Tăng tính pháp quyền trong điều hành của Chính phủ
Ngày 4/3, tại Hà Nội, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức hội thảo khoa học góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Đồng chí Tạ Ngọc Tấn, Ủy viên Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện chủ trì hội thảo.
Các tham luận và báo cáo của các đơn vị trực thuộc học viện cho rằng: Nội dung của Dự thảo đã đảm bảo cụ thể hóa các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam trong Cương lĩnh sửa đổi, bổ sung năm 2011 và Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Dự thảo đã thể chế hóa và làm sâu sắc hơn chủ trương phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, đảm bảo tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân; tiếp tục khẳng định và làm rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và xã hội. Dự thảo Hiến pháp đã xác lập cơ chế bảo đảm phát triển nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa vì mục tiêu xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; tôn trọng và bảo đảm quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, thực hành dân chủ xã hội chủ nghĩa; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Dự thảo đã thể chế hóa quan điểm, chủ trương xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Đã có sự xác định đúng đắn, phù hợp hơn với nhiệm vụ, quyền hạn của các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp, của Chủ tịch nước và chính quyền địa phương; xác lập được cơ chế kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Dự thảo thể hiện rõ nội dung đổi mới tổ chức và hoạt động của Chính phủ theo hướng xây dựng nền hành chính thống nhất, thông suốt, trong sạch, vững mạnh, tổ chức tinh gọn và hợp lý; tăng tính dân chủ và pháp quyền trong điều hành của Chính phủ. Theo Dự thảo, tổ chức hoạt động của chính quyền địa phương được đổi mới theo hướng bảo đảm quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong việc quyết định và tổ chức thực hiện những chính sách trong phạm vi được phân cấp; xây dựng mô hình chính quyền địa phương có sự phân biệt về tổ chức, thẩm quyền của chính quyền ở nông thôn, đô thị, hải đảo.
Nội dung sửa đổi, bổ sung tại Dự thảo Hiến pháp đã giải quyết một cách cơ bản những vấn đề bất cập, tồn tại của thực tiễn đặt ra trong quá trình tổng kết việc thi hành Hiến pháp năm 1992. Dự thảo Hiến pháp sửa đổi đã đảm bảo là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có tính dự báo và có tính ổn định lâu dài.
Các tham luận nhấn mạnh: Nguyên tắc chủ quyền tối cao thuộc về nhân dân và các nguyên tắc của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa cần quán triệt sâu sắc và toàn diện hơn trong toàn bộ thiết kế của các chương, điều, khoản của Dự thảo. Cơ chế kiểm soát quyền lực Nhà nước (bên trong và bên ngoài) đã được thiết lập nhưng chưa thật sự phù hợp với các nguyên lý của chủ nghĩa hiến pháp hiện đại và thực tiễn hoạt động của bộ máy nhà nước ta hiện nay, một số quy định trong dự thảo chưa thật phù hợp với tình hình kinh tế chính trị, văn hóa, xã hội ở nước ta, vì vậy cần phải tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung.
Tạo điều kiện đặc biệt để thu hút nhân tài
Ngày 4/3, tại Hà Nội, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã tổ chức hội nghị toàn thể lấy ý kiến đóng góp về Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.
Theo ông Nguyễn Đăng Vang, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (khóa XI), Dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này đã quy định ngắn gọn hơn so với trước (từ 147 Điều còn 124 Điều), bổ sung khá nhiều nội dung mới. Góp ý vào nội dung dự thảo sửa đổi Hiến pháp, ông Nguyễn Đăng Vang cho rằng nên bổ sung cụm từ: “Nhà nước bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ trong thời gian hạn định” vào khoản 3, Điều 67 để khuyến khích lao động, sáng tạo - động lực quan trọng để phát triển kinh tế, xã hội.
Ông Nguyễn Quốc Bình, đại biểu Quốc hội đoàn Hà Nội cho rằng, quy định tại Điều 65 “phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu” là chưa đủ vì thực tiễn cho thấy các chính sách của Nhà nước, chế tài pháp luật quy định vấn đề này chưa mạnh dẫn đến quy định này chưa thực sự có hiệu quả. Ông Nguyễn Quốc Bình đề nghị nên bổ sung thêm quy định “Nhà nước thể chế hóa bằng các cơ chế chính sách và hệ thống pháp luật tạo điều kiện để bảo đảm phát triển giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu” để khắc phục những bất cập, tạo điều kiện cho hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khoa học, công nghệ được vận hành tốt hơn. Ông Bình cũng cho rằng để phát triển giáo dục, đào tạo, khoa học công nghệ, việc thu hút nhân tài là vấn đề quan trọng đối với tất cả các quốc gia. Việt Nam đã có nhiều chính sách phát triển quốc gia nhưng các chính sách này chưa có nội dung liên quan đến việc thu hút nhân tài. Ông Nguyễn Quốc Bình đề nghị trong Điều 67 cần bổ sung thêm mục 4: “Nhà nước tạo điều kiện đặc biệt để thu hút nhân tài nhằm phát triển kinh tế, chính trị, xã hội, khoa học, công nghệ, an ninh quốc phòng”.
Nguồn lực con người là quý báu
Sáng 4/3, tại Hà Nội, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã tổ chức tọa đàm góp ý vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Các ý kiến của chuyên gia, nhà nghiên cứu tập trung phân tích, đóng góp vào nội dung các quy định trong dự thảo về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân liên quan đến y tế, dân số, bình đẳng giới, hôn nhân - gia đình, tôn giáo.
Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội Lương Phan Cừ nhấn mạnh tới tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong các lĩnh vực văn hóa, xã hội đó là nguồn lực con người là quý báu nhất, có vai trò quyết định. Đảng và Nhà nước quan tâm chăm lo, bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người… Đại biểu cho rằng Hiến pháp quy định về con người và những vấn đề xã hội là sự đòi hỏi Nhà nước, xã hội và cá nhân phải tuân thủ để con người, công dân được phát triển toàn diện, thúc đẩy xã hội phát triển.
Bàn về vấn đề lợi nhuận hay phi lợi nhuận trong lĩnh vực y tế và việc quy định vấn đề này trong dự thảo Hiến pháp 1992, chuyên gia cao cấp Viện Nghiên cứu lập pháp Đặng Văn Thanh cho rằng các hoạt động liên quan tới lợi ích cộng đồng đều được quan niệm là phi lợi nhuận. Theo đại biểu, hoạt động y tế nói chung, trong đó có vấn đề về chăm sóc sức khỏe là hoạt động phi lợi nhuận. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng không cần thiết nêu rõ trong Hiến pháp vấn đề này bởi Hiến pháp là luật gốc, luật cơ bản, cần ngắn gọn, cô đọng; những vấn đề cụ thể quy định ở những luật chuyên ngành. Đại biểu kiến nghị gộp hai điều 41 liên quan đến quyền được bảo vệ sức khỏe và điều 62 về chính sách đầu tư, phát triển sự nghiệp chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân thành một điều luật trong đó gồm 3 khoản: thứ nhất quy định mọi người được quyền gì; thứ hai là mọi người có nghĩa vụ gì và thứ ba Nhà nước có cơ chế gì đảm bảo để thực hiện được các quyền. Đồng thời ông Thanh cũng kiến nghị từng điều luật cần có tiêu đề để người dân dễ hiểu.
Làm rõ trách nhiệm của cán bộ, công chức
Ngày 4/3, Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) phối hợp với UBND thành phố Hà Nội đã tổ chức hội nghị lấy ý kiến vào Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 với sự tham gia của các đồng chí lãnh đạo thành phố, nguyên lãnh đạo thành phố và đại diện một số sở, ngành, quận, huyện, các nhà khoa học.
Đồng chí Phạm Lợi, nguyên Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội cho rằng, Dự thảo đã tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn những nội dung cơ bản đã được quy định trong Hiến pháp 1992, thể chế cương lĩnh xây dựng đất nước của Đảng trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội và chủ trương của Đảng trong công cuộc đổi mới. Để nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức phục vụ nhân dân, đề nghị sửa đổi tại Điều 2: Cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân. Phải thực hành cần, kiệm, liêm, chính, trí công, vô tư, chống tham nhũng, quan liêu, cửa quyền... Như vậy mới làm rõ trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức và Nhà nước.
Cùng ngày, tại hội nghị lấy ý kiến của thường trực Thành Đoàn các thời kỳ và các đại biểu cán bộ, đoàn viên, thanh niên thủ đô về bản Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, các đại biểu tập trung đóng góp ý kiến vào một số vấn đề: vai trò của đoàn thanh niên trong động viên đoàn viên thanh niên thực hiện quyền làm chủ của mình; chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên thanh niên; các vấn đề về trọng dụng nhân tài, tài năng trẻ, vai trò lãnh đạo của Đảng; về kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học công nghệ, môi trường và chủ quyền quốc gia, biển đảo, bảo vệ Tổ quốc.
TTN