'Xét nghiệm COVID-19 trong cộng đồng cần đảm bảo kinh tế, hiệu quả'

Đây là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn tại cuộc họp trực tuyến Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 với UBND tỉnh Hải Dương, diễn ra vào sáng 23/2, tại Trụ sở Chính phủ.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì cuộc họp.

Hải Dương bước sang giai đoạn “chủ động, phản công”

Báo cáo tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Lương Văn Cầu cho biết, sau 7 ngày thực hiện cách ly xã hội trong vòng 15 ngày theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng, Hải Dương đã từng bước khoanh vùng, đẩy lùi dịch bệnh theo các tiêu chí: Lượng F0 giảm (từ khoảng 40 ca/ngày xuống còn trên dưới 10 ca/ngày); làm chủ tình hình dịch bệnh tại huyện Cẩm Giàng, thành phố Chí Linh; công suất xét nghiệm đạt từ 80.000 - 120.000 mẫu gộp/ngày. 

“Hải Dương hoàn toàn đủ khả năng xét nghiệm phòng, chống dịch. Việc xét nghiệm không chỉ phòng, chống, dập dịch mà còn đánh giá nguy cơ, xác định độ an toàn của các vùng dịch còn lại ”, ông Lương Văn Cầu khẳng định. 

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương cho biết, trong vòng 6 ngày tới, tỉnh tiến hành xét nghiệm trên diện rộng, kiên trì thực hiện nguyên tắc “vết dầu loang, có trọng tâm, trọng điểm” ở tất cả các huyện, thị xã, thành phố nhằm xử lý ngay khi phát hiện các ổ dịch mới, chủ động thực hiện mục tiêu phòng, chống dịch, đồng thời xác định nguy cơ ở các vùng đã đẩy lùi được dịch bệnh. 

“Chậm nhất đến ngày 1/3 hoàn thành việc xét nghiệm diện rộng trên phạm vi toàn tỉnh. Đến nay, Hải Dương đã thực hiện xét nghiệm 250.000 mẫu xét nghiệm. Dự kiến, bước sang giai đoạn ‘chủ động, phản công’ trong thời gian tới, số mẫu xét nghiệm cũng đạt khoảng 250.000 mẫu”, ông Lương Văn Cầu cho biết.

Liên quan đến điểm dịch xã Kim Liên, huyện Kim Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương cho biết đã tăng cường công tác chỉ đạo trên tinh thần, tập trung lực lượng khoanh vùng, “phong tỏa hẹp nhưng chặt”, xét nghiệm diện rộng và giãn cách. Về vấn đề cho học sinh đi học trở lại, UBND tỉnh Hải Dương đang cân nhắc, xem xét khả năng của từng địa bàn, từng huyện với các mức độ nguy cơ khác nhau.

Đánh giá cao những nỗ lực của tỉnh Hải Dương trong công tác phòng, chống dịch bệnh, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, năng lực xét nghiệm, kinh nghiệm điều hành của Hải Dương đã tăng lên đáng kể. “Hải Dương chỉ còn 1 tuần nữa để thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ. Đây là khoảng 'thời gian vàng' để Hải Dương tăng cường chặt chẽ hơn các biện pháp chống dịch, đặc biệt ở vùng phong tỏa; qua đó, giảm bớt số lượng ca mắc COVID-19, đem lại cuộc sống bình thường cho người dân”, Thứ trưởng cho biết.

Nhắc lại hiệu quả việc xét nghiệm địa điểm trong cộng đồng như Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai trước đó, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn đề nghị Hải Dương nên tập trung vào các khu vực như bến xe, chợ đầu mối, điểm giao thông công cộng..., coi đây là một nhóm nguy cơ để rà soát trong cộng đồng.

Thực hiện khoanh vùng theo diện hẹp, ‘đốm da báo’

Nhấn mạnh các giải pháp phòng, chống dịch bệnh trong giai đoạn mới, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nêu rõ, hiện Ban Chỉ đạo Quốc gia, Bộ Y tế, các bộ, ngành có liên quan đã ban hành các văn bản hướng dẫn phòng, chống dịch bệnh tương đối đầy đủ để các địa phương, đơn vị tự đánh giá mức độ an toàn và chủ động triển khai thực hiện. Việc tích cực phát hiện ca bệnh không chỉ qua xét nghiệm mà qua công tác truy vết, việc chủ động khai báo y tế của các đối tượng liên quan đến F0, F1, ổ dịch, vùng dịch, phát giác qua kênh thông tin người dân, Tổ phòng, chống dịch bệnh trong cộng đồng…

Về vấn đề xét nghiệm, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết, Bộ Y tế chỉ đạo nguyên tắc, “xét nghiệm diện rộng có chỉ định”, thực hiện bởi các cơ quan chuyên môn; đồng thời đề nghị tiếp tục thực hiện khoanh vùng theo diện hẹp, "đốm da báo"; bệnh nhân ở khu phố nào chỉ khoanh vùng khu phố đó; tăng cường phòng, chống dịch trong các khu cách ly tập trung...

Đối với các phạm nhân mãn hạn tù ở Hải Dương, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết các trại giam chưa có ca mắc COVID-19; đề nghị làm xét nghiệm sàng lọc cho các phạm nhân mãn hạn tù, khi có kết quả âm tính, đưa về bàn giao chặt chẽ với công an địa phương, theo dõi sức khỏe, cách ly 14 ngày. 

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ngô Thị Minh cho biết, hiện có 51 tỉnh, thành phố cho học sinh đi học trở lại. 8 tỉnh, thành phố, trong đó có Hải Dương (trên cơ sở xem xét việc đi học trở lại của từng huyện, thị xã, thành phố) dự kiến sẽ cho học sinh đi học vào ngày 1/3 tới. 

Thứ trưởng Ngô Thị Minh mong muốn, khi cho học sinh đi học trở lại, các tỉnh, thành phố, đặc biệt Hải Dương đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền để làm rõ khái niệm vùng có dịch và vùng có nguy cơ để phụ huynh yên tâm cho con quay lại trường học. Cùng với đó, những học sinh ở các xã, vùng có nguy cơ cao phải học trực tuyến, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo mong muốn Hải Dương có sự phối hợp chặt chẽ với Bộ Giáo dục và Đào tạo, phát huy trách nhiệm của phụ huynh trong việc hướng dẫn con em học trực tuyến tại nhà, đặc biệt hỗ trợ học sinh cấp Tiểu học.

Khuyến khích người dân Hải Dương không ở trong vùng dịch đeo khẩu trang vải 

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam hoan nghênh nỗ lực của tỉnh Hải Dương và lực lượng chi viện của Bộ Y tế, cùng với cả nước thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh trên tinh thần “khẩn trương nhất, quyết liệt nhất, đồng bộ nhất”. Đến nay, dịch bệnh cơ bản được kiểm soát tốt trên cả nước. 

Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam có dân số đứng thứ 15 thế giới; là nước đang phát triển có thu nhập trung bình, có tổng số ca mắc COVID-19 đứng thứ 173 trên thế giới. Tính theo tỷ lệ ca nhiễm trên số dân, Việt Nam đứng thứ 213/219 quốc gia, vùng lãnh thổ với chi phí chống dịch rất thấp. Số lượng xét nghiệm trên số dân đứng thứ 176 trên thế giới. 

“Việt Nam được thế giới đánh giá là một trong những nước chống dịch hiệu quả nhất. Vì vậy chúng ta phải kiên trì nguyên tắc, chiến lược chống dịch từ những ngày đầu. Trong từng thời kỳ chống dịch, chiến thuật thay đổi linh hoạt nhưng chiến lược 5 bước “Ngăn chặn- Phát hiện - Cách ly - Khoanh vùng dập dịch - Điều trị hiệu quả” không thay đổi, đặc biệt công tác phát hiện, truy vết, đến nay thêm công tác sàng lọc cộng đồng có trọng tâm, trọng điểm”, Phó Thủ tướng nói.

Qua phân tích dữ liệu ở ổ dịch Hải Dương, Phó Thủ tướng nêu rõ, chỉ phát hiện 3 ca mắc COVID-19 trong cộng đồng, không nằm trong các khu vực phong tỏa hay khu cách ly tập trung. Tuy nhiên, cả 3 ca này đều đã được truy vết, hạn chế lây lan ra  cộng đồng.

Nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm trong quá trình phòng, chống dịch tại Hải Dương, Phó Thủ tướng nêu rõ, sau khi “điểm đúng” ổ dịch ở thành phố Chí Linh, phát hiện ra biến thể lây lan nhanh của virus SARS-CoV-2, Hải Dương đã đề ra và dần hoàn thiện chiến lược “phong tỏa trong phong tỏa”. Quá trình xử lý tình huống dịch xuất hiện trong khu công nghiệp, các nhà máy lớn có hàng nghìn công nhân phải được  cách ly kịp thời. “Đặc biệt, trong vòng 24 giờ, Hải Dương đã kịp thời cách ly cho hàng nghìn người”, Phó Thủ tướng dẫn chứng.

Cùng với đó, quy trình phân loại, sàng lọc đối tượng để tầm soát diện rộng cũng được xây dựng, hoàn thiện. Số liệu cho thấy, ổ dịch ở thành phố Chí Linh được cơ bản kiểm soát sau 8 ngày phát hiện. Đến ổ dịch ở huyện Cẩm Giàng, huyện Kim Thành, Hải Dương đã có những giải pháp quyết liệt, linh hoạt. “Thực tiễn phòng, chống dịch ở Hải Dương là bài học quý cho các địa phương khác trên cả nước”, Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng đề nghị, trong thời gian tới, Hải Dương tiếp tục đẩy mạnh việc xét nghiệm, truy vết, theo dấu ca bệnh. Đối với xét nghiệm tầm soát diện rộng trong cộng đồng, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế có hướng dẫn để Hải Dương làm mẫu cho cả nước trong việc chỉ đạo cụ thể việc xét nghiệm COVID-19 bắt buộc cho công nhân ở các nhà máy, xí nghiệp; tránh tình trạng lãng phí.

“Hiện nay chi phí xét nghiệm COVID-19 bằng phương pháp Realtime-PCR tương đương với tiêm vaccine cho 2 người. “Trung tâm kiểm soát bệnh tật các địa phương phải có trách nhiệm điều phối hoạt động xét nghiệm. Tuyệt đối không để tình trạng yêu cầu tất cả các doanh nghiệp phải xét nghiệm COVID-19 cho công nhân mới được hoạt động. Việc này không chỉ gây tốn kém mà còn tạo tâm lý cứ nghi ngờ lại xét nghiệm hoặc có kết quả âm tính dẫn đến chủ quan, rất nguy hiểm”, Phó Thủ tướng đề nghị.

Đồng thời, Phó Thủ tướng nhấn mạnh việc xét nghiệm tầm soát linh hoạt, hiệu quả, tiết kiệm tại những điểm nguy cơ cao, nhiều người qua lại như quán nước gần các khu công nghiệp, bệnh viện, bến xe, chợ… việc xét nghiệm tầm soát phải hết sức linh hoạt. 

Phó Thủ tướng lưu ý, kể cả sau khi Hải Dương hết dịch, vẫn phải sẵn sàng tinh thần chống dịch như các địa phương khác trên cả nước. “Với 100 triệu dân, đường biên giới dài, nền kinh tế mở trong khi vẫn phải đón chuyên gia nước ngoài vào phục vụ phát triển kinh tế, không ai có thể nói Việt Nam tuyệt đối không có mầm bệnh trong cộng đồng. Lúc nào chúng ta cũng phải sẵn sàng”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị tỉnh Hải Dương khuyến khích người dân không ở trong vùng dịch đeo khẩu trang vải; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những trường hợp khai báo không trung thực về dịch bệnh.

Liên quan đến những người đã mãn hạn tù tại những trại giam nằm trong vùng dịch, Phó Thủ tướng yêu cầu phải đảm bảo tuyệt đối an toàn cho các trại giam, không vì dịch bệnh làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người đã chấp hành xong án phạt tù hay việc xét ân xá. Trường hợp người mãn hạn tù muốn ở lại cách ly, nếu các trại giam có điều kiện, cho cách ly và đối xử như người đến thăm.