Giữa bộn bề phố thị bon chen, trưa nay chợt nghe ấm lòng và nao nao nhớ quê đến cồn cào khi nghe tiếng rao mời “Bánh lá dừa Bến Tre đây”.
Hồi nhỏ tôi thường ngồi bên ngoại vừa chụm lửa nồi bánh lá dừa vừa nghe ngoại kể chuyện. Ngoại tôi nói quê mình - Giồng Luông* – nổi tiếng bánh lá dừa, đi đâu ai cũng biết. Ngoại còn nói rằng không loại cây nào mà người dân tận dụng hết từ gốc tới ngọn như cây dừa. Thân dừa để cất nhà, bắc cầu, làm đồ mỹ nghệ hay những sản phẩm dùng trong sinh hoạt hàng ngày của con người. Lá dừa, gáo dừa để đun nấu, lợp nhà, làm đồ lưu niệm... Nước dừa để uống rất bổ dưỡng, cái dừa (cơm dừa, cùi dừa) để chế biến thức ăn, bánh, kẹo, đặc biệt ở quê tôi dùng làm bánh lá dừa. Đây là loại bánh được gọi bằng chính tên lá gói.
Bánh lá dừa có rất nhiều loại như bánh có nhân chuối, đậu xanh hay dừa. Lá dừa gói bánh phải là lá dừa non có màu trắng ngà xanh để tạo màu đẹp. Nếp phải thật dẻo thì bánh mới ngon. Muốn bảo quản được lâu, bánh sau khi vớt ra phải được rửa qua nước lạnh, để ráo và treo lên.
Quê tôi xưa có hàng trăm gia đình sinh sống bằng nghề làm bánh lá dừa rồi bỏ mối cho bạn hàng khắp nơi, nhiều nhất là Sài Gòn và các tỉnh lân cận. Có gia đình truyền nghề làm bánh cho cháu con đến ba, bốn đời, riết rồi trở thành thương hiệu truyền khẩu. Nhớ lắm những đêm khuya mấy bà cháu đi xe ngựa mang bánh ra ngã tư để đón xe đò từ Thạnh Phú lên, có lúc lại ra bến sông Phú Khánh đón đò Bến Tre về để bán bánh. Bánh bán rất chạy bởi giá cả bình dân, hương vị thơm ngon, ăn rất “chắc bụng” cho hành khách đi suốt quãng đuờng dài. Lũ nhỏ chúng tôi khi đi học đều mang theo vài cái bánh trong cặp da để lót lòng. Vui nhất là những khi quê tôi có lễ hội như: Cúng đình, miễu, có đoàn xiếc, gánh hát “bồ tèo”, văn công phục vụ, chiếu phim lưu động... thì bánh bán chạy như tôm tươi. Mỗi lần thăm con cháu ở xa, hay họ hàng về dự đám gia đình, ngoại tôi thường buộc mang theo những chùm bánh lá dừa. Ngoại nói “Ăn để không quên gốc gác, ông bà, quê hương xứ sở”.
Trưa nay bất chợt nghe tiếng rao mời và hình ảnh những chiếc bánh dân dã quê mình vàng ươm, nóng hổi, khói bốc nghi ngút, lòng bỗng nghe thương nhớ quê nhà rất lạ, thèm được ngồi bên ngoại vừa đun lửa cho nồi bánh lá dừa, vừa được nghe những câu chuyện cổ tích thật thánh thiện, sáng trong.q
---
Song Anh
* Nay là xã Đại Điền, huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre