Câu chuyện về công dân hai nước Costas Sarantidis Nguyễn Văn Lập

Chiến sĩ quốc tế Costas Sarantidis Nguyễn Văn Lập, cựu chiến binh Việt Nam, công dân hai nước Việt Nam và Hy Lạp vừa được Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam phong tặng danh hiệu cao quý: “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”.

Trung tướng Nguyễn Đôn, nguyên Tư lệnh Quân khu 5, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (trái) gặp lại Costas Nguyễn Văn Lập.

Costas Sarantidis lớn lên trong cảnh đất nước Hy Lạp bị phát xít Đức chiếm đóng. Năm 1943, Costas Sarantidis 16 tuổi, bị bắt sang Đức làm lao động khổ sai, sớm chiều lao động quần quật dưới sự quản lý bằng đòn roi, lưỡi lê, báng súng của bọn thống trị. Căm thù chồng chất, năm 1945, Costas Sarantidis trốn sang gia nhập quân đội Pháp để chống lại chủ nghĩa phát xít. Chưa được một năm, đơn vị của anh đã bị đưa sang Việt Nam để “tái lập chế độ bảo hộ của Mẫu quốc Đại Pháp trên xứ An Nam a - na - mít”...

Nhiều chiến công xuất sắc

Tháng 2/1946, chàng thanh niên Hy Lạp đến Việt Nam, tận mắt nhìn thấy sự dã man của quân Pháp với những xóm làng, vườn cây, đồng lúa bị đốt phá, những người già, phụ nữ, trẻ em bị tàn sát, những kiểu cướp bóc, tra tấn, hành hình thời trung cổ... Thực tế ấy tác động mạnh mẽ vào ý thức của Costas Sarantidis. Từ đó, anh đã tìm cách bắt liên lạc với Việt Minh và đến tháng 6/1946, anh đã trốn sang hàng ngũ của quân đội ta. Kể từ đây, anh được đổi tên là Nguyễn Văn Lập, thường gọi kép là Costas Nguyễn Văn Lập và trở thành chiến sĩ của Trung đoàn 803 Liên khu 5.

Costas Nguyễn Văn Lập tình nguyện ở đơn vị chiến đấu, hòa mình cùng đồng đội trong mọi khó khăn, gian khổ và đã lập nhiều chiến công xuất sắc. Anh là xạ thủ súng trọng liên của Đại đội hỏa lực Đặng Liêm thuộc Tiểu đoàn 39. Vừa khỏe, vừa giỏi kỹ thuật, chiến thuật, anh đã tiêu diệt hàng chục tên lính Âu - Phi, góp phần bẻ gãy trận càn của địch tại Hương An - Bà Rén (Quảng Nam) vào tháng 4/1948. Trong một trận khác, chỉ với 21 viên đạn, anh đã bắn rơi chiếc máy bay Morane của giặc Pháp.

Costas Nguyễn Văn Lập thông thạo ba thứ tiếng: Đức, Pháp, Ý và đã dùng các ngôn ngữ này phục vụ đắc lực công tác binh vận. Đêm đêm, anh cùng du kích luồn vào gần đồn giặc, bắc loa phóng thanh kêu gọi lính địch bỏ ngũ và đã giác ngộ được nhiều binh sĩ lê dương. Có lần, anh vận động được cả một bốt lính Angiêri mang theo đầy đủ vũ khí, trang bị chạy sang ta. Anh đã nhiều lần làm phiên dịch để khai thác và dẫn giải tù, hàng binh Pháp, hai lần đưa hàng binh từ Liên khu 5 theo đường Trường Sơn ra miền Bắc. Đến nay, nhiều CCB Trung đoàn 108 và Trung đoàn 803 vẫn còn nhớ rõ sự dũng cảm của Costas Nguyễn Văn Lập trong các trận đánh Pháp trên chiến trường Liên khu 5, trận nào anh cũng được giữ trọng liên hoặc trung liên và bắn chính xác, gây cho địch nhiều tổn thất.

Năm 1949, Costas Nguyễn Văn Lập đã được kết nạp Đảng tại Tiểu đoàn 365 đang hoạt động ở tỉnh Phú Yên. Sau đó, anh được cử đi học lớp cán bộ sơ cấp và là chiến sĩ nước ngoài duy nhất được ta chọn đào tạo cán bộ. Trong những năm 1952 - 1954, anh được Bộ Tư lệnh Liên khu 5 giao làm Tổng giám thị Trại tù binh ở Quảng Ngãi. Trên cương vị này, anh ra sức tuyên truyền chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng, làm cho mấy trăm tù binh nhận thấy cuộc chiến tranh phi nghĩa của thực dân Pháp và có cảm tình với cách mạng Việt Nam.

Cuối năm 1954, Costas Nguyễn Văn Lập theo đơn vị tập kết ra Bắc, công tác tại Sân bay Gia Lâm với chức vụ Trung đội trưởng Trung đội Cung tiêu - Vận tải và rất tích cực trong các hoạt động chống địch cưỡng ép di cư, cứu đói, cứu trợ, cải cách ruộng đất. Anh đã thực hiện tốt nhiệm vụ phiên dịch cho Đoàn chuyên gia Đức trong thời gian Chính phủ Cộng hòa Dân chủ Đức giúp ta xây dựng Nhà máy in Tiến Bộ và cũng đã thể hiện được tài năng trong một số bộ phim của Xưởng phim truyện Việt Nam. Năm 1957, anh kết hôn với một cô gái người Hà Nội, sau đó làm lái xe ở mỏ thiếc (Cao Bằng) và mỏ than (Lạng Sơn).

Đến năm 1965, Costas Nguyễn Văn Lập được Nhà nước ta cho hồi hương về Hy Lạp (cùng với vợ con). Từ đó đến nay, người chiến sĩ quốc tế này luôn coi Việt Nam là quê hương thứ hai của mình và đã hướng về Việt Nam với nhiều việc làm thiết thực. Anh đã gia nhập Đảng Cộng sản Hy Lạp, làm nòng cốt vận động thành lập Hội Kiều bào yêu nước tại Hy Lạp, tháp tùng Tổng thống Hy Lạp thăm Việt Nam và tháp tùng Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết thăm Hy Lạp.

Hết lòng vì nhân dân Việt Nam

Trở về Hy Lạp, Costas Nguyễn Văn Lập sinh sống bằng nghề lái xe và tích cực ủng hộ cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam. Anh đã vận động nhân dân Hy Lạp, kiều bào Việt Nam tại Hy Lạp ủng hộ và tiết kiệm tiền ăn sáng hằng ngày, mang về Việt Nam ủng hộ nạn nhân chất độc da cam, đồng bào bị thiên tai, trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh.

Costas Nguyễn Văn Lập đã hoàn thành hai tập hồi ký: “Một người Hy Lạp, Giám thị tù binh Nam Việt Nam” (1987) và “Tại sao tôi sang hàng ngũ Việt Minh” (2010). Hai cuốn sách nói về cuộc chiến tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam và chính sách nhân đạo đối với tù binh của quân đội ta. Anh trực tiếp mang sách đi bán lấy tiền ủng hộ Quỹ bảo trợ nạn nhân chất độc da cam thành phố Đà Nẵng.

Đại tá Lâm Quang Minh, Trưởng ban Liên lạc Truyền thống Trung đoàn 803 khẳng định: 67 năm qua (1946 - 2013), chiến sĩ quốc tế Costas Nguyễn Văn Lập đã cống hiến hết mình cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam, ở mặt trận chiến đấu kiên cường, lập nhiều chiến công xuất sắc, ở hậu phương hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, hồi hương về Hy Lạp vẫn hết lòng vì nhân dân Việt Nam. Tinh thần quốc tế của anh thật cao cả, trong sáng và hiếm có! Còn bà Nguyễn Thị Hiền, Chủ tịch Hội Nạn nhân Chất độc Da cam thành phố Đà Nẵng, cho biết: Những năm qua, Costas Nguyễn Văn Lập đã nhiều lần ủng hộ nạn nhân chất độc da cam ở Đà Nẵng với tổng số gần 100 triệu đồng.

Trân trọng công lao của Costas Nguyễn Văn Lập, Nhà nước ta đã nhiều lần mời anh về dự các ngày lễ lớn và trao tặng nhiều phần thưởng cao quý (Huân chương Chiến thắng, Huân chương Chiến công, Huân chương Kháng chiến...). Anh đã được mời dự Đại hội đại biểu Kiều bào yêu nước (2009) và Đại hội Thi đua toàn quốc (2010). Ngày 7/1/2011, anh vinh dự được Nhà nước Việt Nam trao tặng Huân chương Hữu nghị và Quyết định công nhận quốc tịch Việt Nam.

Ngày 23/5/2013, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã ký quyết định phong tặng danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” đối với Costas Nguyễn Văn Lập, và Lễ trao tặng được Bộ Quốc phòng tổ chức tại Hà Nội vào ngày 30/8/2013.

Tại buổi giao lưu chào mừng Costas Nguyễn Văn Lập được phong tặng danh hiệu này, UBMTTQVN thành phố, các ban, ngành, đoàn thể, các CCB ở Đà Nẵng, Quảng Nam và nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương đã tặng hoa, tặng quà chúc mừng Costas Nguyễn Văn Lập. Người chiến sĩ quốc tế đặc biệt này nghẹn ngào xúc động bày tỏ lòng cảm ơn vô hạn đối với Nhà nước, Nhân dân và Quân đội Việt Nam, nhất là những đồng đội cũ trên chiến trường Liên khu 5.

Bài và ảnh: Lê Văn Thơm