Nhận lời mời của Tổng thống nước Cộng hòa Inđônêxia Xuxilô Bambang Giuđôgiônô (Susilo Bambang Yudhoyono), Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Phu nhân thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Inđônêxia từ ngày 27 - 28/6/2013. Nhân dịp này, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã trả lời phỏng vấn báo The Jakarta Post. Báo Tin Tức - TTXVN trân trọng giới thiệu nội dung phỏng vấn.
Mười năm trước, Việt Nam và Inđônêxia đã nhất trí xây dựng quan hệ Hữu nghị Toàn diện. Ngài đánh giá như thế nào về quan hệ hợp tác phát triển nhanh giữa Việt Nam và Inđônêxia và định hướng tương lai trong vòng 5 năm tới?
Việt Nam và Inđônêxia có mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời, không ngừng được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước vun đắp. Trên cơ sở nền tảng quan hệ tốt đẹp đó, tháng 6/2003, hai bên đã ký “Tuyên bố chung về Khuôn khổ hợp tác hữu nghị và toàn diện bước vào thế kỷ 21”.
|
Trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước Cộng hòa Inđônêxia, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã đến thăm phòng tranh ASEAN.
Ảnh: Nguyễn Khang - TTXVN |
Việc ký kết Tuyên bố chung này đã mở ra một trang mới trong quan hệ hai nước, mạnh mẽ và toàn diện hơn. Hai nước thường xuyên trao đổi các chuyến thăm và tiếp xúc của lãnh đạo cấp cao. Nhiều cơ chế hợp tác song phương được hình thành và hoạt động hiệu quả. Hai nước đã ký kết hơn 30 hiệp định và thỏa thuận hợp tác trên tất cả các lĩnh vực hợp tác quan trọng như chính trị, quốc phòng, an ninh, kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục, nông nghiệp… tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho sự hợp tác toàn diện giữa hai nước.
Trong thời gian tới, hai bên cần làm sâu sắc hơn nữa quan hệ song phương, trước hết là tích cực phối hợp để xây dựng Chương trình Hành động mới nhằm tăng cường hơn nữa quan hệ về mặt chính trị; thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại phát triển ổn định, vượt mục tiêu 5 tỷ USD trước năm 2015 và hướng tới mốc 10 tỷ USD trước năm 2018; tăng cường hợp tác an ninh, quốc phòng; mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng khác như giáo dục đào tạo, biển và nghề cá, dầu khí, văn hóa thể thao du lịch và giao lưu nhân dân…, đưa các quan hệ hợp tác này tương xứng với tiềm năng cũng như quan hệ chính trị tốt đẹp sẵn có giữa hai nước.
Trên phương diện hợp tác đa phương, hai bên sẽ cùng nhau hợp tác và phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn khu vực và quốc tế, đặc biệt là ASEAN và Liên hợp quốc, thúc đẩy xây dựng Cộng đồng ASEAN năm 2015.
Theo dự kiến, trong chuyến thăm này, hai nhà lãnh đạo sẽ công bố quyết định chính thức nâng quan hệ hai nước lên đối tác chiến lược. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng, chuyến thăm của tôi lần này đến Inđônêxia sẽ góp phần thắt chặt hơn nữa mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước chúng ta, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực.
Trong vòng không tới 3 năm nữa, các nước ASEAN sẽ chuyển thành Cộng đồng. Là hai quốc gia thành viên quan trọng, Việt Nam và Inđônêxia phải làm gì để xây dựng một ASEAN mạnh mẽ hơn và đoàn kết hơn?
Như chúng ta đã biết, tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 21 vừa qua, lãnh đạo ASEAN đã nhất trí lấy ngày 31/12/2015 là mốc thời gian chính thức bắt đầu Cộng đồng ASEAN. Năm 2013 với chủ đề: “Người dân của chúng ta, tương lai của chúng ta”, ASEAN đã và đang tiếp tục dành ưu tiên cho các nỗ lực nhằm tạo bước chuyển mạnh mẽ trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN; đảm bảo thực hiện đúng lộ trình và đạt được các tiêu chí đã đề ra vào năm 2015. Cho tới nay, kết quả đạt được tương đối khả quan, có thể nói ASEAN đã đi được 2/3 chặng đường tiến tới thiết lập Cộng đồng; tuy nhiên không đồng đều trên ba trụ cột, chủ yếu do hạn chế về nguồn lực, sự khác biệt về trình độ phát triển ở mỗi nước, cũng như tác động của các thách thức khách quan…
Việt Nam đánh giá rất cao vai trò của Inđônêxia, một thành viên chủ chốt của ASEAN và với việc đã đề xuất nhiều sáng kiến có tầm chiến lược lớn định hướng cho hợp tác ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác, trong đó phải kể đến Tuyên bố Bali II (Tuyên bố Hòa hợp ASEAN II 2003) và Tuyên bố Bali III (Tuyên bố về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu 2011). Trong năm Chủ tịch ASEAN 2011, Inđônêxia đã tích cực phát huy vai trò đi đầu trong việc định hướng cho ASEAN tăng cường phối hợp quan điểm và hành động trong các vấn đề toàn cầu; củng cố đoàn kết nội khối và xử lý khác biệt giữa các thành viên…
Trong thời gian tới, hai nước cần phối hợp chặt chẽ để cùng thúc đẩy các trọng tâm, ưu tiên đã thỏa thuận của ASEAN, nhất là về: (i) triển khai Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN theo đúng tiến độ, tiêu chí đã đề ra trên cả ba trụ cột, nhất là trên trụ cột kinh tế, cũng như các kế hoạch về kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển; (ii) củng cố đoàn kết ASEAN để có thể phát huy vai trò và tiếng nói chủ đạo trong các vấn đề quan trọng liên quan tới hòa bình, an ninh ở khu vực, cũng như duy trì vai trò trung tâm ở khu vực; (iii) mở rộng và làm sâu sắc quan hệ hợp tác với các đối tác; (iv) tăng cường quảng bá, nâng cao ý thức cộng đồng của người dân nhằm xây dựng một Cộng đồng ASEAN thực sự lấy người dân làm trung tâm. Đồng thời, cần tích cực thúc đẩy xây dựng định hướng cho ASEAN sau 2015, trên cơ sở tiếp nối và phát huy Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, triển khai Tuyên bố Bali III về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu cũng như cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy tổ chức.
Trong bối cảnh an ninh khu vực còn nhiều thách thức, Việt Nam và Inđônêxia cũng khẳng định quyết tâm thúc đẩy ASEAN có tiếng nói đồng thuận trong việc đề cao các nguyên tắc về tôn trọng luật pháp quốc tế; kiềm chế và không sử dụng vũ lực; giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển 1982 (UNCLOS). Việc có tiếng nói thống nhất sẽ tạo cho ASEAN sức mạnh trong đàm phán với các đối tác, góp phần củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực. Hiện Inđônêxia đang phát huy tích cực vai trò Chủ tịch APEC 2013, Việt Nam đánh giá cao và ủng hộ các ưu tiên của APEC 2013 và các sáng kiến của Inđônêxia trong APEC năm nay, đặc biệt về liên kết kinh tế khu vực, tăng cường kết nối, giáo dục… Chúng tôi cho rằng sự thành công trong vai trò chủ tịch APEC 2013 của Inđônêxia sẽ góp phần nâng cao vị thế của ASEAN đối với hợp tác kinh kế khu vực nói chung.
Trong chuyến thăm của tôi lần này tới Inđônêxia, hai bên sẽ một lần nữa khẳng định lại quyết tâm hợp tác chặt chẽ hơn nữa trong nỗ lực cùng các nước thành viên ASEAN vượt qua những khác biệt và đa dạng, tiến tới xây dựng một cộng đồng vững mạnh, đoàn kết, có tiếng nói thống nhất và có vai trò, vị thế ngày càng cao ở khu vực.
Ngài đánh giá thế nào về vai trò của Inđônêxia và ASEAN trong vấn đề Biển Đông?
Là một quốc gia ở khu vực có tuyên bố chủ quyền, Việt Nam luôn mong muốn giải quyết vấn đề Biển Đông bằng biện pháp hòa bình, thông qua đàm phán và đối thoại trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) và Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) sớm hướng tới COC; đề cao lợi ích và tầm quan trọng của việc duy trì an toàn, an ninh hàng hải ở Biển Đông, góp phần vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như góp phần củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN trong giải quyết các vấn đề an ninh của khu vực.
Với mục tiêu đó, chúng tôi đánh giá cao vai trò và trách nhiệm của Inđônêxia, luôn tích cực ủng hộ hòa bình, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông, đồng thời còn đóng vai trò quan trọng giúp duy trì đối thoại trong khu vực, thúc đẩy sự đoàn kết và đóng góp của ASEAN trong việc duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông. Điều này được thể hiện rõ nét trong năm Chủ tịch ASEAN 2011 của Inđônêxia và đặc biệt trong việc thúc đẩy ASEAN thống nhất ra Tuyên bố Nguyên tắc 6 điểm về Biển Đông tháng 7/2012.
Biển Đông là vấn đề thuộc quan tâm chung, liên quan tới hòa bình và an ninh của cả khu vực, do đó ASEAN không thể không có vai trò và tiếng nói của mình. Để làm được điều đó, ASEAN cần phát huy đồng thuận trên cơ sở đề cao các nguyên tắc đã nêu trong DOC, Tuyên bố 6 điểm của ASEAN về Biển Đông, Tuyên bố Cấp cao ASEAN Trung Quốc kỷ niệm 10 năm DOC, tiến tới sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử COC.
Việt Nam hy vọng Inđônêxia sẽ tiếp tục phát huy vai trò tích cực của mình vì hòa bình, ổn định và phát triển ở Biển Đông. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với Inđônêxia trên tất cả các diễn đàn song phương cũng như đa phương vì lợi ích chung của cả Hiệp hội ASEAN và khu vực.