Xem xét, điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn

Ngày 6/7, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội họp để xem xét, thông qua dự thảo Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn.

Tại cuộc họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đã trình bày báo cáo thẩm tra. 

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) của Quốc hội Nguyễn Phú Cường, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS thống nhất với đề nghị của Chính phủ trong việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét, điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối với xăng, dầu, mỡ nhờn so với quy định hiện hành để kịp thời góp phần tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh giá xăng dầu trong nước đang tăng cao hiện nay.  

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, việc Chính phủ tiếp tục đề xuất giảm thuế BVMT là chưa thật sự phù hợp với bản chất và nguyên tắc tính thuế của thuế BVMT, dễ tạo dư luận cho rằng Việt Nam không sẵn sàng thực hiện giảm tác động có hại đến môi trường.

Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Phú Cường, Tờ trình của Chính phủ có đề cập nguyên nhân về xu thế tăng giá dầu thô và xăng dầu thành phẩm trên thế giới, cụ thể giá dầu thô thế giới chạm mốc đỉnh điểm 130,5 USD/thùng vào ngày 7/3/2022 và đến ngày 2/7/2022 ở mức 108,9 USD/thùng. Với đỉnh điểm giá dầu thô thế giới vào tháng 3/2022, UBTVQH đã ban hành Nghị quyết số 18/UBTVQH ngày 23/3/2022 để điều chỉnh giảm thuế BVMT với xăng dầu với hiệu lực áp dụng từ 1/4/2022.

Vì vậy, Chính phủ cần chủ động hơn trong các biện pháp điều hành giá xăng dầu trong nước theo thẩm quyền, trong đó đặc biệt là các biện pháp điều chỉnh về thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) mà cho đến nay vẫn chưa được Chính phủ thực hiện.

Chính phủ cho rằng việc giảm thuế nhập khẩu MFN không tác động nhiều đến việc giảm giá xăng trong nước, do nguồn nhập khẩu chủ yếu hiện nay là từ Hàn Quốc và Singapo. Tuy nhiên, nhiều ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, chênh lệch lớn giữa mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi MFN (20%) so với mức thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt (FTA) áp dụng với Hàn Quốc và Singapo (8%) là nguyên nhân chủ yếu của việc không nhập khẩu từ các địa bàn khác.

Vì vậy, đề nghị Chính phủ cung cấp thông tin cụ thể về dự kiến thời điểm thực hiện giảm thuế suất thuế nhập khẩu MFN đối với xăng.

Căn cứ tình hình giá xăng dầu trên thị trường trong nước và để giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS nhất trí giảm thuế về mức sàn trong Biểu khung thuế suất như đề nghị của Chính phủ, cụ thể: Xăng (trừ etanol) giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; Nhiên liệu bay giảm từ 1.500 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/ lít; Dầu diesel giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít; Dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít; Dầu hỏa giữ mức thuế 300 đồng/lít.  

Về cơ sở xác định mức độ giảm thuế, có ý kiến cho rằng, Tờ trình của Chính phủ chưa báo cáo, tổng kết, đánh giá đầy đủ việc thực hiện Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15, mới chỉ nêu khái quát về việc giảm giá bán xăng dầu trong 2 kỳ điều chỉnh giá, chưa đánh giá kỹ về các căn cứ tác động đến việc giảm giá xăng dầu (do điều chỉnh chính sách thuế, do giá xăng dầu trên thị trường thế giới giảm...) đồng thời, chưa cung cấp đầy đủ thông tin về số lần điều chỉnh tăng và mức tăng mỗi lần điều chỉnh giá xăng, dầu trong thời gian qua; chưa cung cấp thông tin liên quan đến tác động của việc giảm thuế đối với chi phí sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của nhân dân, chưa đánh giá mức độ đạt được của các mục tiêu đề ra khi ban hành chính sách... dẫn đến chưa đủ căn cứ khẳng định việc trình UBTVQH ban hành Nghị quyết để tiếp tục giảm thuế BVMT đối với xăng, dầu, mỡ nhờn là giải pháp “có hiệu quả nhất”.

Về tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Phú Cường cho biết: Tờ trình của Chính phủ nêu so với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá cơ sở xăng dầu của nước ta hiện nay vẫn thấp hơn mức bình quân chung, nhất là sau khi mức thuế BVMT được điều chỉnh theo Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15.     

Nhưng cũng có ý kiến cho rằng, với tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu thấp hơn nhiều so với mức bình quân chung của nhiều quốc gia trên thế giới thì việc đề xuất giảm thuế là không thực sự thuyết phục vì nếu thuế chỉ chiếm tỷ trọng thấp trong giá bán thì việc giảm thuế có thể không thực sự tác động lớn đến việc giảm giá bán xăng dầu, không đạt được mục tiêu đặt ra trong điều chỉnh chính sách thuế song lại ảnh hưởng không nhỏ đến nguồn thu NSNN. “Do đó, đề nghị Chính phủ báo cáo, giải trình rõ hơn về nội dung này”, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Nguyễn Phú Cường nói.