Năm 2014, diễn biến tỷ giá và thị trường ngoại hối về cơ bản ổn định nhờ các giải pháp điều hành nhất quán, kết hợp đồng bộ giữa chính sách tỷ giá, lãi suất và các công cụ chính sách tiền tệ, quản lý ngoại hối của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Kiên định mục tiêu ổn định tỷ giáTại một số thời điểm trong tháng 10 và tháng 11 của năm 2014, tỷ giá có diễn biến tăng. Tuy nhiên, trên cơ sở nhận định thị trường, NHNN đã hai lần phát đi thông điệp không điều chỉnh tỷ giá.
Theo NHNN, tại những thời điểm đó, tỷ giá giao dịch trên thị trường có diễn biến tăng nhưng vẫn ở mức thấp dưới mức trần quy định của NHNN. Nguyên nhân tăng tỷ giá chủ yếu là do yếu tố tâm lý trước tin đồn về việc NHNN điều chỉnh tăng tỷ giá và một số TCTD có nhu cầu mua ngoại tệ để cải thiện trạng thái vào dịp cuối năm nhưng nhu cầu không lớn.
Lãnh đạo NHNN ở thời điểm đó cũng đã khẳng định, sau khi cơ quan này chủ động điều chỉnh tăng 1% tỷ giá vào ngày 19/6/2014, thị trường ngoại tệ diễn biến ổn định. Mặt bằng tỷ giá mới được thiết lập nhưng thấp xa so với mức trần tỷ giá theo quy định của NHNN. Thậm chí có thời điểm (tháng 9/2014) tỷ giá liên ngân hàng thực tế chỉ tăng 0,5% so với cuối năm 2013, cho thấy tỷ giá trên thị trường được điều tiết bởi cung cầu ngoại tệ thực tế. Mức tăng tỷ giá thực tế trên thị trường liên ngân hàng thấp hơn mức điều chỉnh 1% tỷ giá đã cho thấy, về mặt chủ động, NHNN không nhất thiết phải điều chỉnh tăng tỷ giá hết biên độ đề ra từ đầu năm.
Ngân hàng Nhà nước sẽ điều chỉnh chính sách đối với các ngân hàng thương mại để bình ổn thị trường. |
Các chuyên gia kinh tế cũng đánh giá rất cao thành công của NHNN trong điều hành tỷ giá trong năm 2014. Năm 2014, NHNN cam kết điều chính tỷ giá không quá 2%. Tuy nhiên, thời điểm kết thúc năm tài chính 2014 đang đến gần, cơ quan này mới điều chỉnh tăng 1% và cam kết sẽ giữ ổn định đến hết năm. Trong năm 2013, mặc dù Thống đốc NHNN tuyên bố tỷ giá tăng không quá 2-3% nhưng cả năm NHNN chỉ điều chỉnh tăng 1%.
TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế nhận định, bài học lớn nhất về điều hành tỷ giá trong năm 2014 là NHNN đã chủ động trong điều hành chính sách tỷ giá hối đoái cũng như chi phối thị trường ngoại hối Việt Nam dựa trên cân đối về thu chi ngoại tệ của cả quốc gia. Đồng thời, NHNN cũng đã kiểm soát khá tốt các dòng luân chuyển ngoại tệ trong năm 2014.
Giảm tình trạng đôla hóa trong nền kinh tế“Với chính sách điều hành tỷ giá ổn định, NHNN với tư cách là cơ quan quản lý cùng với các ngân hàng thương mại đã khẳng định được vai trò chi phối thị trường ngoại hối chính thức và thông qua đó hạn chế, thu hẹp; đồng thời vô hiệu hóa được hoạt động của thị trường phi chính thức hay còn gọi là thị trường chợ đen”, TS Vũ Đình Ánh ghi nhận.
Còn TS Nguyễn Đức Thành, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và chính sách, Trường Đại học Kinh tế, ĐH Quốc gia Hà Nội cho rằng, trong năm 2014 cũng như vài năm trở lại đây, giữ ổn định tỷ giá là điều mà NHNN có khả năng làm được bởi điều này hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát thực sự của NHNN. “Tuy nhiên, tôi mong muốn có sự điều chỉnh giảm giá nhẹ đồng Việt Nam để lấy lại sự cân bằng về tỷ giá, bởi trong những năm qua, lạm phát trong nước cao trong khi tỷ giá lại ổn định”, TS Nguyễn Đức Thành nói.
Khẳng định thị trường ngoại hối năm 2014 về cơ bản ổn định, NHNN cho biết, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của tổ chức, cá nhân đều được đáp ứng đầy đủ, kịp thời, niềm tin vào đồng Việt Nam được củng cố, nhờ đó NHNN tiếp tục mua được ngoại tệ để bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà nước lên mức kỷ lục. Cùng với đó, tình trạng đô la hóa tiếp tục giảm. Minh chứng cho điều này là tỷ lệ tiền gửi ngoại tệ so với tổng phương tiện thanh toán đạt khoảng 11,6%, giảm so với mức khoảng 12,4% của cuối năm 2012-2013.
Thống đốc Nguyễn Văn Bình cũng khẳng định: Chính sách tỷ giá đã được điều hành nhất quán, chủ động dẫn dắt thị trường. Cùng với các cơ chế, chính sách về quản lý ngoại hối, quản lý cán cân thanh toán đã từng bước giảm tình trạng đô la hóa trong nền kinh tế, tăng lòng tin của công chúng vào giá trị đồng Việt Nam.
“Tư lệnh” ngành ngân hàng cũng cho biết, một trong những mục tiêu năm 2015 của ngành ngân hàng là tiếp tục giữ ổn định thị trường ngoại hối và biến động tỷ giá không quá 2%. Nhưng ông cũng thẳng thắn nhìn nhận đó cũng không phải là mục tiêu dễ thực hiện.
Đỗ Huyền (TTXVN)