối hợp tốt với Chính phủ và các tập đoàn, tổng công ty để là chỗ dựa tháo gỡ những khó khăn cho nông dân.

Một giải pháp mà chúng tôi thấy rất hiệu quả, đó là tôn vinh nông dân sản xuất kinh doanh giỏi. Trong 5 năm tới, những nhà nông này với tư cách là hội viên hội nông dân sẽ được đề cao trách nhiệm của mình trong việc phối hợp với các hội viên nông dân khác và doanh nghiệp hỗ trợ cho nông dân chưa biết sản xuất kinh doanh giỏi. Chúng tôi đề ra mục tiêu từng bước xây dựng Quỹ Hội và Quỹ Hỗ trợ nông dân để hỗ trợ những hộ muốn làm giàu, khát khao làm giàu và những hộ muốn thoát nghèo để thoát nghèo với mức độ khác nhau và cách làm khác nhau.

Để nông dân bắt kịp với sự phát triển của cách mạng công nghệ 4.0, nhiệm kỳ tới, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và các cấp Hội sẽ triển khai thực hiện những giải pháp gì, thưa ông?

Người nông dân không thể tự đầu tư công nghệ cao vào trong sản xuất nông nghiệp, nên ngoài hệ thống chính sách nhà nước ban hành tương đối đồng bộ thì phải có người dẫn dắt. Người dẫn dắt không phải ai khác chính là Hội Nông dân các cấp, nhất là các cấp cơ sở và các doanh nghiệp. Điều này đặt ra vấn đề các cấp Hội phải đẩy mạnh triển khai thực hiện chương trình phối hợp giữa doanh nghiệp với Hội Nông dân, hệ thống ngân hàng, các nhà trường, học viện… Việc phối hợp phải được tiến hành bài bản và rất chặt chẽ.

Trong nhiệm kỳ 5 năm tới đây, Hội Nông dân phải xác định rõ được nội hàm với tinh thần người nông dân phải đứng ở vị trí trung tâm, chủ thể; nhận thức, hành động phải đi đôi với nhau. Tư tưởng Đảng ta xác định, Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ. Nhân dân làm chủ bao gồm cả hệ thống đoàn thể trong đó có bao gồm Hội Nông dân Việt Nam, các doanh nghiệp. Trong mối quan hệ này, Nhà nước cần bổ sung một số cơ chế vận hành và một số chính sách nữa để đảm bảo đủ sức mạnh để người nông dân vận hành theo mong muốn của họ.

Phát huy những kết quả đã đạt được, thời gian tới Hội Nông dân Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai thực hiện nhiệm vụ gì thưa ông?

Trong 5 năm tới, để phát huy được vai trò chủ thể của hội viên nông dân nói riêng và giai cấp nông dân phải triển khai tốt những nhiệm vụ trọng tâm đó là tiếp tục xây dựng Hội Nông dân trong sạch vững mạnh để phát huy được vai trò trung tâm, nòng cốt của Hội, phát huy vai trò chủ thể của nông dân. Trong đó sẽ tập trung vào những nhiệm vụ cụ thể như sau:

Một là, các cấp Hội sẽ đổi mới phát triển công tác hội viên. Trong đó mở rộng phát triển học sinh cuối cấp 3, đủ 18 tuổi là con em nông dân sẽ được kết nạp vào hội và số sinh viên đang ở các trường trung cấp cao đẳng đại, học. Như vậy tư tưởng trí thức hóa nông dân trong công tác phát triển hội viên là một khâu đột phá.

Thứ hai, là tập trung đào tạo tập huấn đội ngũ cán bộ Hội ở cấp cơ sở không chỉ có phẩm chất đạo đức tốt, trách nhiệm cao mà còn có kiến thức canh tác nông nghiệp mà còn có kỹ năng vận động quần chúng.

Thứ 3, các cấp Hội sẽ hỗ trợ nông dân hội nhập sâu hơn nữa trong môi trường cạnh tranh khốc liệt về nông sản thực phẩm. Hội Nông dân Việt Nam đã và đang ký với một loạt các tập đoàn, tổng công ty trong nước và nước ngoài, làm bà đỡ hỗ trợ nông dân sản xuất theo chuỗi giá trị. 

Tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nông dân Việt Nam lần thứ VII này, các cấp Hội sẽ tìm ra các giải pháp đổi mới toàn diện về các nội dung, phương thức hoạt động của Hội. Trong đó, mục tiêu đầu tiên và quan trọng nhất là "tri thức hóa" cho người nông dân để làm sao cho người nông dân đáp ứng các tiêu chuẩn làm việc trong môi trường cạnh tranh quốc tế”.

Trung ương  Hội Nông dân Việt Nam sẽ “gõ cửa” các doanh nghiệp, tập đoàn lớn hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp để cùng ngồi lại lắng nghe, chia sẻ những khó khăn vướng mắc... Đặc biệt, thông qua lần gặp gỡ này, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cũng muốn kết nối chặt chẽ hơn với doanh nghiệp  theo chỉ thị về liên kết 6 nhà (Nhà nông-Nhà nước-nhà đầu tư-nhà băng-nhà khoa học-nhà phân phối) của Thủ tướng Chính phủ để tìm ra các giải pháp hỗ trợ nông dân sản xuất theo chuỗi giá trị, nhất là khâu sản xuất, bảo quản, chế biến, xuất khẩu và xây dựng thương hiệu.

Thứ tư, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp với Chính phủ và chính quyền các cấp, mặt trận các đoàn thể để tiếp tục tham mưu cho Đảng ban hành các chủ trương, chính sách ngang tầm và bao quát được nguyện vọng chính đáng của nông dân; từ đó giải quyết cơ bản các điểm nghẽn về đất đai, vốn, kiến thức để người nông dân đủ khả năng tham gia thị trường.

Thứ năm, để nông dân tự phát triển được, Hội Nông dân Việt Nam phải trực tiếp tham gia xây dựng tiềm lực trong từng khu vực nhất là tiềm lực chính trị, quốc phòng an ninh để môi trường nông thôn luôn hòa bình, an ninh trật tự…. Tức là Hội Nông dân Việt Nam phải có đóng góp tốt hơn trong việc xây dựng môi trường nông thôn mới, nông dân có thể làm giàu trên chính mảnh đất quê hương mình.

Khẩu hiệu xuyên suốt 5 năm tới đó là Hội Nông dân Việt Nam phải góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa nông nghiệp, trí thức hóa nông dân và hiện đại hóa nông thôn. Đây là khẩu hiệu hành động và cũng là mục tiêu mà Ban Chấp hành Hội Nông dân Việt Nam khóa mới phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, thể chế hóa, cụ thể hóa để thực hiện được những mục tiêu đề ra.

Xin trân trọng cảm ơn ông!