Trường Dục Thanh - nơi lưu dấu của Người

Trường Dục Thanh được xây dựng năm 1908, trong phong trào Duy Tân của cụ Phan Chu Trinh nhằm mở mang dân trí. Đây là ngôi trường tư thục có nội dung giảng dạy tiến bộ nhất Bình Thuận thời bấy giờ, do cụ Nguyễn Quý Anh và cụ Nguyễn Trọng Lội (con trai nhà yêu nước Nguyễn Thông) thành lập. Trường dạy chữ Quốc ngữ, bên cạnh đó còn dạy thêm chữ Hán, chữ Pháp; cả trường có khoảng 50-60 học sinh.

Tháng 9/1910, Nguyễn Tất Thành trở thành thầy giáo trẻ nhất dạy học tại đây, năm đó ông chỉ mới 20 tuổi. Tại trường, thầy giáo Thành dạy chữ Quốc ngữ, chữ Hán và cả thể dục thể thao… Thầy còn nhận dạy tiếng Pháp khi giáo viên Pháp văn vắng mặt. Tháng 2/1911, người thanh niên ấy rời Trường Dục Thanh ra đi, tiếp tục theo đuổi lý tưởng của mình.

Khi Bác Hồ mất, để tưởng nhớ những nơi lưu dấu của Người, năm 1978, Trường Dục Thanh được con cháu cụ Nguyễn Thông giao lại cho Nhà nước quản lý, phục chế, trùng tu và  hoàn thành năm 1980. Những học trò ngày xưa của Bác đã từng kể với mọi người nơi đây rằng: Mặc dù ở lại dạy học trong thời gian ngắn nhưng Bác đã để lại tấm gương sáng của một người thầy giáo cho tất cả con cháu, giáo dục các thế hệ sau này noi theo. Đó là 3 phong cách, đức tính: thương yêu, gần gũi với học sinh; chịu khó tìm tòi, học hỏi, đọc sách báo; luôn hòa đồng với cuộc sống của nhân dân lao động nghèo Phan Thiết. Không những thế, Trường Dục Thanh còn để lại ấn tượng tốt đẹp cho nhiều người, với chương trình giảng dạy tiến bộ so với các trường tư thục cùng thời. Đó là giáo dục lòng yêu nước, dạy chữ quốc ngữ, đưa môn thể dục thể thao vào dạy chính khóa và là trường nội trú đầu tiên của tỉnh Bình Thuận.

Ghi nhớ công ơn của Bác, năm 1983, Bảo tàng Hồ Chí Minh được khởi công xây dựng bên cạnh Khu di tích Trường Dục Thanh và khánh thành đúng vào dịp kỷ niệm ngày sinh của Người, ngày 19/5/1986. Nhà trưng bày có một gian trang trọng dành để tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh - nơi đây thường được mọi người đến viếng, báo công và làm lễ kết nạp Đoàn, Đảng... Phần còn lại là không gian trưng bày, giới thiệu đầy đủ về tiểu sử, cuộc đời, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tình cảm của Bác với nhân dân Bình Thuận cũng như lòng biết ơn và tôn kính của nhân dân Bình Thuận đối với Người.

Hàng năm, ngoài sưu tầm các hiện vật, tài liệu, hình ảnh liên quan đến Bác, Bảo tàng Hồ Chí Minh còn sưu tầm những hình ảnh, hiện vật của các ngành, địa phương Bình Thuận thực hiện theo Di chúc của Người. Hiện nay, Bảo tàng đang trưng bày khoảng 700 hình ảnh, hiện vật, tài liệu, sa bàn, bản đồ... về tiểu sử, sự nghiệp của Bác Hồ và địa phương. 

Trường Dục Thanh đã trở thành nơi giáo dục tư tưởng, ý thức của thế hệ trẻ noi theo tấm gương của Bác. Nơi đây không chỉ trở thành điểm du lịch nổi tiếng với vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là nơi du khách đến để được tận mắt nhìn thấy một quãng thời gian Bác đã dạy học tại đây, được chiêm ngưỡng những kỷ vật về Bác, để báo công dâng lên Người, để được thắp một nén nhang tưởng nhớ đến người Cha già dân tộc…

Ông Đặng Văn Hưng, Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh Chi nhánh Bình Thuận cho biết: Khu Di tích Dục Thanh không chỉ là nơi dành cho khách tham quan mà còn là một địa chỉ quen thuộc của các hoạt động truyền thống, mang tính giáo dục thế hệ trẻ với những hoạt động thường xuyên như tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, hoạt động nghiên cứu... Bảo tàng còn thường xuyên tổ chức các đợt triển lãm ảnh, hiện vật về quá trình hoạt động của Người.

Trong quyển sổ ghi cảm tưởng tại Bảo tàng, chúng tôi bắt gặp những tình cảm thân thương, trong sáng của các bạn đoàn viên, học sinh… Bạn Nguyễn Thị Lan Hương, đoàn viên Tỉnh Đoàn Bà Rịa- Vũng Tàu xúc động viết: “Hôm nay, đoàn chúng cháu ở Bà Rịa-Vũng Tàu đến viếng thăm nơi Bác vào Nam dạy học và thăm Bảo tàng trưng bày những hình ảnh, kỷ vật của Bác. Chúng cháu rất vinh dự vì Việt Nam có Bác, chúng cháu có Bác. Chúng cháu được sống trong hòa bình, no ấm và hạnh phúc như hôm nay chính là nhờ sự hy sinh to lớn của Bác. Thế hệ trẻ chúng cháu sẽ quyết tâm noi gương Bác, giữ gìn độc lập, tự do như lời Bác đã dặn”. Hay như lời tâm sự của cựu chiến binh Huỳnh Văn Quế, huyện Hàm Thuận Nam (Bình Thuận): “Lại một lần nữa, tôi được đến thăm Khu Di tích Trường Dục Thanh và Bảo tàng Hồ Chí Minh Chi nhánh Bình Thuận, tôi vô cùng xúc động khi được xem những hình ảnh quý giá của cuộc đời hoạt động cách mạng của Bác Hồ kính yêu. Bác Hồ là vị lãnh tụ thiên tài của dân tộc Việt Nam. Tôi mãi mãi nhớ đến công lao to lớn của Bác Hồ kính yêu…”.

Đến nay, dù đã qua đi hơn một thế kỷ nhưng ngôi trường xưa khi Bác hàng ngày đứng trên bục giảng vẫn còn đó. "Ngọa Du Sào" nơi Bác dùng làm thư viện, nơi đọc sách cũng còn đây. Ngôi nhà “Ngư” - nơi nội trú của thầy và trò, rồi giếng nước, cây khế… mà thường ngày Người vẫn chăm chút, tất cả mọi thứ vẫn còn nguyên vẹn, như bóng dáng Người vẫn còn ở đâu đây. Đặc biệt, trong số những đoàn khách đến tham quan, rất nhiều bạn trẻ đến khu di tích này với những tình cảm kính yêu với Bác Hồ, vị Cha già kính yêu của dân tộc, tấm gương sáng để các thế hệ noi theo, tiếp bước trên con đường xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.