Nằm tựa lưng bên những ngọn núi cao của dãy Trường Sơn ngút ngàn, trường phổ thông dân tộc nội trú Nước Oa, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam hiện có 0 học sinh, đa phần là con em đồng bào dân tộc thiểu số Cor, Cadong, Tày, Nùng…
Học sinh nam tập đánh cồng chiêng. |
Trường không chỉ nổi tiếng về thành tích học tập ở khu vực miền núi Quảng Nam, với tỷ lệ học sinh đậu vào đại học, cao đẳng hàng năm đạt hơn 40%, mà còn bởi sự đam mê âm hưởng cồng chiêng của những học sinh nơi đây.
Là một trong những người khởi xướng đưa văn hóa cồng chiêng vào trường học, thầy Trần Phúc, Hiệu trưởng trường Nước Oa, cho biết: "Khi tham dự các lễ hội, thấy những tiết mục biểu diễn cồng chiêng của đồng bào rất đặc sắc, ban giám hiệu nhà trường đã thảo luận và nhất trí đưa cồng chiêng vào chương trình sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh, nhằm góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của đồng bào".
Đội nam đánh cồng chiêng ăn khớp với đội múa của các bạn nữ. |
Do phần lớn thầy cô giáo đều là người dưới xuôi nên thời gian đầu, việc triển khai ý tưởng này gặp nhiều khó khăn. Nhà trường đã phải nhờ cán bộ văn hóa của huyện Bắc Trà My cùng với một số già làng xuống tận làng đúc đồng Phước Kiều (huyện Điện Bàn) để chọn mua 5 bộ cồng chiêng ưng ý nhất, trị giá 40 triệu đồng và tổ chức hướng dẫn cho các học sinh tập đánh chiêng. Với sự tâm huyết của các thầy cô giáo và sự đam mê của học sinh, năm 2010 hai đội cồng chiêng của nhà trường chính thức ra mắt, mỗi đội 4 em nam. Bên cạnh đó, nhà trường còn dạy các điệu múa truyền thống của đồng bào cho các học sinh nữ để kết hợp biểu diễn cồng chiêng nam. Từ những bỡ ngỡ ban đầu đến nay, 12 lớp của trường đều có đội chiêng và đội múa, thường xuyên sinh hoạt đều đặn hàng tuần. Đặc biệt, những năm học gần đây, học sinh của lớp 11 và 12 đã biết dạy lại cách đánh cồng chiêng cho học sinh lớp dưới.
Chúng tôi đến thăm Trường phổ thông dân tộc nội trú Nước Oa đúng vào dịp nhà trường đang tổ chức liên hoan cồng chiêng giữa các lớp, với sự tham dự của đông đảo thầy trò nhà trường, đại diện lãnh đạo các xã và bà con nhân dân địa phương. Trong trang phục đầy màu sắc của đồng bào dân tộc vùng cao, các em tập trung xung quanh một cây nêu được dựng giữa sân trong khu vực ở nội trú. Với tiếng vỗ tay cổ vũ không ngớt của thầy cô giáo và bà con nhân dân địa phương, những tiết mục đánh cồng chiêng kết hợp với những điệu múa uyển chuyển về các chủ đề như mừng lúa mới, ăn tết mùa, cúng bến nước hay đâm trâu … được các em học sinh ở đây biểu diễn say mê, thuần thục như những chàng trai cô gái trưởng thành trong các lễ hội của bản làng.
Già làng Trần Văn Tiếu, ở xã Trà Giác cho biết: "Già cảm thấy rất phấn khởi vì nhà trường đã duy trì một hoạt động ý nghĩa để các em học sinh không quên những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình và cũng từ đây đã có nhiều em trở thành thành viên trong đội cồng chiêng chính của bản làng mỗi dịp có lễ hội".
Bài và ảnh: Đỗ Trưởng