Cụ thể, theo Kết luận thanh tra số 2315/KL-UBND ngày 23/6/2020, trong tháng 5/2016, ông Nguyễn Hoàng Anh, một doanh nhân ở Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh có đơn gửi Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong xin thuê 62 ha tại khu vực Láng Lớn, xã Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, để trồng cỏ, bắp, chăn nuôi bò thịt.
Trong tổng số diện tích 62 ha mà ông Anh xin thuê đất có 37 ha đất của Nhà nước quản lý; khoảng 18 ha đất của Ủy ban nhân dân huyện cho các hộ dân thuê và 7 ha là đất sản xuất nông nghiệp của các hộ dân đang canh tác. Toàn bộ diện tích này theo quy hoạch đã được phê duyệt của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận là đất trồng cây lâu năm.
Phát hiện mục đích xin thuê đất không đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, các ban, ngành ở huyện Tuy Phong đã có nhiều công văn, văn bản góp ý, ngăn chặn. Cụ thể, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có công văn nêu ý kiến là khu vực đất ông Anh xin thuê nằm ngoài quy hoạch phát triển chăn nuôi của Ủy ban nhân dân tỉnh. Phòng Tài chính Kế hoạch huyện cũng đã có công văn nêu ý kiến với Ủy ban nhân dân huyện trước khi cho thuê đất cần điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cho phù hợp; kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh bổ sung 62 ha vào quy hoạch phát triển chăn nuôi của tỉnh đến năm 2020… Riêng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện khẳng định việc cho thuê đất ở khu vực trên để lập dự án chăn nuôi là không phù hợp.
Nhưng bất chấp những ý kiến, góp ý, đề xuất trên, Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong vẫn có công văn gửi Ban Thường vụ Huyện ủy xem xét, chấp thuận, thống nhất chủ trương cho ông Anh thuê hơn 41 ha ở khu vực Láng Lớn để chăn nuôi bò.
Tháng 12/2016, Ban Thường vụ Huyện ủy có thông báo kết luận, thống nhất chủ trương trên. Tuy nhiên, Ban Thường vụ Huyện ủy yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện phải báo cáo dự án này cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh.
Đến ngày 19/5/2017, chỉ trong một ngày, Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong đã có quyết định cho ông Anh thuê 417.634 m2 (hơn 41 ha) ở khu vực Láng Lớn, Vĩnh Hảo để chăn nuôi và ký cấp luôn 2 Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Anh. Thời hạn sử dụng đất 50 năm với hình thức thuê đất trả tiền hàng năm. Ông Anh đã ký hợp đồng thuê đất và nộp tiền thuê với số tiền 13.400.000 đồng/năm, nhận bàn giao đất tại thực địa.
Nhiều cán bộ và người dân ở huyện Tuy Phong bức xúc bởi giá cho thuê đất chỉ có 32 đồng/m2. Trong khi giá đất thời điểm trên tại khu vực này do Ủy ban nhân dân tỉnh quy định là 10.500 đồng/m2. Điều này cũng đồng nghĩa, ngân sách Nhà nước đã thiệt hại hàng trăm triệu đồng.
Theo kết luận thanh tra, trường hợp của ông Nguyễn Hoàng Anh phải thực hiện thủ tục lập dự án đầu tư trước; phải có quyết định chủ trương đầu tư của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận sau đó mới thực hiện thủ tục thuê đất. Tuy nhiên qua kiểm tra hồ sơ, dự án chăn nuôi bò này chưa được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư. Mặt khác, khu vực này không phù hợp với quy hoạch và điều kiện phát triển chăn nuôi. Được biết dự án này nằm dọc tuyến kênh dẫn nước từ đầu nguồn ở hồ Đá Bạc đưa nước ngọt về phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho người dân. “Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong vẫn ban hành quyết định cho thuê đất là thực hiện không đúng Luật Đầu tư năm 2014. Ngoài ra, việc Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong cho dự án trên thuê đất là không đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt, trái với quy định tại Điều 52, Luật Đất đai năm 2013”, kết luận thanh tra nhấn mạnh.
Kết luận thanh tra cũng nêu rõ tác hại, hậu quả mà sai phạm do Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong gây ra khi cho thuê đất không đúng quy định pháp luật về đất đai, pháp luật về đầu tư làm phát sinh đơn thư khiếu kiện phức tạp trên địa bàn xã Vĩnh Hảo thời gian qua. “Những thiếu sót, sai phạm nêu trên trách nhiệm thuộc về Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong; Phòng Tài nguyên Môi trường huyện và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan”, kết luận thanh tra xác định.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận giao Thanh tra tỉnh chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Bình Thuận để tiếp tục điều tra dấu hiệu tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai theo Điều 229 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận cũng yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện Tuy Phong chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan trong việc cho thuê đất, thực hiện không đúng quy định pháp luật về đất đai, pháp luật về đầu tư. Sở Nội vụ được giao theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh kết quả kiểm điểm xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan nêu tại phần kết luận này.